دانشگاه دی‌بولونیا، قدیمی ترین دانشگاه زنده جهان است که در سال 1008 و در شهر بولونیا ایتالیا تاسیس شد. این دانشگاه در سال 1158 و پس از هفتاد سال موفق به کسب تاییده خود از طرف فدریک اول، پادشاه رم شد.

این دانشگاه که دانشگاهی جهانی محسوب می شد، دارای قدرت بالایی در لابی ها قدرت بود. به طوری که توانست در مقاطعی از تاریخ خود دانشجویانش را از کشورهای مختلف جذب کند و به آن ها در مقابل قانون شهر ها و کشور ها مصونیت بخشد. دانشجویان خارجی این دانشگاه "NATIONS" نامیده می شدند و در صورتی که در گذشته جرمی مرتکب شده و تحت تعقیب بودند، به حکومت ها تحویل داده نمی شدند. دانشجویان خارجی در صورتی که موفق به کسب مقام پروفسوری می شدند امکانات ویژه ای نیز دریافت می کردند.

این دانشگاه از جذب دانشجویان خارجی درآمد خوبی کسب می کرد و در کنار آن با فعالیت در زمینه درمان بیماران، بخش دیگری از هزینه های خود را تامین می‌کرد و در صورتی که توانایی درمان بیماران را نداشت، بخشی از هزینه درمان را به بیماران باز می گرداند.

در صورتی که اساتید این دانشگاه موفق به پایان درس خود تا پایان نیم سال تحصیلی نمی شدند، دانشگاه نسبت به این موضوع سخت گیر نبود و مطالبی که به عنوان حدود مطالب تحصیلی در اختیار اساتید قرار می‌گرفت، جنبه الزامی نداشت. شورایی در این دانشگاه تحت عنوان شورای تقبیح اساتید وجود داشت که در صورت رفتار نامناسب اساتید این دانشگاه، از دانشجویان با آن ها برخورد می‌شد. البته اساتید نیز ضعیف نبوده و از اختیار کافی برای چگونگی تدریس و برخورد با دانشجویان خاطی برخوردار بودند که این باعث ایجاد نوعی تعادل در احترام میان اساتید و دانشجویان می شد. در نهایت و پس از تغییر و تحولات فراوان در کشور ایتالیا و شهر بولونیا، خودمختاری این دانشگاه از بین رفت و به یک دانشگاه عمومی که هزینه های آن از طریق مالیات تامین می شد، تبدیل شد. این دانشگاه که نوشتن قانون را در سال 1070 انجام و بررسی کرده بود، به علت نوشتن قوانین مدنی موفق به کسب جایزه نوبل نیز شده است.

لوسرنا یوریس، اولین نویسنده قانون در کشور رم، از محصلان این دانشگاه بوده است. توماس قدیس (Saint Thomas) که شهرت او برای آزاد کردن مطالعه و استفاده از فلسفه در دوران تاریک قرون وسطی محسوب می شود، از محصلین این دانشگاه بوده است. دانته، نویسنده مشهور ایتالیایی که نوشتن کتاب کمدی الهی را در کارنامه دارد، از محصلین دانشگاه بوده و پاپ آلکساندر پنجم در این دانشگاه با بسیاری از علوم آشنا شده بود. جیووانی پیکو دلاندولا، فیلسوف مسیحی دوران رنسانس در کنار لئون باپتیستا آلبرتینی نویسنده انسانگرای قرون وسطا با وجود تفاوتی عمیق در انتخاب معیار اصلی زندگی، از محصلان این دانشگاه قدیمی بوده اند.

نیکلاس کوپرنیک که نظریات او علوم ریاضیات و ستاره شناسی را متحول کرد، بتیسیا گازودینی فیلسوف زن مشهوری که در قرن دوازه زندگی می کرد، مارکو مالفیقی، پدر نظریه آناتومی میکروسکوپی، جنین شناسی، بافت شناسی و فیزیولوژی از دیگر افرادی مشهوری هستند که در این دانشگاه تحصیل و تدریس داشته است.

303/300