به گزارش ایسکانیوز، شهرام مکری متولد مرداد 1357 در شهر کرمانشاه است. او خالق فیلم های کوتاه، بلند داستانی و مستند است که از میان آنها می‌توان به ماهی و گربه، طوفان سنجاقک، محدوده‌ی دایره، آندوسی، اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر در سال 1386، مستند اردک آبی در سال 1388 و خام، پخته، سوخته در سال 1389 اشاره کرد.

مکری برای فیلم "ماهی و گربه" در سال 2013 میلادی موفق به دریافت جایزه‌ی ویژه ی بخش افق‌های جشنواره‌ی ونیز شد. امسال نیز ایران با فیلم "مالاریا" به کارگردانی پروبز شهبازی در این بخش جشنواره ونیز حضور دارد. به همین بهانه گفتگویی را با این فیلمساز درباره سختی های فیلم سازی در ایران انجام داده ایم که در ادامه می خوانید.

شما فیلمسازی را با ساختن فیلم های کوتاه شروع کردید و بعد به فیلم های بلند (داستانی ) رو آوردید، در این زمینه با چه چالش هایی روبرو شدید؟

راه ورود به فیلمسازی در ایران از طریق دو مسیر متفاوت است :1 .دستیاری کردن و کار در سینمای حرفه ای نه به عنوان کارگردان بلکه به عنوان عوامل پشت صحنه که بعد ازمدتی کار و تجربه وارد مسیر فیلمسازی بلند شوی.2.از طریق ساختن فیلم کوتاه کار فیلمسازی بلند را شروع کنی؛ برای بیشتر کسانی که از گذشته ها به کار فیلمسازی روی آوردند مسیراول مسیر راحت‌تری بود و برای فیلمسازانی که درسالهای اخیر فیلمسازی می‌کنند مسیر دوم مسیر مناسب تری است. یعنی ساخت فیلمهای کوتاه. چون هنر از راه درس خواندن و روش آکادمیک به دست می آید. احتمالا بزرگترین سختی که برای ورود به دنیای فیلمسازی و ساخت فیلم بلند وجود دارد این است که شما مدام در رقابت با تعداد زیادی از هم مسیرهای خود هستید و برای اینکه بتوانید نشان دهید فیلمساز هستید، نیاز به مقداری شانس و اقبال دارید و آن اینکه فیلم های کوتاه شما توسط سرمایه گذاران و تهیه کنندگان دیده شده و مورد پسند واقع شوند تا شاید سرمایه گذاری برای فیلم های بلند شما پیدا شود .بنابراین مهمترین مسئله، مقوله ی رقابت در این زمینه است.

به چه دلایلی ابتدا فیلم کوتاه ساختید و مثلا با فیلم مستند شروع نکردید ؟

این برمی‌گردد به علاقه ی من و با توجه به اینکه هدف و آینده ای که من برای خودم متصور بودم کار در حوزه ی داستانی بلند بود بنابراین باید در حوزه ی فیلم های داستانی کوتاه فعالیت می کردم.البته من 2کار مستند هم برای تلویزیون ساخته ام اما این کارها خیلی جزو کارنامه ی کاری من محسوب نمی شوند.

سختیهای فیلم ساختن به صورت پلان-سکانس در فیلمهای "محدوده ی دایره " و "ماهی و گربه "چه مواردی بودند ؟

وقتی شما با فیلمسازی آشنا می شوید و به شما درس کارگردانی می‌دهند یکی از مفاهیمی که با آن آشنا می شوید مفهوم دکوپاژ و تقطیع نماهاست.سینما از همان سالهای اولیه ی شکل گیری خود سعی کرد از شیوه ی ضبط طولانی فاصله بگیرد و در طول عمر صد و چند ساله ی خود بیش از 90 درصد تمرکز خود را روی تقطیع نماها و ایجاد تنوع در تصویر ارائه شده به تماشاچی گذاشته و اگر شما بخواهید کاری به شیوه ی پلان-سکانس بسازید باید به عقب برگردید و تمام قواعد و اصولی را که در تاریخ سینما و اصول سینما به شما آموخته شده کنار بگذارید و از اول به سینما نگاه کنید.در ساخت فیلم به این شیوه چالشی هم در بخش اجرایی وجود دارد و آن اینکه شما باید کار را مانند یک تئاتر پرفورمنس تمرین کنید و در نهایت دوربین را با میزانسن، بازیگر، نور،صدا و ...هماهنگ کنید و یک ضبط بی نقص انجام دهید. یعنی در واقع شما در روش پلان- سکانس با یک سختی تئوریک و یک سختی اجرایی مواجه هستید.

سرمایه ساختن فیلم هایتان را چطور فراهم می کنید؟اساسا فیلم ساز هایی مثل شما که از جریان به اصطلاح سینمای بدنه ی ایران نیستید با چه مشکلاتی در راه فیلمسازی مواجه اند؟

پیدا کردن سرمایه برای فیلم هایی مانند فیلم های من که ساختار تجربه گرایی دارند و به آنها سینمای شخصی یا سینمای سبک پردازی میگویند در همه جای دنیا کار سختی است. و همین امر یکی از دلایل فواصل طولانی بین کارهای بلند من است. مثلا فاصله ی بین اولین فیلم بلندم "اشکان انگشتر متبرک و چند داستان دیگر" با فیلم دومم "ماهی و گربه" پنج سال است و دلیل این فاصله همین امر می باشد و معمولا سرمایه ای که به ساخت چنین فیلم هایی اختصاص داده می شود اصولا یک دوم یا یک سوم بودجه ی یک فیلم حرفه ای است. ناچارم از بعضی از موارد به هنگام ساخت صرف نظر کنم و کار خود را تا حدودی آماتوری در نظر بگیرم. من چون اصرار دارم که از بودجه های دولتی استفاده نکنم و برای این کار هم دلایل ایدئولوژیک و هم دلایل هنری دارم به همین خاطر ترجیح میدهم سرمایه ی فیلم های خود را از تهیه کننده خصوصی به دست بیاورم که این امر کارِ بسیار سختی است. به عنوان مثال من فیلم اولم را با بودجه ی بسیار کم یعنی با پولی کمتر از دستمزد یک هنرپیشه ی درجه سه سینما ساختم و فیلم دومم را بر پایه ی اطمینان و با سرمایه گذاری شرکتی تبلیغاتی که در آن کار می کردم ساختم که آن هم بر اساسِ میل آنها به داشتن کاری تجربه گرا در کارنامه شان بود.

آیا در آینده نیز قصد دارید به همین ترتیب فیلم بسازید، یعنی ساخت فیلم به روایت دایره وار و بر اساس پلان-سکانس؟

خیلی جواب روشنی برای جواب این سوال ندارم چون سناریوری که در حال حاضر روی آن کار می کنم هم فضای پلان-سکانس دارد و هم نه. چون معتقدم که کار باد در مواجه با مخاطب به مفهوم تماشاچی،منتقد سینما،نخبگان جامعه و ... ساخته شود نمی‌توانم بگویم در آینده خیلی دور مثلا پنج فیلم یا ده فیلم بعدی ام به این سبک ساخته خواهد شد و در مجموع نمی‌دانم در مورد پروژه های بعدی ام چه اتفاقی خواهد افتاد.

فیلم های شما به ویژه "ماهی و گربه" بیانگر کدام دغدغه ی اجتماعی هستند؟آیا اساسا به فیلم های سیاسی-اجتماعی اعتقاد دارید؟

فکر میکنم هر فیلمی که ساخته می‌شود بخشی از دغدغه های ذهنی فیلمساز را بیان می‌کند اینکه دغدغه های ذهنی فیلمساز در شرایط اجتماعی یا سیاسی جامعه منطبق باشد به این بستگی دارد که ما جهان ذهنی فیلمساز را چقدر بشناسیم.در مورد فیلم "ماهی و گربه" تصور من این است که فیلم مشخصا در دو حوزه مختلف کار می‌کند یکی کار با قوانین و فرمول های سینما، یعنی دغدغه اش این است که سعی کند جهان سینما را گسترده تر کند به این معنا که مثلا قوانینی که در دکوپاژ و تقطیع وجود دارد یا کاری که دوربین با جریان حرکت سیال انجام می دهد. حوزه ی دوم تحلیلی است که می‌شود از فیلم به عنوان تغییر اجتماعی-سیاسی انجام داد فکر می‌کنم این فیلم سعی می‌کند نشانه ها و المان هایی را در خود بگنجاند می شود آن ها را در شرایط اجتماع فعلی ما تطبیق داد.فیلم "ماهی و گربه" در مورد جامعه ای است که در آن تهدید و احتمال وقوع حادثه حرف اصلی است و من فکر می کنم جامعه ی ما در حالِ حاضر چنین جامعه ای است اگر با چنین رویکردی به این فیلم نگاه کنیم می توانیم برداشت های اجتماعی-سیاسی یا برداشت هایی از این دست داشته باشیم.

503