در آینده جهان با مشکلات جدی در زمینه انرژی مواجه خواهد شد. منابع نفت و گاز ماندگاری طولانی نخواهند داشت و علاوه بر آن جز انرژی های پاک نیز محسوب نمی شوند. جهان به انرژی هایی نیاز دارد که بتواند برای مدتی طولانی بر آن ها تکیه کند.
ایتر (رآکتور بین المللی گرمایی-هسته ای تحقیقاتی گداخت) یک تکنولوژی پیشرفته است و هیچ آسیبی به محیط زیست نمی رساند. تحقیقات برای تولید این انرژی از سال 1965 ابتدا در شوروی سابق و سپس در آمریکا آغاز شد، بعد از آن کشورهای دیگری مانند فرانسه، آلمان، انگلیس، ژاپن، کره جنوبی و هند شروع به تحقیقات و اقدام به ساخت رآکتورهای تحقیقاتی کوچک کردند.
از سال 1975 نیز ایران در سازمان انرژی اتمی رآکتور تحقیقاتی کوچکی بنام الوند را راه اندازی کرد. با گذشت زمان رآکتورهای بزرگی مانند JET در اروپا، GT در ژاپن و Alcator C-Mode و ET-Tokamak در آمریکا برای گرفتن انرژی پاک در مدت زمان کوتاه ساخته شدند. با گذشت زمان و پیچیده بودن تکنولوژی، کشورهای صاحب تکنولوژی در گداخت به این نتیجه رسیدند که این پروژه از حالت محرمانه بودن خارج شود و با بهم پیوستن کشورهای پیشرفته و صنعتی راکتوری را به صورت مشترک طراحی و بسازند تا بتوانند به انرژی پاک مورد نظر دست یابند. بعد از دو سال اختلافات بسیاری که در بین کشورهای صنعتی برای محل اجرای طرح داشتند نهایتاً کشور فرانسه برای ساخت رآکتور بزرگتر انتخاب شد و در سال 2008 این پروژه عملاً شروع به کار کرد و در ابتدا روسیه، آمریکا، ژاپن و اروپا وارد این پروژه بین المللی شدند. سپس بعد از چند سال کره جنوبی، هند و چین به اعضاء اصلی این پروژه پیوستند.
عضویت ایران در ایتر
ایران در سال های گذشته تلاش هایی برای عضویت در این گروه و شرکت در این پروژه انجام داد که متاسفانه چندان موفقیت آمیز نبود و تحریم ها نیز در عدم موفقیت ما در این موضوع دخیل بودند. از طرفی ما به علت مشکلاتی که در زمینه آب و تولید انرژی در سال های آتی خواهیم داشت، ناچار بودیم به این پروژه بپیوندیم. از هفت سال پیش پیگیری هایی انجام شد و تلاش کردیم نام مرکز فیزیک پلاسما دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران نیز در سایت ایتر ثبت شود تا بتوانیم قدم های کوچکی در راستای پروژه بزرگ ایتر برداریم. و از طرفی پرچم ایران نیز جزء پرچم های کشورهای صنعتی عضو در زمینه گداخت هسته ای به نام IR-T1 ثبت شود.
نقش برجام و دانشگاه آزاد اسلامی در قرارداد ایتر
در جریان مذاکرات برجام دکتر صالحی موفق شدند در بندی از این قرارداد امتیاز عضویت در این گروه و کسب این تکنولوژی را فراهم کنند. لذا پس از برجام، مذاکرات ما با این کشورها آغاز شد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی از بیست سال پیش تا امروز از پروژه گداخت حمایت کرده و پیگیر آن بوده اند. دانشگاه آزاد از همان ابتدا تلاش کرد تا در این پروژه ملی سهیم باشد و مسرانه پیگیر بود. این دانشگاه در زمینه علمی با این گروه وارد همکاری شده و تحقیقات فراوانی در این زمینه انجام داده است. دانشگاه آزاد اسلامی پتانسیل های خوبی برای همکاری دارد که مورد استقبال رئیس ایتر قرار گرفته است. به علاوه قصد داریم با برنامه ریزی در زمینه تربیت نیرو های نخبه، به انجام این پروژه در ساخت تجهیزات اندازه گیری یاری رسانیم. در ضمن یادآوری می شود این پروژه ملی بوده و با همکاری سازمان انرژی اتمی، معاونت فناوری نهاد ریاست جمهوری ، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه امیرکبیر انجام می شود. همچنین سایر دانشگاه های کشور که توانایی انجام پروژه های ساخت دستگاه های اندازه گیری ایتر را داشته باشند می توانند با این تیم همکاری کنند.
303/300
