ناهید سمیعی: عطر نان‌های محلی، آوای چلچله‌ها، شکوفه‌های بهاری، خروش آبشارها و چشمه‌سارها، همراه با جنگل‌های تو در تو و ارتفاعات پرگل و گیاه، همه و همه دست به دست هم داده‌اند تا ییلاقات مازندران هر کدام به یک بهشت کوچک برای بوم‌گردی تبدیل شود. مازندران بیش از 3 هزار روستای ییلاقی و جلگه‌ای دارد که یکی از دیگری زیباتر و جذاب‌تر است.

سفر به مازندران در فصل بیداری طبیعت، بسیاردیدنی و غیر قابل وصف است. در تابستان، پیاده‌روی در خنکای هوای ییلاق و در بستری از شکوفه‌ها و گلهای رنگارنگ و اتراق در زیر سقف‌های شیروانی، تجربه‌ای زیبا و جذاب است. تابستان فصل سفر به مناطق ییلاقی است و اکنون که 1ماه بیشتر از این فصل باقی نمانده است، باید عزم سفر کرد تا فرصت دیدار از زیبایی‌های ییلاقات مازندران در فصل تابستان، از دست نرود.

روستاهای ییلاقی گرسماسر، علاوه بر سرسبزی، با داشتن چشم اندازهای بدیع یخچال‌ها، چمنزارها و جنگل‌های مرتفع جلگه‌ای، مجموعه‌ای بسیار زیبا از بهشتی کوچک و دیدنی است. برای دسترسی به این ییلاق، هرچند جاده فیروزکوه کمی ‌طولانی‌تر است، اما به مراتب مسیر امن‌تری نسبت به جاده هراز است.

ییلاق گرسماسر

ییلاق گرسماسریکی از زیباترین نقاط رامسر و در واقع یکی از شاهکارهای خلقت است که تابستانی بسیار خنک و گاهی سرد دارد. چیزهایی که این ییلاق را از سایر نقاط ییلاقی ایران عزیزمان متمایز کرده است، دشت‌های بسیار زیبا، کوه‌های بسیار بلند و چشمه‌های بسیار خنک آن است. دزکول نام کوهی زیبا و بلند در حوالی این ییلاق است که از بالای آن تمام نقاط رامسر و تنکابن قابل‌مشاهده‌اند.

از نقاط گردشگری این ییلاق می توانیم به رستم سر، تله بن، راه کنار، مسجد آبجی, دزکول, فولاد چشمه وغیره اشاره کنیم که هرکدام از این مکان ها زیبایی خاص و منحصر به فرد خود را دارند. اگر قصد سفر به این روستای ییلاقی و زیبا را دارید بهتر است از جاده تنکابن به رامسر وارد جاده هریس شوید و به طرف کوه‌های سر به فلک کشیده ای که مقابل چشمانتان قد علم کرده اند حدود 2ساعت رانندگی کنید .

موقعیت جغرافیایی

روستای «گرسماسر» از توابع بخش مرکزی شهرستان رامسر، با مختصات جغرافیایی 50 درجه و 35 دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 49 دقیقه عرض شمالی، در 40 کیلومتری جنوب غربی رامسر قرار دارد. این روستا، از شمال و جنوب به رشته‌کوه البرز، از شرق به روستای بزشی محله و از غرب به روستای رستم‏سر محدود می‏شود. روستای گرسماسر از سطح دریا 2 هزار متر ارتفاع دارد و تحت تأثیر اقلیم کوهستانی، زمستان‏هایی نسبتاً سرد و تابستان‏های معتدل دارد بعلاوه میانگین بارندگی سالانه آن 983 میلی‏متر گزارش شده است.

معماری روستا

خانه‏‌های قدیمی و سنتی، تحت تأثیر نوع معیشت و فعالیت خانوارهای کشاورز، دام دار ساخته‌شده‌اند، ولی خانه‌های جدید، بیشتر به صورت ویلایی است که صاحبان آن‏ها معمولاً در تعطیلات تابستان و ایام فراغت به روستا مسافرت و در آن اقامت می‏کنند. مصالح به‌کاررفته در بناهای قدیمی غالباً گل، سنگ، خشت و چوب است، ولی در خانه‏‌های جدید از آجر، سیمان، سنگ تزئینی، گچ و آهن استفاده شده است.

کوچه‌های پیچ در پیچ با شیب ملایم، خانه‌های قدیمی با سقف شیروانی و دیوارهای گل اندود، معماری سنتی و سادگی زندگی روستایی را به نمایش می‌گذارد. ارتفاع بلند روستا و اشرافش به زمین‌های اطراف، جنگل‌های انبوه هیرکانی با گونه‌های متنوع شاه‌بلوط، شمشاد، اقاقیا و راش از زیبایی‌های خاص این روستای ییلاقی است بعلاوه مسیر مناسب گرسماسر برای صعود به کوه «سماموس»، مورد توجه کوهنوردان است.

بافت روستا

روستای کوهپای‌ه‏ای گرسماسر، با بافت مسکونی پراکنده در شیبی ملایم استقرار یافته است. کوچه‌های پیچ در پیچ روستا و خانه‏‌های قدیمی آن با سقف‌های شیروانی و دیوارهای گل‌اندود، جلوۀ زیبایی از معماری سنتی و ساده روستا را به نمایش می‏گذارند.

پیشینه روستا

گرزمان سر به معنی مکانی در بالای بهشت است که از موقعیت طبیعی محل استقرار این قلعه برداشت‌شده و گرزمان سر به مرور زمان، به گرسماسر تغییر یافته است. به احتمال زیاد، این قلعه از آثار تاریخی دوره حسن صباح است. این روستا قدمتی هزارساله دارد و «رابینو» نیز، در سفرنامه خود، از این قلعه باستانی و روستای گرسماسر یاد کرده است.

وجه تسمیه

نام روستای گرسماسر، از قلعه «گرزمان سر» اخذ شده است که به معنی مکانی در بالای بهشت است و قلعه‌ای هم به همین نام در این روستا وجود دارد و بقایای این قلعه در اطراف روستا باقی است.

جمعیت

در سال 1385 جمعیت روستای گرسماسر 2 هزار نفر گزارش شده است.

زبان ومذهب

مردم روستای گرسماسر، به زبان‏های گیلکی و مازندرانی سخن می‏گویند بعلاوه مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

اقتصاد

درآمد اکثر مردم روستای گرسماسر، از فعالیت‏های زراعی، باغ داری، دام داری و صنایع‌دستی تأمین می‏شود. محصولات عمده زراعی آن شامل گندم، جو، سیب‌زمینی و سبزیجات است. گردو، سیب و فندق از محصولات باغی آن است.

گیاه دارویی گل گاوزبان در مراتع اطراف روستا به وفور یافت می‏شود و از منابع درآمد مردم روستاست. به علت وجود مراتع غنی، دام داری در روستای گرسماسر رونق دارد و عمده دام آن، گوسفند است. پرورش زنبور عسل و طیور خانگی در این روستا رواج دارد. زنان روستا، در کنار فعالیت‏های کشاورزی به تولید انواع صنایع‌دستی مانند چادر شب، نمد، جاجیم، سبدهای چوبی، چوخا، شولا، کوشیر، سفره، زنبیل، ظروف چوبی مثل لاک و کوزه‏گری می‏پردازند.

آداب و رسوم

مردم روستای گرسماسر در اعیاد دینی قربان، فطر و غدیر به نیایش و سرور و در ایام محرم و وفات و شهادت ائمه به عزاداری می‏پردازند. در این روستا، برگزاری مراسم آفتاب‏ خواهی، عروسی گلی، پیر بانو، شیلان، داب چرمی، نوروز خوانی، نار زدن داماد به عروس، دندان سری کودکان و چل مار خانه، رواج دارد. عید نوروز، چهارشنبه‌سوری، سیزده بدر و شب یلدا نیز با مراسم ویژه‏ای برگزار می‏ شوند.

بازی‌های محلی

کشتی محلی، طناب‌بازی، سوارکاری و کوهنوردی از ورزش‏ها و بازی‏های رایج روستاست که بیشتر توسط جوانان انجام می‏ شود.

موسیقی

موسیقی و اجرای انواع آوازها و آهنگ‏‌های محلی، به ویژه در مراسم عروسی و جشن‏‌ها رواج دارد. در گذشته، نوعی سازدهنی از پوست درخت می‌ساختند که در مراسم خاص نواخته می‌شد.

لباس محلی

سالخوردگان روستا معمولاً از لباس محلی استفاده می‏‌کنند؛ لباس محلی مردان شامل شلوار، پیراهن، نیم‌تنه و کلاه پشمی است و زنان نیز از پیراهن، دامن، پیژامه، روسری و نیم‌تنه با رنگ‏ها و طرح‌های زیبا استفاده می‌کنند.

صنایع‌دستی

صنایع‌دستی روستای گرسماسر شامل انواع چادرشب، نمد، شولا، چوخا، کوشیر، سفره، جاجیم، نمد، زنبیل، کوزه، سبدهای چوبی و برخی ظروف چوبی مانند لاک است که می‌توانید از کارگاه‌های خانگی زنان روستا بخرید.

غذاهای محلی

انواع غذاهای محلی خوش‌طعم و لذیذ توسط زنان روستایی طبخ می‏شود. نزدیکی روستا به استان گیلان موجب تأثیرپذیری از فرهنگ غذایی گیلانی شده است. ترشی تره، شیرین تره، سیرواویج، پلاسرتره، بورانی، کماج، میرزاقاسمی، هلو آبی، بادمجان قلیه، قطاب مخصوص و ماهی ملاقه (تنوری) از جمله غذاهای محلی روستای گرسماسر هستند.

جاذبه‏‌های گردشگری طبیعی

روستای گرسماسر مناظر و جلوه‏های طبیعی بسیار زیبا به خصوص در فصول بهار، تابستان و پاییز دارد و هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جلب می‏کند. ارتفاعات زیبای اطراف روستا، پوشش جنگلی انبوه و مزارع و چشم‏اندازهای روستا، زیبایی حیرت‏‏ انگیزی دارند. جنگل‌‏های هیرکانی با گونه‏‌های متنوع شاه‌بلوط، انواع شمشاد، ملچ، اقاقیا و راش انسان را مجذوب و مسحور می‌سازد.

کوه سماموس

معروف‌ترین ارتفاعات روستای گرسماسر، کوه سماموس است که روستای گرسماسر در دامنه شرقی آن و روستای جواهر ده در ضلع شمالی غربی آن واقع‌شده‌اند. روستای گرسماسر، یکی از مناسب‏ترین مسیرهای صعود به این قله زیباست و به همین دلیل، کوهنوردان بسیاری برای صعود به این کوه، به روستای گرسماسر مراجعه می‌کنند.

کوه‏‌های زین پشت و لپاسر از دیگر ارتفاعات زیبای این منطقه به شمار می‏روند. از دیگر جلوه‏‌های طبیعی روستای گرسماسر، می‏توان به چشمه‏‌های امیرخانی (با‏ آب معدنی سرد)، راد کنار، رستم‏سر، پولاد، چهار پیچ و گرسماسر و نیز به تفرجگاه زیبای لپاسر اشاره کرد.

در مسیر عبور از شهر کتالم؛ جاده آسفالت، جنگلی و زیبا وجود دارد که امتداد آن ما را به بهشتی هدایت می‌کند که شاید به جرئت بتوان گفت که زیباترین و باشکوه‌ترین ییلاق واقع در رامسر است و نام آن گرسماسر است که قدمتی تاریخی دارد.

گرسماسر در مسیر عبور کوهنوردانی است که جهت استفاده از مناظر طبیعی و زیبای لپاسر به قله 3 هزار و 600 متری و پر برف سماموس راهی می‌شوند، قرار داشته و گذرگاهی هموار و مطمئن جهت صعود به آن جا است. قلعه تاریخی گرسماسر با قدمتی بیش از ده قرن در مجاورت این روستای باصفا قرار داشته و دلالت بر کهن‌سال بودن منطقه سخت سر دارد.

آب معدنی سرد چشمه امیرخانی

اگر به گرسماسر آمدید از آب معدنی سرد چشمه‌های امیرخانی غافل نشوید.

قلعه گرزمان سر

بقایای دیوار قلعه گرزمان‏سر از سنگ و ملاط، بر روی قله مخروطی سنگی ساخته‌شده و قدمت آن به دوره حسن صباح می‏رسد. این قلعه، بر تمام منطقه پیرامونی تسلط دارد. قلعه گرسماسر با قدمتی بیش از 10 قرن در مجاورت این روستای باصفا قرار دارد.

بقعه امام‌زاده رستم

بقعه امامزاده رستم بر دامنه کوهی قرارگرفته و بر چشم‏اندازهای زیبایی دید دارد. بقعه و مسجد آبجی در شمال روستا از دیگر مکان‌های مذهبی روستاست.

دسترسی

دسترسی به این روستا از رامسر با جاده‌ای مناسب امکان‌پذیر است. از میدان اصلی رامسر، میدان سیمرغ یا شهید خلعتبری که به سمت هریس حرکت کنید، بعد از هفت کیلومتر به یک دو راهی می‌رسید که با نصب تابلویی مسیر رسیدن به گرسماسر را مشخص کرده است. از آنجا تا گرسماسر 55 کیلومتر راه است و مسیر از جنگل زیبا و بکر دال خانی می‌گذرد.

قیمت یک تور تابستانی به گرسماسر به شرح زیر است: