به گزارش ایسکانیوز، عصر دیروز این نشست با حضور پیروز ارجمند(موسیقی دان و آهنگساز) و حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم حسینی ژرفا(استاد حوزه و پژوهشگر) به همت گروه هنر و ادبیات انجمن اندیشه و قلم و با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

در ابتدا حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم حسینی ژرفا جلسه را اینگونه آغاز کرد:دین یعنی نقشه راه زندگی،انسانی که دین دارد از آن انتظار راهکار دارد،اگر دین به نیاز او پاسخ ندهد،انسان از آن فاصله می گیرد،هنر در واقع پاسخی است به نیاز های طبیعی انسان،وقتی انسانی اثر هنری خلق می کند،بخشی از روح خودش را صیقل و تراش می دهد.مهمترین اثر هنر همین است که روح را جلا می دهد.روح انسان هنگام ملاقات با بخش های مادی دچار زمختی و درشتی می شود،هنر چون خودش نتیجه صیقل روح است به کمک آن می اید.

وی ادامه داد:مخالفت بیشتر فقها با موسیقی تحت تاثیر روایات امامان شیعه است،حال چرا امامان این موضع را نسبت به موسیقی گرفته اند؟ مثالی میزنم،در حاشیه کوهی زندگی می کنید که آب گوارایی از آن سرازیر است،کارگاهی بر سر راه آن می سازند که باعث مسمومیت آب می شود،کدخدا سه راه دارد اول آنکه به مردم آگاهی دهد و آب را تصفیه کند،دوم آنکه کارگاه را تعطیل و آن را اصلاح کند و سوم آنکه به مردم بگوید دست به آب نزنید.دو مورد اول نیاز به قدرت دارد.

این استاد حوزه تصریح کرد:امامان در قرن دوم هجری که اواخر دوره امویه و اوایل دوره عباسی بود راهکار سوم را پیش گرفتند،زیرا در آن زمان خلفا راهکارهای زیادی را برای دور کردن مردن از امامان به کار می گرفتند که یکی از آن ها موسیقی بود،نه برای هدف اصلی موسیقی که آرامش است بلکه برای عیاشی و می گساری از آن استفاده کردند.امامان آن زمان نه قدرت داشتند و نه می توانستند آگاهی دهند،پس تنها راه آن ها این بود که اعلام کنند سراغ موسیقی نروند.

حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم حسینی ژرفا در مورد اشاره شدن به موسیقی در قرآن عنوان کرد:اصلی ترین منبع فقه،قرآن است که در آن نه تنها نکوهشی از موسیقی نیست بلکه دست کم در سه جا موسیقی ستایش شده است.مثلا در آیه ای یه صدای خوش حضرت داوود اشاره دارد و می گوید ما از جانب خودمان به داوود فضل دادیم،ای کوه ها ای پرندگان با صدای خوش داوود همنوا شوید.

وی افزود: سید جواد آملی عالم بزرگ قرن 12 و 13 هجری در کتاب مفتاح الکرامه 25 روایت در نکوهش موسیقی و 12 روایت در ستایش آن آورده است.نسبت این گزارش آماری نسبت به 25 به 12 در قرن 12 و 13 آیا وحشتاک است؟این تصوری که براری ما ایجاد شده که ما صدها روایت در نکوهش موسیقی و 1 یا 2 روایت در ستایش آن داریم،تصور واقعی نیست.من با دست کم با تکاپو و شاگردی 30 ساله در این درس به همان نتیجه ای رسیدم که دکتر علی شریعتی رسیده بود و آن این است که "همه روایت سرکوب گر موسیقی فقط مربوط به موسیقی همان دوره است" که بر اساس تلاش های ملاحسین فیض کاشانی و ملا محمد سبزواری است.اتفاقا بخش قابل توجهی از فقیهان ما در 100 سال اخیر تحت تاثیر این نظریه قرار داشتند ولی خیلی جرئت نکردند به همین صراحت نظریه خود را بیان کنند بلکه به شکل دیگری قضیه را پیچاندند و فرمودند موسیقی لهوی ولی تعارف نکنیم این حرف همان نظریه دو بزرگوار است.

چرا فقهای ما در برار موسیقی سخت موضع گرفتند؟

این استاد حوزه اظهار کرد: سه دلیل روشن دارد،یک نه تنها در حوزه علمیه بلکه در همه نهادهای علمی کلاسیک،مخالفت کردن با نظریه هایی که شکل بنیادین پیدا کردند بسیار دشوار است. دوم،اصولا فقه علم روایت محور است و در علوم روایت محورفتکیه بر ظاهر روایت بیش از روح آن مد نظر است.سوم اینکه فقیهان ما در طول تاریخ خیلی اهل ملاحظه بودند،خیلی از مطالبی که در زندگی فردی و اجتماعی خود عمل می کردند،در کتب خود بیان نکردند.

عزیزان،بزرگواران،ائمه جمعه،دوستانی که در حوزه علمیه به موسیقی اقبال خوشی ندارند و همه و همه به این سوالات من پاسخ دهند

1.چرا در قرآن کریم حتی یک آیه وجود ندارد که موسیقی را نکوهش کرده باشد.

2.چرا خداوند صدای خوش را برای حضرت داوود هدیه ویژه خویش معرفی می کند.

3.چرا در برخی از روایت صدای خوش ستوده شده و حتی مومنین تشویق شدند قرآن را با غنا بخوانند.

4.چرا امامان فرموده اند اگر با موسیقی گناهی انجام نشود هیچ عیبی ندارد.

5.چرا امامان فرموده اند اگر موسیقی انسان را به یاد بهشت بیاندازد هیچ ایرادی ندارد.

6.چرا یک قاب تحت عنوان غنا در کتاب فقهی باز شده و در مواردی مثل محفل عروسی،مرثیه اهل بیت و حدی از موسیقی حلال شناخته شده است.

7.آیا فقیهان تیز بینی مثل شیخ انصاری بزرگ از ذات موسیقی غافل بودند و موسیقی را حلال دانستند و حرمت آن را در باب چیزهایی دانستند که با موسیقی همراه می شود.

8.اساسا آنچه که در فرهنگ و آیین ما از موسیقی رواج داشته و شامل بیام معارف دینی،تعزیه و... چیزی جز غنا و موسیقی است،آیا عالمان بزرگ ما با این میراث مخالفت کرده اند

9. و آخرین سوال اینکه آیا دین خاتم،دینی که ادعا دارد به همه نیازهای انسان پاسخ می دهد،برای که از مهمترین این نیازها،صدای خوش و موسیقی چه پاسخی دارد اگر پاسخ آن چیزی است که بعضی از فقیهان ما می گویند،این دین چه دینی است و این پاسخ چه پاسخی است.

موسیقی مثل دیگر امور دنیا هم سالم دارد و هم ناسالم اگر قدرت داشته باشی که آب سالم را به کام مردم تشنه بریزی،اگر نریزی جفاست.

در ادامه این نشست پیروز ارجمند گفت:موسیقی بر جسم و روان تاثیر دارد،می بینید بخشی از مغز کسانی که از بچگی موسیقی کار کرده اند،فعال شده استادیان دیگر هیچ محدودتی درمورد موسیقی ندارند.موسیقی تاثیرگذار است و تنها هنری است که اینقدر در فقه در مورد آن بحث شده است جون موسیقی انتزاعی است یعنی هیچ اثر موسیقی وجود ندارد که که همه یا اکثر انسان ها نظر مشابهی درمورد آن داشته باشند.موسیقی پرکاربردترین وهنرها و علمی ترین هنرهاست.بسیاری از معادلات ریاضی مثل لگاریتم از معادلات ریاضی استخراج شده است.

وی ادامه داد:خوشبختانه در فقه گویا دیدگاه مقام معظم رهبری و امام،تکلیف موسیقی را مشخص کرده اند،آن ها در این موارد تشخیص موسیقی را برعهده شخص مکلف گذاشته اند و آن فرد اگر موسیقی برای او مخرب باشد،نه باید بشنود و اگر شک کرد محکوم به علیت است.

ارجمند افزود:یک مشکل اساسی موسیقیدان ها دارند که هنرمند که می خواهد اثری را تولید کند،در همه مراحل فقه حضور دارد،ما از سال 57 تا 59 مشکلی در موسیفی نداریم و موسیقی مثل قبل دنبال می شد،ما درگیر جنگ می شویم،موسیقی پاپ متوق می می شودو صرفا موسقی نضامی و نوحه باقی می ماند و بخش موسیقی کلاسیک وسنتی باقی می ماند.در یک دوره ما دوباره موسیقی پاپ مشروعیت می بخشیم و 7،8 سال بعد ما وارد این جریان موسیقی می شویم به نام موسیقی معاصر.در بهارستان دو تا مغاز ساز فروشی وجود داشت تقریبت تا سال 68 یا69 که حضرت امام بحث خرید و فروش ساز را مشروعیت را اعلام کردند،سازهای خاصی ممنوع بود بدون هیج که پشتوانه فقهی وجود داشته باشد،این مبتنی بر نگاه شخصی یک مسئول در وزارت ارشاد وقت بود.نام مرکز موسیقی تا 24 سال مرکز سرودها و اهنگ ها انقلابی بود،یعنی حتی از لفظ موسیقیه م استفاده نمی شد و در بسیاری از مکاتبات با مشکلات مواجه می شدند.

این موسیقی دان عنوان کرد:اما یک آفت در موسیقی وجو دارد و ان هم عدم نکاه حکومتی و داشتن یک نگاه واحد به موسیقی،این سیایت در عرصه سینما خیلی مشخص تر است اما در موسیقی عده می گویند موسیقی نباید باشد ولی در کنار خود آن ها در حرم امام رضا نقاره نواخته می شود و نوحه نی خوانند.الان اهالی موسیقی دچار پارادوکس و تناقض شده اند اگر موسیقی حلال است همه چیز آن باید حلال باشد و اگر حرام است همه چیز آن باید حرام باشد.عدم شفافیت در بخش حاکمیتی باعث می شود که بنده به عنوان یک مدیر از مقام خود استفاده دهم و ترجیح بدهم که در یک مقامی که نمی توانم آن را مدیریت کنم قرار نکیرم،از طرفی جزاری که به نام مراکز فرهنگی وجود دارد مثل آموزش و پروزش،صدا و سیما،حوزه هنری،وزارت ارشاد و شهرداری ها که تقریبا همه سعی می کنند خودشان را از موسیقی تطهیر کنند و پا پس بکشند،صدا و سیما از مرکز موسیقی می شود دفتر موسیقی و تولیدات آن بسیار محدود و مناسبتی می شود،حوزه هنری در طول این دوسال کلیه تولیدات خودش را متوقف کرده است.آموزش و پروش که بخش سرودش دارد به نابودی می رود،ارشاد که شانه خالی می کند و می گوید کار من سیاست گذاری است،نهادهای صنفی هیچ مشروعیت و کارکردی ندارند.امنیت شغلی و حقوق تامین اجتماعی هنرمندان هم رعایت نمی شود.ما با یک ملقمی سرکار داریم که اسم آن را می گذاریم موسیقی و در ایام خاصی از آن استفاده می کنیم و بقیه روزهای سال حرام است.این سیاست یک بام دو هوا نه امنیت برای هنرمند به وجود می اورد نه آن هنرمند می تواند موسیقی متعالی تولید کند.

وی اظهار کرد:آینده موسیقی ما کجا خواهد بود ما با صنعت و اقتصاد خود نمی تواینم در دنیا پز دهیم بلکه به فرهنگ است که می توانیم،یکی از موثرترین عناوین فرهنگ موسیقی است.آیا ایم مسائلی که الان به وجود آمده وقهی است؟ اگر فقهی است من به عنوان یک هنرمند متشرع،مرجع من موسیقی را حرام اعلام کند من همین الان سازم را کنار می گذارم ولی من می دانم که نظر ولی فقیه این نیست و سیاست کلی نظام بر حذف موسیقی نیست بلکه بر متعالی کردن آن است.دستگاه های فرهنگی ما در یک عقب نشینی محافظه کارانه سعی می کنند صورت مسئله را پاک کنند.شهرداری تهران اعلام می کنند که کلاس های موسیقی را تعطیل کنید،وزارت ارشاد بودجه دفتر موسیقی را کم می کند،حوزه هنری و صدا و سیما برنامه اشان را متوقف می کنند اگر قرار است متوقف شود بنده به عنوان یک موزیسین اعلام می کنم که ده ها هزار موسیقی دان کشوری آماده اند که اگر حکم حکومتی است موسیقی را کنار بگذارند.اگر قرار است موسیقی باشذ باید تکلیف آن مشخص شود.

پیروز ارجمند در پایات گفت:براساس مصلحت فقهی حالا می خواهد فقه سیاسی یا مصلحت حکومتی باشد هرآنچه که هست ما خیلی اهل دانش فقهی نیستیم،تقاضا ما این است که همانطور که فقها و مرجع در مواردی مثل اهدای عضو و بانکداری به نظرات کارشناسان احترام می گذارند و مبتنی بر دانش نظر فقهی را صادر می کنند،خواهش ما این است مبتنی بر این نظر و روش در مورد موسیقی هم نظر دهند.هرحرفی که هر مسئول یا امام جمعه ای می زند گاهی باعث می شود چند هزار خانواده بی کار شوند،ما دانشجوی موسیقی داریم،موسیقی بودجه خودش را دارد حال چگونه می خواهیم آن راحذف کنیم،خواهش من این است که مسئولین جرئت دفاع از موسیقی را داشنه باشند به جایی که بخواهند آن را حذف کنند و عقب نشینی سیاسی یا مصلحتی داشته باشند.

چه طور می توان این وضعیت را به یک روال مشترک رساند؟

حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم حسینی ژرفا در پاسخ به این سوال عنوان کرد:باید از ساده کرئن بیش از حد مسئله برهیزیم،درجایی یکی از اساتید موسیقی گفته بود تمام این ماجرا رقابت فقه با موسیقی است،ممکن استبخش کوچک آن نیز این مورد باشد ولی همه آن نیست.وقتی اهل هنر این موضوع را اینقدر ساده کنند،باعث می شود که آقای ایکس با یک دید سیاسی وارد این قضیه شوند،باید در این روش بازنگری کنیم و یک رویکرد از بطن روایت تولید شود.از دوستان خودم در حوزه و از موسیقی دان ها می خواهم که بایکدیگر گفت و گو سازنده انجام دهند،این کار حداقل 10 سال طول می کشد تا این گفت و گو آنقدر ادامه پیدا کند تا هیچ سایه ای از سیاست روی آن نباشد.

همچنین ارجمند در پاسخ به این سوال مطرح کرد:بارها اهالی موسقی خواسته اند تا با فقها صحبت کنند اما فضای سیاست بسیار زیاد بر موسیقی سایه افکنده است،کاش تمام دیدگاه مقام معظم رهبری اجرا شود و مبنای سیاست گذاری شود،مشکل ما این است که سیاست مداران تعابیر خودشان را برای حفظ جایگاه و به قیمت از بین بردن موسیقی به کار می گیرند.در واقع مشکل ما سیاست مداران هستند نه فقها.

508502