به گزارش ایسکانیوز به نقل از ایرنا، محیط بانان به عنوان بازوان اجرایی سازمان حفاظت از محیط زیست در پاسداری و کنترل عرصه‌های طبیعی و حیات وحش کشور نقش مهمی برعهده دارند. افرادی که دغدغه شان حفظ طبیعت، اکوسیستم ها و موجوداتی است که در طبیعت بکر زندگی می کنند.

این حافظان محیط زیست با متخلفانی که بدون مجوز در مراتع به چرای دام می پردازند و بدون جواز حیوانات را شکار و اسیر کرده و در محیط های غیراستاندارد نگه می دارند با اعمال قانون برخورد و آنها را مجازات می کنند.

حفاظت از محیط زیست اما برای تلاشگران این عرصه بسیار آسیب زا و پر مخاطره است چراکه این حرفه به دلیل اینکه همواره با منافع متخلفان در تضاد قرار می گیرد، جان آنها همواره از طرف این افراد تهدید می شود.

شهادت شماری از محیط بانان موجب شد تا به لزوم حمایت از مدافعان طبیعت و محیط زیست، بیش از پیش توجه شود و مسوولان متولی این امر با پشتکار جدی به ارایه راهکارهایی برای حمایت از این قشر فداکار بپردازند.

چنانچه چهار تن از محیط بانان اداره کل حفاظت محیط زیست استان کردستان با نام های محمود احمدی نژاد، معمر مرغوبی، کمال حسین پناهی و مسعود علیخانی در روستای «کانی بوچک» (چشمه کوچک) از توابع شهرستان سنندج در 14 اسفند 1389 خورشیدی در حین انجام ماموریت و گشت زنی به وسیله افرادی ناشناس به درجه رفیع شهادت نایل آمدند و به همین مناسبت، پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «عباس محمدی» فعال محیط زیست و مدیر انجمن دیده بان کوهستان (کارگروه حفظ محیط های کوهستانی، گونه های جانوری، گیاهی، فرهنگ بومی و مناطق بومی) در ارتباط با مشکلات و دغدغه های کاری محیط بانان به گفت وگو پرداخت.

این فعال محیط زیست شمار محیط بانان را در مقایسه با وسعت و فضایی که باید از آن مراقبت و حفاظت کنند بسیار کم ارزیابی کرد و گفت: ایران در حدود 2 هزار و 300 محیط بان دارد که این تعداد بنابر تایید کارشناسان باید به 3 برابر شمار کنونی افزایش یابد تا بتوان از این نظر و با توجه به مساحت موجود کشور به یک حداقل استاندارد دست یافت. به عنوان مثال منطقه میانکاله با وسعت 60 هزار هکتاری که به دلیل آن که ذخیره گاه بین المللی به شمار می رود از حساسیت بسیار زیادی برخوردار است و با وجود معارضان، متخلفان و شکارچیان زیادی که در این ناحیه حضور دارند، تنها در حدود 15 محیط بان از آن محافظت می کند. در برخی از منطقه های حفاظت شده ایران مانند دماوند که به عنوان شاخص ترین اثر طبیعی کشور و اثر ملی هم ثبت شده است به خاطر محدودیت هایی که در این زمینه وجود دارد، محیط بانی وجود ندارد.

محمدی با بیان این مساله که کمبود محیط بانان سبب می شود که اعمال قانون صورت نگیرد،گفت: اعمال قانون تنها راه مهار افراد طمع کار و قانون گریز محسوب می شود و اعمال قانون در این زمینه مهم ترین مساله است. پس بنابراین زمانی که مجری و مامور قانون حضور نداشته باشد، محیط طبیعی در معرض خطر قرار می گیرد و هر کجا که قانون اعمال نشود آن منطقه با آسیب و صدمه مواجه خواهد شد. مشکل دیگری که محیط بانان با آن مواجه اند موضوع کمبود وسایل و تجهیزاتی است که در صورت وجود نیز بسیار ابتدایی و فرسوده اند در صورتی که آنها می بایست در برابر افرادی ایستادگی کنند که از ثروت و امکانات بسیاری پیشرفته ای برخوردارند.

تجهیزات محیط بانان باید از حد استاندارد برخوردار باشد و اسلحه، پوشاک، کفش و وسایل نقلیه و بودجه ای که در اختیار این افراد قرار می گیرد باید متناسب با وظیفه و مسوولیت سنگین این ها باشد.

مدیر انجمن دیده بان کوهستان، یکی از سخت ترین و پرمخاطره ترین شغل ها را در ایران، محیط بانی عنوان کرد و یادآور شد: مکان ماموریت و گشت زنی محیط بان ها گاهی از نزدیک ترین شهر و آبادی کیلومترها فاصله دارد و آنها روزهای متمادی از خانواده های خود دور هستند و گرما، سرما و مخاطرات طبیعی بسیار به حفاظت از محیط طبیعی کشور می پردازند در حالی که در برابر این مشکلات و دشواری ها دستمزد اندکی دریافت می کنند.

وی با اشاره به این که قانون حمایت کامل و کافی از محیط بانان به عمل نمی آورد و آنها بیمه های لازم را برای پوشش مسوولیت مدنی محیط بانان در اختیار ندارند، بیان کرد: گاهی محیط بانان در جدالی نابرابر با متخلفان و متجاوزان به طبیعت که گاهی به اسلحه های جنگی پیشرفته نیز مسلح هستند شهید شده اند، اما در برخی مواقع در هنگام درگیری با متخلفان و برای دفاع از طبیعت، امکان دارد که شکارچی مجروح و کشته شود که در این صورت، محیط بان در بسیاری از موارد به پرداخت دیه یا قصاص محکوم می شود.

محیط بان در ایران به عنوان فردی که در انجام ماموریت حق استفاده از سلاح را داشته باشد، هنوز شناخته نشده است و بنابراین قانون باید حمایت بیشتری از محیط بانان و جنگل بانان داشته باشد و بیمه هایی نیز باشند تا حتی بیشتر از میزان مبلغ دیه، این محیط بانان را بیمه کنند و آنها را زیر پوشش مسوولیت مدنی قرار دهند تا اگر زمانی محیط بانی، با این افراد متخلف درگیر شد و فردی آسیب دید و دادگاه محیط بان را به پرداخت دیه محکوم کرد، این بیمه ها این مبلغ را پرداخت کنند.

این فعال محیط زیست، شمار شهدای محیط بان را در 40 سال گذشته و در درگیرها در حدود 130 تن برشمرد و تصریح کرد: ایران در مقایسه با دیگر کشورها از این نظر در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و در حقیقت جدال نابرابری میان محیط بانان و متعرضان به طبیعت در جریان است. راهکاری که برای حمایت از محیط بانان می توان مطرح کرد این است که محیط بانی و جنگل بانی باید جزو مشاغل پرخطر محسوب شود تا این افراد در برابر خطرات و مشکلاتی که با آن مواجه هستند از مزایایی نیز بهره مند شوند و حقوق آنها افزایش یابد تا این افراد با دلگرمی بیشتری به کار بپردازند.

محمدی با اشاره به برخی از افراد که با عنوان همیار محیط زیست به صورت داوطلبانه با این سازمان همکاری می کنند، گفت: در قانون هیچ حمایتی از همیاران محیط زیست لحاظ نشده است و می بایست با اندیشیدن سازوکاری، اقدامی در جهت پشتیبانی از همیاران محیط زیست یا محیط یاران به عمل آید.

مدیر انجمن دیده بان کوهستان با اشاره به فراگیرتر و جدی تر شدن بحث محیط زیست در دولت یازدهم، اظهار داشت: در مقایسه با گذشته در این دولت آگاهی و حساسیت عمومی نسبت به مسایل محیط زیستی افزایش یافته است و همچنین در ارتباط با حمایت از محیط بانان لایحه بسیار خوبی از طرف سازمان محیط زیست به مجلس شورای اسلامی ارایه شده است که در حقیقت می توان آن را یک گام به جلو به شمار آورد. ایجاد مدرسه های طبیعت نیز از اقدام های خوب و موثر این دولت در جهت نهادینه کردن فرهنگ ضرورت حفظ محیط زیست محسوب می شود.

بخش مشارکت های مردمی در حفظ محیط زیست در دولت یازدهم خیلی فعال تر شده است در حالی که در گذشته این بخش کارایی لازم را از دست داده بود اما این دفتر اکنون با پویایی منشا اقدام ها و فعالیت بسیاری است و حضور آن را در سطح جامعه می توان حس کرد. اما هنوز هم در عرصه زیست محیطی مشکلات بسیاری وجود دارد و می بایست که با پیگیری و حساسیت بیشتری دنبال شود.

این فعال محیط زیست در ارتباط با راهکارها و اقدام هایی که برای حفاظت از محیط زیست باید انجام شود، یادآور شد: مجموعه حاکمیت باید بپذیرد که می بایست 15 درصد از خاک و منابع طبیعی کشور را از هر گزند و آسیبی به طور کامل حفظ کند. هم اکنون 90 درصد از زمین های ایران تنها اسم آنها حفاظت شده است و در آنها چرای دام، معدنکاری، جاده سازی، شهرسازی، کشت و زراعت انجام می شود. اگر 15 درصد از مناطق کشور از هر آسیبی حفظ شود این مساله به زیست بوم، هوا، کشاورزی و جذب بهتر آب کمک می کند و منفعت اقتصادی به دنبال دارد و به توسعه اقتصادی می انجامد. ایران در حال حاضر رتبه نخست فرسایش خاک و از دست دادن منابع آبی را در جهان دارد.

وی در پایان نقش آموزش و نهادینه شدن فرهنگ حفاظت از محیط زیست را بسیار مهم دانست و بیان کرد: مردم باید ضرورت حفاظت از محیط زیست را درک کنند. این مساله می بایست از مدرسه ها و آموزش و پرورش آغاز شود و دانش آموزان با طبیعت آشنا، ارزش و جایگاه آن را در طبیعت متوجه شوند. در جهان این تفکر وجود دارد که دغدغه های زیست محیطی در اولویت تمام برنامه ها است و مهمترین مساله بشریت به شمار می رود اما این نگرش در ایران به صورت کامل نهادینه نشده است.

دریافت کننده:زهرا پورعادل/انتشاردهنده:زهره حاجیان

700/703