به گزارش ایسکانیوز «دونالد ترامپ» پس از مراسم تحلیف، روز جمعه بیستم ژانویه (دوم بهمن ماه) کار خود را در مقام رییس جمهوری آمریکا آغاز کرد. از دید صاحبنظران مسائل سیاسی، رییس جمهوری تازه ایالات متحده از ابتدا با چالش های گوناگونی روبرو است. ترامپ که دیدگاهی بسیار انتقادی را در خصوص سیاست های هشت ساله رییس جمهوری دموکرات آمریکا مطرح ساخته اکنون میراث «باراک اوباما» در حوزه های گوناگون از جمله سیاست خارجی را پیش رو می بیند.
ترامپ در دوره رقابت های انتخاباتی برخی مواضع و دیدگاه هایش را اعلام و البته پس از مدتی آن ها را اصلاح کرد. اگرچه جهت گیری های ترامپ در بسیاری از حوزه نامشخص است اما برآوردهای تحلیلگران خط مشی های مورد توجه وی را سختگیرانه، انعطاف ناپذیر و تاحدودی غیر منطقی ارزیابی کرده اند.
رسانه ها و تحلیلگران سیاسی فهرست متنوعی از مسایل مربوط به سیاست خارجی را پیش روی ترامپ قرار می دهند که باید هرچه سریع تر برای آن ها پاسخی بیاید؛ مسایلی همچون مواجهه خاورمیانه با گسترش تروریسم و چالش های سرزمین اشغالی که محور سیاست های خاورمیانه ای وی را تشکیل خواهد داد. افزون بر این، روابط ایالات متحده با روسیه، چین و اروپا، موافقت نامه تجارت آزاد و نفتا برای سیاست خارجی ترامپ اهمیت زیادی دارد. همچنین توافق هسته ای با ایران هم از جمله مسایلی است که رییس جمهوری تازه آمریکا در مورد آن سخنانی گفته است.
از دید برخی ناظران، کاخ سفید در دوره ترامپ مجبور است میراث هشت ساله برجای مانده از باراک اوباما را تحمل کند و به نتیجه برساند. از این منظر، با توجه به اظهار نظرها و سخنرانی های ترامپ و حتی پیشینه کاری وی، امید چندانی به ارایه طرح ها یا ابتکارهای تازه و کارآمد در دوره رییس جمهوری ثروتمند و پرحاشیه ایالات متحده نمی توان داشت.

*** ترامپ و تعاملگرایی تاکتیکی بجای راهبرد منسجم
سخنان ترامپ پیش از ورود به کاخ سفید انسجام لازم و حتی پشتوانه کافی را از نگاه تحلیلگران و رسانه های غربی نداشت. در این زمینه دیدگاه دیگری نیز مطرح است مبنی بر اینکه برخلاف رییسان جمهوری پیشین آمریکا در زمینه سیاست های ترامپ نمی توان ارزیابی های قابل اطمینانی را از آینده ارایه کرد.
تارنمای «فارین پالسی» روز 13ژانویه (24 دی) در گزارشی در مورد راهبردهای ترامپ نوشت: بسیاری از کارشناسان، دیپلمات های پیشین و ژنرال های بازنشسته تلاش دارند تا سیاست خارجی ترامپ را تفسیر یا پیش بینی کنند اما در مقایسه با بسیاری از رییسان جمهوری پیشین آمریکا، ترامپ نشان داده است برنامه جامعی ندارد و حتی برخی وی را دارای سیاست خارجی واقع بینانه نمی دانند.
فارین پالسی تاکید کرد رویکرد رییس جمهور جدید آمریکا در خصوص سیاست خارجی، آشکارا ضد راهبرد است و به نظر می رسد نگاه ترامپ به جهان بیشتر در حیطه تعامل گرایی تاکتیکی باشد. این بدان مفهوم است که روابط خارجی آمریکا در چارچوب های دوجانبه مورد ارزیابی قرار می گیرد. دنباله روی از این شیوه مانع از آن می شوند تا ابزار، هدف ها و رویکردها در یک راهبرد کلان مورد استفاده قرار گیرد.
این تارنما دکترین ترامپ در سیاست خارجی را ترکیبی از اصول عملی و فلسفی توصیف کرد که سیاست خارجی آمریکا را در چهار سال آینده هدایت می کند. این اصول سه ویژگی اصلی دارند؛ نخست تمرکز خود را بر بردهای تاکتیکی کوتاه مدت قرار داده اند و به آینده نگری بلندمدت توجهی نمی کنند. دومین موضوع این است که نگاه وی حاصل جمع صفر و مبتنی بر برد یک بازیگر و باخت دیگری است، بنابراین کسب دستاوردهای نسبی در یک تعامل مطرح نیست. در سومین ویژگی نیز دیدگاه تعاملی سیاست خارجی آمریکا خالی از هر گونه پیش فرض های اخلاقی یا معنوی است. کارشناسان این رویه ها در سیاست خارجی را تعاملگرایی تاکتیکی نام می نهند.

*** افکار عمومی و چالش های ترامپ
در آمریکا نگاه های گوناگونی به چالش های پیش روی این کشور وجود دارند. تارنمای «بیزینس اینسایدر» چند روز پیش (13ژانویه) در مورد چالش های ترامپ در دوره ریاست جمهوری اش نوشت: ترامپ نمی تواند موفقیت های اوباما در سیاست خارجی را داشته باشد. ترامپ بی ثبات تر و خطرناک تر از رییس جمهوری پیشین آمریکا است که نامزد جایزه صلح نوبل هم شد.
این تارنما حل و فصل مسایلی همچون سوریه و اوکراین در کنار مسایل شرق آسیا همچون چالش کره شمالی و رقابت های دریای جنوبی چین را از چالش های پیش روی ترامپ عنوان کرد و نوشت: اگر ترامپ و «رکس تیلرسون» وزیر امورخارجه وی به اندازه کافی باهوش باشند باید به 2 موضوع سریع تر و بیشتر از دیگر مسایل توجه کنند. این مسایل به قدرت های غربی ارتباط ندارد و بلکه روابط ایالات متحده را با 2 کشور روسیه و چین تعیین می کند؛ مسائلی که از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.
بر پایه تحلیل این تارنما، بهبود روابط آمریکا با این 2 کشور می تواند بسیاری از چالش های ایالات متحده در شرق آسیا را رفع کند. در این حالت کاخ سفید می تواند پاسخی را برای موضوع کره شمالی، تایوان، ژاپن و کره پیدا کند. افزون بر این آمریکا می تواند مسایل تجاری خود با چین را نیز حل کند.
تارنمای نشریه «فارین افیرز» هم در زمینه دکترین ترامپ در حوزه سیاست خارجی آمریکا نوشت: «بشار اسد» و «ولادیمیر پوتین» 2 تن از افرادی هستند که ترامپ باید تلاش کند تا راه حلی برای تعامل آن ها پیدا کند. شاید وی بتواند بهتر از دیگران با آن ها به معامله دست پیدا کند. در واقع روسیه و سوریه مهمترین موضوع در سیاست خارجی ترامپ هستند. برخی تحلیلگران می گویند ترامپ به سرعت سیاستی را در قبال جنگ در سوریه و به ویژه کاهش حمایت از نیروهای معارض در پیش می گیرد. در این شرایط محیط سوریه برای بازی روسیه بازتر و نفوذ مسکو در سوریه بیشتر می شود. از سوی دیگر در مورد روسیه نیز این امکان وجود دارد که ترامپ بر سر تحریم ها علیه مسکو مانع هایی ایجاد کند و راه آشتی را با پوتین را در پیش بگیرد.
تارنمای موسسه پژوهشی «پیو» در آمریکا چند روز پیش در یک نظرسنجی به بررسی مهمترین چالش های پیش روی رییس جمهوری تازه آمریکا پرداخت. این نظرسنجی مهمترین مشکلات وی در دوره ریاست جمهوری را تروریسم و فعالیت های داعش، حمله های سایبری و برخورد با چالش هایی که کره شمالی ایجاد می کند دانست.
بر اساس این گزارش، از نظر افکار عمومی آمریکا هنگامی که ترامپ وارد کاخ سفید می شود با میراث گسترده ای از تهدیدها روبرو می شود. از هر 10 آمریکایی 8 نفر گفته اند که داعش مهمترین تهدید برای مردم آمریکا به شمار می رود؛ همچنین 71 درصد آمریکایی ها حمله ها در فضای مجازی را چالش بزرگ مردم این کشور توصیف کرده اند. 64 درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی موضوع کره شمالی را مهم ارزیابی کردند. قدرت و نفوذ روسیه از نظر 54 درصد افراد مهم بود و 52 درصد نیز چین را تهدیدی بزرگ برای آمریکا دانستند. نیمی از شرکت کنندگان در این نظرسنجی تغییرات اقلیمی و 46 درصد از افراد نیز مهاجران از عراق و سوریه را تهدید عنوان کردند. 43درصد افراد هم منازعه میان رژیم صهیونیستی و فلسطین را چالش آمریکا در دوره ترامپ عنوان کردند.
آوریل گذشته 42 درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی پیو اعلام کرده بودند که تنش با روسیه تهدید بزرگی برای آمریکا است و اکنون 54 درصد مردم می گویند نفوذ و قدرت مسکو تهدیدی برای آمریکا به شمار می آید. در همین دوره زمانی موضوع مهاجران از سوریه و عراق از سوی 55 درصد آمریکایی ها تهدید به شمار می رفت که اکنون این رقم به 46 درصد کاهش یافت.

منبع: ایرنا

303/300