زهرا داستانی: فرقی ندارد در چه زمانی باشد، دیروز یا امروز، جبر حرف اول انتخاب رشته در ایران را می زدند. جبری که حکایت از این دارد که هدایت تحصیلی در ایران دچار نقصان است. انتخاب رشته و هدایت تحصیلی چه آن زمان که آموزش و پرورش دچار تحول نبود راه و رسم درستی را نداشت و چه امروز که آموزش و پرورش نوین این کار خطیر را برای آینده کشور و آینده سازانش برعهده گرفته است.
رشته تجربی در راس تغییرات اسلحه توزیع متوازن آموزشی بیشتر از هر رشته دیگری به سمت رشته تجربی نشانه رفته است.
رشته تجربی در راس تغییرات و تحولات آموزش نوین قرار دارد. «در چند سال گذشته گرایش دانش آموزان به رشته تجربی بیشتر شده و آموزش و پرورش ظرفیت 500 هزار دانشآموز رشته تجربی را ندارد! باید "توزیع متوازن" باشد.» اینها جملاتی است که مدیرکل امور تربیتی و مشاور وزارت آموزشوپرورش بیان کرده است. جملاتی که حالا رحیمی، دانش آموز ملایری با معدل 98/19 که اجازه ثبت نام به رشته تجربی را ندارد معانی آن را به خوبی می فهمد. دانش آموزی که حالا با خواهش و پافشاری بسیار توانسته از رفتن به رشته فنی و حرفه ای سر باز بزند و با اسرار فراوان به امید اینکه بتواند در سال های دیگر تغییر رشته دهد، در رشته ریاضی ثبت نام کرده است.
دختر ملایری قربانی اجبار
یک دختر ملایری می گوید: هیچ مدرسه ای در هیچ کدام از رشته های نظری مرا ثبت نام نمی کردند. دلیلشان هم این بود که تراز من با رشته تجربی مطابقت نداشت. من از آزمون استعدادیابی از ۱۵نمره، یک کسب کردم. چرا که من این آزمون را جدی نگرفته بودم و هیچ آشناییتی با این آزمون و نحوه سوالات نداشتم. ترازی که در آزمون هدایت تحصیلی کسب کردم به هیچ کدام از رشته های ریاضی، تجربی، انسانی مطابقت نداشت. مثلا برای قبولی در رشته تجربی یا انسانی باید تراز۷۰۰۰ داشته باشی ولی تراز انسانی من ۶۰۰۰ و تجربی ۶۶۰۰ بود. در نتیجه علیرغم معدل بالا نمی توانم وارد رشته تجربی شوم. رحیمی می گوید: اولویت با کسانی است که تراز بالایی را از آزمون استعدادیابی کسب کرده اند و معدلشان 20 است. اما من از آزمون استعدادیابی تراز پایینی کسب کرده ام و معدلم نیز 20 نیست و با چند صدم اختلاف معدل تا نمره بیست نمیتوانم رشته مورد علاقه ام را انتخاب کنم.
او ادامه می دهد: از سال اول به ما گفته بودند که انتخاب رشته شما به شرط معدل است. حالا اما می گویند که نمره آزمون استعداد یابی تاثیر مستقیم در انتخاب رشته دارد. وقتی که من علاقه ای به رشته ریاضی ندارم چرا باید به این رشته بروم.
او در رابطه با نحوه سوالات آزمون هدایت تحصیلی می گوید: دو آزمون یکی رغبت و یکی استعدادیابی از ما گرفته شد. یادم نمی آید که این سوالات مربوط به کدام آزمون بود ولی سوالاتی همچون آیا دوست دارید قلیان بکشید؟ دوس دارید نقاشی را در اتاق بکشید یا در حیاط؟ از جمله سوالات این آزمون بود.
برادر این دانش آموز در ادامه به گفت و گوی ما می پیوندد و می گوید: مدارس و آموزش و پرورش ملایر به هیچ عنوان قبول نمیکنند که اجبار از هدایت تحصیلی حذف شده است. شهرهای دیگر در اداره تجمع کردند. دو سه روزی به آموزش و پرورش رفتیم و شکایت کردیم. پس از اعلام آموزش و پرورش مبنی بر اینکه اجبار از انتخاب رشته حذف شده ما با امیدی دیگر برای ثبت نام به مدرسه رفتیم اما باز هم با تجمع و اعتراض دانش آموزان و والدین روبرو شدیم که می گفتند ثبت نام انجام نمیشود. پس از آن قرار شد که بازرسی به همراه رئیس آموزش و پرورش ملایر و معاون او بیاید. ما فکر می کردیم که آنها از ما حمایت خواهند کرد اما برخلاف تصور با اظهاراتی مبنی بر عدم ثبت نام دانش آموزان در رشته مورد علاقه مواجه شدیم. روزهای اول تراز بالاها حتی با معدل 17 و 18 ثبت نام شدند. بعضا افرادی با تجدیدی نیز به توانسته بودند در رشته تجربی ثبت نام کنند.
او ادامه می دهد: برخی از معدلهای 20 که معترض به این انتخاب رشته نادرست بودند به مدارس فرهیختگان فرستادند تا اعتراضات آنها بخوابد اما ما همچنان باقی مانده ایم. اگر ظرفیت مدارس را هم بالاتر ببرند عملا براساس تراز با معدل پایین 400 نفر جلوی خواهر من قرار دارند و ثبت نام خواهرم ممکن نبود. برادر این دانش آموز ملایری می گوید: با التماس و خواهش حالا قبول کرده اند که خواهرم در رشته ریاضی ثبت نام کند و ما به امید این هستیم که سال بعد بتواند به رشته تجربی تغییر رشته دهد.
ما ماموریم و معذور
یکی از مسئولین آموزش و پرورش ملایر که از بیان اسم و سمت خود خودداری می کند در پاسخ به ما در رابطه با اجبار دانش آموزان به هدایت تحصیلی بیان می کند: علیرغم اظهارات رئیس جمهور و وزارت آموزش و پرورش ما بخشنامه یا دستور العملی در رابطه با حذف اجبار در هدایت تحصیلی نداشته ایم. ما ماموریم و معذور.
او در رابطه با نحوه انتخاب رشته دانش آموزان می گوید: نمره معدل و نمره آزمون هدایت تحصیلی هر کدام درصدی از نحوه انتخاب رشته دانش آموزان را تشکیل می دهد.
او ادامه می دهد: ما امسال براساس دستور العمل وزارت آموزش و پرورش برنامه توزیع متوازن رشته ای را در مدارس اجرا کردیم و براساس این ماجرا برای هر مدرسه و هر رشته سهمیه ای مشخص شده است. براساس دستور العمل برای آموزش و پرورش هر استانی تعیین شده که چه تعداد دانش آموز در شهرستان ملایر، توسرکان و ... در رشته فنی و حرفه ای، ریاضی یا انسانی و تجربی باید ثبت نام شوند.
او در پاسخ به این سوال که آیا توزیع متوازن رشته در مدارس در سالهای پیش وجود داشته یا خیر؟ می گوید: سال های پیش نیز این برنامه وجود داشته اما با این قدرت و با این حساسیت اجرایی نشده بود.
او با بیان اینکه تا سالهای پیش انتخاب رشته معطوف به یک سال پس از ورود به دبیرستان بود می گوید: امسال دانش آموزان در مقاطع پایین تر با مفاهیم فیزیک، شیمی و ریاضی مواجه می شدند و در مقطع نهم انتخاب رشته میکنند، همین امر سبب شده که روند همیشگی متفاوت تر باشد و سبب ایجاد نگرانی و سر در گمی برای دانش آموزان و والدینشان شود. او در رابطه با طراح و توزیع کننده سوالات هدایت تحصیلی و استعداد یابی گفت: این سوالات از سوی وزارت آموزش و پرورش به صورت سراسری بین مدارس توزیع شده و مشاوران مدارس آزمون استعدادیابی و هدایت تحصیلی را از هر دانش آموزی گرفتهاند. او این آزمون را معتبر می داند و می گوید: این آزمون از اعتبار درونی و بیرونی خوبی برخوردار است و بسیاری از مدارس کشورهای خارجی این آزمون برگزار می شود.
او در برابر ادعای دانش آموزان مبنی بر اینکه آنها از آزمون استعداد یابی اطلاع کافی نداشته اند، می گوید: نباید به اطلاعاتی که از سوی دانش آموزان و والدینشان داده می شود استناد کرد. آنها هر جایی که به نفعشان باشد آیه ای نازل می کنند و سعی می کنند واقعیت را طور دیگری جلوه دهند.
او در رابطه با اینکه اجبار دانش آموزان برای انتخاب رشتهای که مورد علاقه او نیست به منزله تضییع حق اوست، گفت: حقوق بالایی پرستاران و پزشکان مردم را تشویق به انتخاب این حرفه و رشته می کند در حالی که کشور از فارغ التحصیلان آن اشباع شده است.
او با بیان اینکه بسیاری از دانش آموزان علاقه واقعی به رشتههایی که انتخاب میکند ندارند، گفت: من 24 سال است که با دانش آموزان و کلاس درس سر و کار دارم به صراحت می توانم بگویم که دانش آموزان در این سن هیجانی هستند و انتخابهای نادرستی می کنند. از یک کلاس 30 نفری رشته تجربی میتوانم بگوید که چندین نفر از دانش آموزان زمانی که خون را ببیند حالشان بد می شود و غش می کنند.
گرچه او میگوید که تمامی آنچه را که خبرنگار در رابطه با نبود زیر ساخت و تضییع حق دانش آموزان در انتخاب رشته به این شیوه قبول دارد اما میگوید: ما ماموریم و معذور و در قبال دستوری که به ما داده شده باید سر تعظیم فرود بیاوریم و از آن تبعیت کنیم.
او بیان می کند که علیرغم اینکه ظرفیت مدارس را برای پذیرش دانش آموزان بالا برده اند اما کلاس ها دیگر برای حضور دانش آموز بیشتر جا ندارد. او بیان می کند: یک کلاس 30 نفره را به 40 نفر ارتقا داده ایم ولی جا بیشتر از این نیست. خودتان می دانید که معلمان از پس یک کلاس 30 نفره نمیتوانند بر بیایند.
20104