زهره حاجیان- اما در این میان وضعیت مجتمع‌هایی که وابسته به بخش خصوصی اند از بقیه بهتر است .ایجاد راه وساختمان‌های بین راهی در سرزمین ایران پیشینه‌ای کهن دارد. ایرانیان در مسیر و فواصل معین، مکان‌ها و اطراق‌گاه‌هایی ایجاد کرده بودندکه محل توقف وآسایش مسافران وکاروان‌های تجاری وبازرگانی بوده است اما منابع تاریخی حکایت از آن دارد که بنیانگذار احداث بناهای بین شهری، هخامنشیان بوده‌اند .در دوره اشکانیان، همانند عهد هخامنشی توسعه راه‌ها و ایجاد ایستگاه‌های بین راهی به‌ویژه در مسیر تاریخی جاده ابریشم اهمیت فوق‌العاده‌ای یافت و در دوره اسلامی نیز عوامل متعددی در شکل یابی، توسعه وگسترش کاروانسراها دخالت داشته که اهم آنهاعوامل مذهبی، نظامی واقتصادی است .قرن پنجم هجری قمری عصر شکوفایی هنرهای اسلامی به‌ویژه هنر معماری است .بنیان گسترش شبکه راه‌های تجاری واحداث کاروانسراهای متعدد در مسیر جاده‌ها و داخل شهرها در این دوره بوده است.همچنین، در دوره تیموری توسعه تجارت، معماری و ایجاد کاروانسراها شتاب بیشتری یافت ولی عصر طلایی ایجاد کاروانسراهای ایران متعلق به دوره صفوی است که بقایای 999کاروانسرایی که در آن دوره ساخته شده هنوز در کنار جاده‌ها ایران پابر جاست.
آسایش مسافران و رانندگان در مجتمع‌های بین راهی
به طور حتم احداث مجتمع‌های خدماتی بین‌راهی فواید بسیاری می‌تواند داشته باشد که از آن جمله می‌توان به فراهم کردن آسایش بیشتر رانندگان ومسافران با ارائه خدمات متمرکز و مناسب، کاهش میزان تصادفات جاده‌ای و افزایش ضریب ایمنی جاده‌ها، کاهش مزاحمت‌های ترافیکی و روان ساختن ترافیک جاده‌ها، ارائه اطلاعات جاده‌ای، توریستی و زیارتی بصورت شبکه سراسری، تقویت جاذبه‌های توریستی و تفریحی درکشور، ایجاد بستری مناسب جهت اشتغالزایی، اشاره کرد.مهمترین نکته حائز اهمیت این است که که ایران گذرگاه بین‌المللی است گذرگاهی برای همه راه‌ها و همه تمدن‌ها
.
ایران کریدورهای آسیا را به اروپا و اروپا را به قفقاز و آسیای مرکزی متصل می‌کند. قرار گرفتن ایران در مسیر این کریدورها، گسترش احداث مجتمع‌های خدماتی- رفاهی را به منزله یک اقدام زیر بنایی در حمل ونقل ضرورت حیات می‌بخشد .وجود این مجتمعها با ارائه خدمات متعدد و ارزشمند و ساختار زیبا و مدرن علاوه بر اینکه چشم نواز مسافران در طول راه‌های کشور است بلکه، شان ملی کشور را نزد گردشگران خارجی حفظ می‌کند.
با همه این مزایایی که برای مجتمع‌های خدماتی ـ رفاهی شمرده شد به راحتی می‌توان به این نتیجه رسید وجود این مجتمعها چقدر می‌تواند توسعه را به دنبال داشته باشد.
پیش از این شهریار افندی زاده رئیس سابق سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در باره وضعیت مجتمع‌های خدمات ـ رفاهی در جاده‌های مواصلاتی کشوربه CHN، گفته بود: «طبق اصل 44 قانون اساسی، سرمایه‌گذاران بخش خصوصی موظفند که مجتمع‌های خدمات ـ رفاهی را بسازند این در حالی است که طی چند سال گذشته در حدود 450 مجتمع ساخته شده و 400 مجتمع در حال ساخت است و در حدود 120 مجوز برای ساخت مجتمع‌های خدمات ـ رفاهی به بخش خصوصی ارائه شده اما مهمترین مشکلات ساخت و احداث این‌گونه مجتمعها موانع وام بانکی است که باید از طریق بنگاههای زود بازده تامین شود .
.
گردشگران با مشکلات بسیاری از لحاظ بهداشتی مواجهند
افندی زاده در پاسخ به این سوال که گردشگران بسیاری با مشکلات بسیاری از لحاظ بهداشتی در این مجتمعها مواجه‌اند گفته بود: «وظیفه سازمان راهداری ارائه مجوزها و نظارت بر ساخت آنهاست و به تنهایی نقشی در ارائه خدمات و بهره‌برداری از آنها ندارد این در حالی است که در استانها هم تعدادی کمیته‌های نظارتی تشکیل شده تا از این طریق بر نحوه عملکرد این مجتمعها نظارت داشه باشند.»
با این وجود همچنان مشکلات زیادی در ساخت مجتمع‌های گردشگری به علت نبود سرمایه‌گذاران وجود دارد و همچنان توالت‌های بین‌راهی از بهداشت بویی نبرده و بسیاری از مجتمع‌های خدماتی فقط منحصر به غذا خوردن است.در ضمن همه مسیرهای مواصلاتی هم از نعمت مجتمع‌های خدماتی برخوردار نیستند و ظاهراً این مشکل فقط به دست بخش خصوصی حل می‌‌شود.
105105
