به گزارش ایسکانیوز، در ماهی که گذشت تعدادی از استان های کشور متاثر از شرایط جوی و وقوع بهمن بوده و به دنبال آن عملیات مربوط به برف و کولاک توسط نیروهای هلال احمر در تمام این استان‌ها اجرا شد. بر اساس گزارش سازمان هلال احمر در حوادث اخیر سه تن در اثر سقوط بهمن جان باختند، همچنین برای نجات جان تعداد زیادی از شهروندان در شهرها و روستاهای مختلف خدمات امدادی شامل اسکان اضطراری، درمان سرپایی، انتقال به بیمارستان، ارائه مواد خوراکی و... انجام شد.

اگر در حادثه اخیر وقوع بهمن بتوانیم خسارات مالی حاصله که فشاری را بر سازمان هلال احمر و سایر دستگاه ها تحمیل کرد، آن هم در این شرایط اقتصادی کشور، کنار بگذاریم، به قطع نمی‌توانیم از خسارات جانی آن به این راحتی ها چشم پوشی کنیم؟، در چنین شرایطی اولین سئوالی که شگل می‌گیرد این است که آیا پیش بینی وضعیت جوی کشور با دقت و صحت از سوی هواشناسی کشور صورت گرفته بود؟، آیا مسئولان و مدیران در دستگاه های مختلف کشور از جمله وزارت راه و شهرسازی پس از دریافت پیش بینی ها اقدامات لازم را انجام داده بودند؟ و آیا شهروندان ایرانی که هم خود متحمل خسارت شده و هم با اقدامات خود منشاء خسارت هایی برای کشور شدند، از پیش بینی ها مطلع بوده اند؟

علی عابدینی معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی در این باره با تاکید بر اینکه اطلاعیه های مربوط به بارش برف و کولاک توسط سازمان هواشناسی به طرق مختلف از جمله پیامک و فکس در اختیار دستگاه های متولی قرار می گیرد، می گوید: علاوه بر این از طریق خبرگزاری ها، رادیو و تلویزیون پیش بینی برف و کولاک اطلاع رسانی می شود که در حوادث اخیر نیز هشدارهای لازم داده شده بود.

به گزارش ایسنا، اگرچه در وقوع پدیده های طبیعی غیرمترقبه مانند «بهمن» اولین دستگاهی که در تیررس پرسش قرار می گیرد، سازمان هواشناسی است ولی قبل از ورود به واقعه «بهمن» که اخیرا برخی نقاط کشور را تحت تاثیر قرار داد، باید تاکید کرد که این حادثه، جزو بلایای طبیعی محسوب می شود و در ذات بلای طبیعی غیر قابل پیش بینی بودن نهفته است. آنچه پیش بینی بهمن را دشوارتر می کند مکانیسم وقوع و وابستگی آن به عوامل مختلف از جمله دما، رطوبت و... است. با این وجود با نگاهی به آرشیو اطلاعیه ها و اخطاریه های سازمان هواشناسی متوجه می شویم که این سازمان ضمن پیش بینی سیر حرکت سامانه بارشی در کشور از وضعیت دمایی نقاط مختلف کشور و احتمال بروز وقوع برف و کولاک خبر داده و تاکید کرده بود که متناسب با شرایط جوی، تمهیدات لازم به منظور کاهش خسارت های احتمالی بکار گرفته شود.

سازمان هواشناسی نمی تواند وقوع بهمن در پیچ یک جاده را پیش بینی کند

احد وظیفه مدیر کل پیش بینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی نیز در مورد سازوکار شکل گیری بهمن و امکان پیش بینی آن، به ایسنا می گوید: پیش بینی بهمن کار ساده ای نیست و سازو کار خاص خود را دارد که نیازمند داده های خاص و اطلاعات شبکه برف سنجی است. با توجه به حجم و نوع بارش و میدان دما می توان در مورد پیش بینی بهمن اظهار نظر کرد که این اظهار نظر هم کلی و کیفی بوده و نمی تواند خیلی دقیق باشد به عنوان مثال سازمان هواشناسی نمی تواند وقوع بهمن در پیچ یک جاده را پیش بینی کند.

وی با اشاره به اینکه سازمان هواشناسی اطلاعیه های لازم در مورد بارش برف را صادر کرده بود، در مورد وقوع بهمن در جاده فیروزکوه، تاکید می کند: با اینکه بارش برف در ایستگاه آبعلی سنگین نبود ولی منجر به وقوع بهمن شد. بر اساس گزارش ایستگاه آبعلی در بالادست این منطقه، 15 تا 20 سانتی متر برف ثبت شده که معادل 15 میلی متر بارش بوده است که بارش سنگینی محسوب نمی شود اما تحت شرایط خاصی بهمن اتفاق افتاد. وقتی باد باعث حرکت و انباشت برف از یک نقطه به نقطه ای دیگر می شود این برف انباشت شده و در شرایط مستعد به لحاظ شیب جغرافیایی می‌تواند به شکل بهمن ریزش کند.

به گفته وظیفه، باد وقتی شدید و به شکل کولاک باشد با توجه به کاهش محسوس دما، می تواند در جایی برف را انباشت کرده و در نهایت به سمت پایین بغلتد و به شکل بهمن بروز کند. به طور کلی بهمن تنها در اثر بارش برف اتفاق نمی افتد بلکه سایر عوامل جوی نیز در آن اثرگذار است.

لازم بذکرست با اینکه سازمان هواشناسی پیش بینی های لازم را ارائه می دهد و از طریق رسانه های جمعی سعی در انتقال آن به مسئولین و مردم دارد، اما نباید فراموش کرد که در حال حاضر شبکه های مجازی رسانه ای هستند که با وجود جایگاه بالای آن در بین مردم، از سوی سازمان هواشناسی به شدت مورد غفلت قرار گرفته است. اگرچه در ماه های اخیر هواشناسی از طریق تلگرام موفق به ارتباط با شهروندان شده اما بدیهی است که تا رسیدن به مقصود و ارتباط با همه اقشار مردم فاصله بسیار دارد.

اما سئوال دیگر اینست که چرا با وجود اطلاعیه های به موقع سازمان هواشناسی شاهد رخدادهای تلخ در هفته‌های گذشته بودیم؟ در این شرایط پیکان نقد و پرسش به سمت دستگاه های متولی از جمله پلیس، ستاد مدیریت بحران، استانداری، فرمانداری و شهرداری هاست که چرا علی رغم اطلاعیه ها، تمهیدات لازم برای مقابله با کاهش خسارات پیش بینی نشد؟

مدیرکل پیش‌بینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی: می‌توان با ایجاد موانع بتنی و سیمانی احتمال شناور شدن برف به سمت پایین را کم کرد
مدیرکل پیش‌بینی و هشدارسریع سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه غالبا در دنیا نقاط برفگیر با توجه سابقه وقوع بهمن و زمستان های سنگین شناخته شده هستند، می گوید: در ایران نیز وزارت راه و شهرسازی و راهداری‌ها، آمار جاده های بهمن خیز را در دست دارند، بنابراین می توان در این نقاط تمهیدات لازم را در نظر گرفت و برای مثال با ایجاد موانع بتنی و سیمانی احتمال شناور شدن برف به سمت پایین را کم کرد.

در شرایط حاضر علاوه بر مسئولین و متولیان امر که بخاطر کم توجهی به اخطارهای هواشناسی مورد سئوال قرار می گیرند، شهروندان نیز محل پرسش و نقد هستند که چرا پیش از آغاز سفر وضعیت جوی را کنترل نکرده و بی مهابا دل به جاده می سپرند؟اما آنچه در این میان بیش از هر نکته ای جای سئوال و حتی آسیب شناسی دارد، آنست که در واقعه اخیر شهروندانی را مشاهده کردیم که به ادعای خودشان با وجود اینکه از وضعیت نامساعد هوا و بارش سنگین برف مطلع بودند، وارد جاده شده و سفر خود را به تعویق نیداختند.

سید جواد میری عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ضمن بررسی دلایل بی توجهی شهروندان به توصیه های کارشناسان در حوزه های مختلف از جمله هواشناسی، با اشاره به اینکه تدبیر در نظام اجتماعی ما جایگاهی ندارد، در این باره، به ایسنا می گوید: ما ایرانیان بسیاری از کارهایمان را «الله بختکی» انجام می دهیم و نتیجه آن را به سرنوشت، تقدیر و احتمالات واگذار می کنیم. بسیاری از امور زندگی و تحرکات اجتماعی خود را به امور جبری واگذار می کنیم در این صورت کار از دست انسان به مثابه یک فاعل خارج شده و انسان تبدیل به ابژه می شود و در نتیجه دیگر محور تغییر و تحولات و امور اجتماعی نیست.

وی با بیان اینکه یکی از شاخصه های مهم مدرنیته این است که انسان به عنوان فاعل شناسا عمل کند، می افزاید: ر این صورت است که انسان دیگر شی نیست بلکه سعی می کند در برابر طبیعت، امورات مختلف و تحولات برای کنش خود جایگاهی در نظر بگیرد، در حقیقت ما ایرانیان در یک وضعیت کلانشهری، مدرن و پسامدرن زندگی می کنیم ولی از شبکه های دانایی و معرفت که اقتضای زندگی شهرنشینی است استفاده نمی کنیم.

توجه به هشدارها سوسول بازی تلقی می شود

این جامعه شناس تاکید می کند: در فرهنگ عامیانه ما توجه، اعتماد و عمل کردن به مسائل کارشناسی، «سوسول بازی» تلقی می شود. بنابراین حتی اگر کسی وضعیت جوی را تشریح کند و تاکید کند که به خاطر ورود سامانه بارشی احتمال کولاک، بوران و بهمن وجود دارد و بعد راهنمایی و رانندگی کشور نیز در این باره هشدار دهد، توجه به این استانداردها در افواه عامه ما مترادف با «نونوربازی» است و ادعا می شود توجه به این هشدارها کاری است که «فکلی ها» انجام می دهند.

از طریق نهاد آموزش و پرورش درصدد ارتقای آموزش مهارت های اجتماعی برآییم

میری می گوید: برای خروج از این وضعیت ضروری است که در نگاه حاکمیت به مسئله مهارت های زندگی در کلانشهرها و زندگی مدرن، تغییرات بنیادی ایجاد شده و حاکمیت توجه خود را بر حوزه آموزش و پرورش معطوف کند. توسعه مهارت های زندگی باید از منظر سازمانی، بودجه و چشم اندازها تقویت شود و تقویت در این است که با توجه به مدل های موفق در جهان که توانسته اند در حوزه مهارت های زندگی به لحاظ کمی و کیفی توسعه یابند، سعی کنیم از طریق ارتباط با نهاد آموزش و پرورش درصدد ارتقای آموزش اجتماعی برآیم. این تغییرات نباید فصلی و موسمی باشد بلکه باید به طور بنیادین و مستمر دنبال شوند.

مدیر کل پیش بینی سازمان هواشناسی: باید فرهنگ عمومی را تقویت کنیم

وظیفه مدیر کل پیش بینی سازمان هواشناسی همچنین با اشاره به اینکه باید فرهنگ عمومی را در این زمینه تقویت کنیم، می گوید: باید یاد بگیریم وقتی جاده ها در شرایط نامناسبی هستند و کار ضروری نداریم از تردد خودداری کنیم. لازم است شهروندان در شرایط جوی مخاطره آمیز از ورود به جاده های کوهستانی خودداری کنند، آن هم با خودروهایی که به لحاظ کیفیت در شرایط خوبی به سر نمی برند. متاسفانه در وضعیت یخبندان، پلیس، راهدارها و نیروهای امداد و نجات با خودروهایی مواجه می شوند که زنجیر چرخ را به عنوان اولی ترین تجهیزات در اختیار ندارند. آنچه اهمیت دارد آنست که به آخرین اطلاعات هواشناسی به خصوص در هنگام ورود به جاده توجه کنیم تا جان خود و عزیزانمان را به خطر نیاندازیم.

این مقام مسئول در سازمان هواشناسی همچنین تاکید می کند: بهتر است کمیت و کیفیت اطلاع رسانی ها و فرهنگسازی ها تقویت شود، در شرایط حاضر می توان ادعا کرد جای برخی برنامه های آموزشی خالی است تا برای شهروندان نهادینه شود که قبل از سفر و ورود به جاده از وضعیت هوا و جاده مطلع شوند.

به طور کلی اگر در حوادث اخیر وقوع بهمن بتوانیم خسارات مالی حاصله که فشاری را بر سازمان هلال احمر و سایر دستگاه‌ها تحمیل کرد، آن هم در این شرایط اقتصادی کشور کنار بگذاریم، چطور می توانیم از خسارات جانی آن چشم پوشی کنیم؟ چطور می توانیم نسبت به مسافرانی که زیر آوار بهمن مدفون شده و جان باختند بی تفاوت باشیم؟

واقعیت آنست که وقوع بهمن نمونه و مشتی از خروار است. بهمن واقعی خلاءهای فرهنگی ماست که بی اعتنا به هشدارها در حوزه های مختلف دست به کاری که نباید، می زنیم و خود و دیگران را درگیر گرفتاری های جبران ناپذیر می کنیم. هنوز داغ های مانده از فاجعه پلاسکو آرام نشده که باز عده ای اعم از مسئولین و مردم بخاطر جدی نگرفتن مسائل ایمنی و اخطارها فاجعه ای دیگر رقم زدند.

منبع: ایسنا

دریافت کننده: مرضیه کنگرانی / انتشار دهنده: زهره حاجیان

308/700