به گزارش ایسکانیوز به نقل از روزنامه سبزینه،مسعود باقرزاده کریمی، معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان حفاظت محیط زیست، بیان کرد: این‌بارش‌ها در هر حال برای منابع آب ما به‌ویژه در بخش آب‌های زیرزمینی حیاتی است. به‌ویژه بارش‌های زمستانه که در قالب برف اتفاق می‌افتد، چه از آن‌ها خوشحالی بکنیم یا نکنیم پربرکت است.

وی در پاسخ به این پرسش که با وجود عدم تغییر در الگوهای کشت و کشاورزی در بالادست این تالاب‌ها، آیا اصل مشکل باقی نمانده است و پس از مدتی این تالاب‌ها خشک نخواهد شد، گفت: به لحاظ منابع زیرزمینی باکمبودی معادل 150 میلیارد مترمکعب مواجهیم که طی دهه‌ها حاصل شده است. به‌طور متوسط ما سالانه بین 5 تا 6 میلیارد مترمکعب آب‌های زیرزمینی خود را از دست داده‌ایم و این‌بارش‌ها تنها درصد بسیار کمی را تأمین می‌کند.

خشکی هامون و جازموریان در تابستان دور از انتظار نیست

معاون امور تالاب‌های دفتر زیستگاه‌های سازمان محیط زیست افزود: بارش‌های اخیر به‌ویژه برای تالاب‌های بیابانی نظیر هامون و جازموریان که وابسته به سیلاب‌های فصلی هستند، بسیار مؤثر بود. این سیلاب‌ها علاوه‌بر آب به ورود رسوبات که غذای زیست‌مندان و پرندگان است کمک می‌کند؛ از این رو مردم و مسئولان هر دو خوشحالند.

وی ادامه داد: بارش‌های اخیر رافع مسئولیت در مدیریت سرزمین نیست و باید بپذیریم کشاورزی ما به لحاظ مدیریت آب مشکلات زیادی داشته و خارج از توان منابع آبی ما است.

باقرزاده کریمی گفت: دولت تنها توانسته است وارد فضای رویکردی جدید شود؛ با این حال تغییر الگوهای کشت و تأمین منابع تنها با کار فرهنگی امکان‌پذیر خواهد بود که کاری زمان‌بر است؛ با این حال راه‌های بزرگ باقدم‌های کوچک آغاز می‌شود. بارش‌های اخیر سبب شده جازموریان و بخش‌هایی از هامون آبگیری شوند. با این حال جازموریان تالاب فصلی بوده و هامون نیز در سال‌های اخیر به تالاب فصلی تبدیل شده است و از این رو خشک شدن آن‌ها در تابستان دور از انتظار نیست.

بارش‌های افغانستان هامون را پرآب می‌کند

مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، نیز، بیان کرد: در کل استان و بالاخص در جنوب سیستان و بلوچستان بارندگی‌ها بسیار مؤثر بوده و از سیلاب‌های ایرانشهر 15 میلیون متر مکعب آب تامین شد. نیره پورمولایی افزود: در حوضه آبریز داخلی این‌بارش‌ها سبب شد جازموریان که در استان سیستان وبلوچستان و کرمان قرار دارد آبگیری شود. همین امر بهبود شرایط اکوسیستمی و احیای بخشی از کارکردهای تالاب را به‌همراه داشت. در جنوب این استان نیز تالاب لیپار به‌واسطه این سیلاب‌ها توانست آبگیری خوبی شود. مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان درباره وضعیت هامون گفت: این تالاب در حوضه آبریز کشور افغانستان قرار دارد و بارندگی‌های اخیر نتوانسته است آن را به شکل کامل آبگیری کند. با این حال به‌واسطه بارندگی‌های اخیر در این کشور مقدار متوسطی آب وارد شد که بخش اعظم آن به کشاورزی و شرب رسید. وی از افزایش دبی آب ورودی از افغانستان خبر داد و عنوان کرد: مقدار آب وارد شده در حال رسیدن به 100 مترمکعب در ثانیه است. برف شدیدی که در این کشور نیز باریده ما را متاثر کرده و نویدبخش احیای هامون خواهد بود. همچنین با همین میزان آب ورودی مقداری وارد هامون صابری شده و بخش‌هایی از آن را سیراب کرده است. پورمولایی با اشاره به این‌که صحبت از هامون به منزله گفت‌وگو درباره یک فرهنگ و تمدن است، اضافه کرد: تالاب‌های ما کارکردهای متفاوتی دارند. هامون تامین‌کننده معیشت مردم ساکن در حاشیه آن است و در کنار آن به تلطیف هوا و سایر کارکردهای اکوسیستمی خود می‌پردازد که نمونه آن جلوگیری از ریزگردهاست. خشک شدن هامون ضمن فعال کردن یکی از کانون‌های ریزگرد در استان، باعث قطع معیشت مردم و گسترش مهاجرت بوده که تبعات امنیتی خود را به همراه دارد.

مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان، با اشاره به این‌که طرح مدیریت زیست‌بومی هامون تهیه و در استانداری مصوب شده است، بیان کرد: این طرح مراحل تصویب خود را در مرکز می‌گذراند. براساس این طرح وظایف تمام دستگاه‌ها مشخص شده و براساس برش اجرایی آن به دستگاه‌های مختلف اعتبارات تخصیص داده می‌شود. در این طرح حفاظت صرف مدنظر قرار نگرفته و تلاش شده است به ابعاد مختلف کارکردی تالاب توجه شود.

یکی از انتقاداتی که به روند ستاد احیای دریاچه ارومیه وارد می‌شود، رویکرد بخشی‌نگری سازمان‌ها در روند احیاء است که به هدررفت منابع و زمان منجر می‌شود، چه تضمینی وجود دارد که احیای هامون از چنین آسیبی برحذر ماند. مولایی‌پور گفت: هامون وضعیتی متفاوت از دریاچه ارومیه دارد. این دریاچه داخل ایران بوده و حوضه آبریز آن نیز داخلی است. در حالی که سهم ایران تنها 8 تا 10 درصد از هیرمند است و همین تفاوت، برنامه‌ریزی‌ها را نیز متفاوت می‌کند. وی افزود: تا دو سه سال پیش مطالعات پایه درباره هامون، مشخص شدن کانون‌های ریزگرد، چگونگی هدایت آب و... وجود نداشت؛ در حالی که ما در حال حاضر چنین مطالعاتی را در اختیار داریم و می‌توانیم اندک آبی را که افغانستان در اختیار ما می‌گذارد مدیریت کنیم. این مقام مسئول ادامه داد: کارگروه احیای هامون هر ماه یا 45 روز یک‌بار با مدیریت استاندار تشکیل می‌شود که در آن وظایف هر دستگاه مشخص شده است. بنابراین بدون پیش داوری و مقایسه با آنچه در دریاچه ارومیه اتفاق می‌افتد امیدواریم با تخصیص اعتبارات و مشخص شدن کار دستگاه‌ها احیای هامون شدت گیرد.

وی همچنین از همراهی فرمانداری‌های شهرهای حاشیه هامون خبر داد و گفت: کارگروه‌هایی با حضور فرمانداران، جامعه محلی و مسئولان محیط زیست برگزارمی شود. مردم و مسئولان به این واقعیت رسیده‌اند که اگر هامون نباشد معیشت نیز نخواهد بود و مردم ناچارند با ریزگردها دست و پنجه نرم کنند. از این روست که شاهدیم حتی با وجود ملاحظات امنیتی دایک مرزی بازگشایی شده و مرزبانان همکاری خوبی را با نیروهای محیط زیست دارند.

دریافت کننده:زهراپورعادل/انتشاردهنده:زهره حاجیان

700/703