اسلام حتی در میدان جهاد بر حفظ محیط زیست تاکید کرده است

عقل و فطرت می گوید باید مقدمات تکثیر و ترویج هرچه موجب ادامه حیات انسان و راحتی او باشد را فراهم کنیم. حفظ حیات انسان از اوجب واجبات است. عقل و شریعت حکم می کند از محیط زیست خود به ویژه درختان که اکسیژن تولید می کنند، محافظت کنیم.

به گزارش ایسکانیوز به نقل از خبرگزاری شبستان، با توجه به اهمیت محیط زیست و تاثیرات آن بر زندگی انسان و نیز به دلیل بررسی آسیب هایی از که غفلت نسبت و آسیب رساندن به آن بر سبک زندگی های ما تحمیل می کند در گفت وگو با حجت الاسلام احمد شفیع نیا، استاد حوزه و دانشگاه به بررسی نگاه اسلام درباره محیط زیست پرداخته ایم که مشروح آن را می خوانید:

حجت الاسلام احمد شفیع نیا، استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه نگاه اسلام نسبت به مساله محیط زیست دوسویه است،گفت: در این مورد باید از نگاه های کلی اسلام و ادله خاصی که در این مورد وجود دارد استفاده کنیم. شاید برای ورود به بحث بیان این مثال بهترین انتخاب باشد. ما در قنوت می خوانیم: «رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ». این عبارت سکه ای دورو است که یک سوی آن دنیا و سوی دیگر آخرت قرار دارد.

وی ادامه داد: این نگاهِ کلی، ترسیم کننده نقشه راه زندگی یک مسلمان را مجسم می کند و شاید بتوان آن روایت پیامبر(ص) که معمولا نگاه اخلاقی به آن داریم را در تایید همین مساله بدانیم. نبی مکرم اسلام(ص) فرمودند: «الدنیا مزرعة الاخره» یعنی پیامبر(ص) یک روی سکه را دنیا و روی دیگر را آخرت می دانند، جالب هم این جاست که تعبیر پیامبر(ص) از دنیا به مزرعه است. به نوعی ذهن مخاطب این حدیث درگیر می شود و این مطلب به او القا می شود که باید درصدد خلق و ایجاد و تولید باشیم و آنچه که می تواند آخرت و آبادی را برای ما درست کند چیزی است که در این دنیا می کاریم و تولید می کنیم.

شفیع نیا تصریح کرد: حال پرسش آن است که آیا برای تولید این امکانات می توانیم عقلا از منابع طبیعی بهره مند شویم؟ یعنی در نگاه های کلی اسلام این مساله هویداست و ما را رهنمون می کند به این سو که از دنیای موجود خودمان استفاده درست ببریم و محیط زیست مان را آماده کنیم، کسی که در دنیا درست زیسته است در آخرت هم می تواند به راحتی زندگی کند. این موارد که تا اینجا عنوان کردم نگاه کلی است که اسلام نسبت به زیست ما در جهان داشته است.

این پژوهشگر ادامه داد: اما در مورد نگرش خاص اسلام نسبت به پیرامون و محیط زیست. در برخی آیات و روایت در مورد چگونگی برخورد و استفاده از آب، زمین، درخت آمده است و باید معارف را کنار هم بچینیم. محیط زیست به عنوان یک واجب در اسلام اولویت دارد به گونه ای که در مورد تک تک اجزایش بحث شده است.

وی با بیان اینکه بسیاری از احکام در مورد محیط زیست، وجوبی و برخی استحبابی است، گفت: در هر صورت این نگاه کلی و نگاه خاص در کنار هم قرار می گیرند و مکانت ویژه و خاصی را نسبت به محیط زیست مجسم می سازند. از دو نظر می توانیم مساله محیط زیست را در اسلام بررسی کنیم. یک زیست فقهی داریم و یک فقه محیط زیست.

شفیع نیا افزود: زیست فقهی به این معنا است که در همه اعمال و رفتار بر اساس شریعت اسلام زندگی را تنظیم کنیم. فقه هم اشاره به همان شریعت دارد اما مساله خاص در اینجا فقه محیط زیست است، یعنی محیط زیست به عنوان یک بخش از زیست کلی ما که بخشی از آن محیطی است که در آن زندگی می کنیم احکامی را برای خودش دارد. انسان باید در تعامل با محیط زیست اش باشد. مثلا برای غسل کردن(با هر نیتی) در روایات توصیه شده است که از یک صاع آب بیشتر استفاده نشود. یعنی وسط بحث عبادی و کسب طهارتی که به آن سفارش شده است، نگاهی به رعایت محیط زیست هم شده است.

وی افزود: مثال دیگر جهاد است خصوصا اگر حالت دفاعی نداشته باشد. حتی در حالت دفاع هم اسلام دستور داده است که وقتی وارد سرزمینی شدید، نسبت به حیوانات و آب آن منطقه و مزارع و کشتزارها و درختان حق تعرض ندارید و حق ندارید درختان را قطع کنید. یا در مورد جهاد که واجب است در حالت دفاعی هم اسلام دستور می دهد وقتی وارد سرزمینی شدید، نسبت به حیوانات و آب آن منطقه و مزارع و کشتزارها و درختان آن منطقه حق تعرض ندارید و مجاز نیستید درختان را قطع کنید. می توان در یک جمله گفت اسلام در عین بیان یک حکم واجب، به نکات زیست محیطی نیز توجه دارد که همان فقط محیط زیست است.

این محقق گفت: اما در یک رده بالاتر، گاهی به صورت ویژه وارد موضوع محیط زیست می شویم و مثلا آب، خاک و هوا را مورد توجه قرار می دهیم و در مورد آن بحث می کنیم. مثلا در مورد درختان روایات فراوانی داریم که به کاشتن درخت توصیه شده است. عقل و فطرت ما می گوید که هرچه موجب ادامه حیات انسان و راحتی او باشد، باید مقدمات تکثیر و ترویجش را فراهم کنیم. حفظ حیات انسان از اوجب واجبات است. عقل و شریعت حکم می کند که از محیط زیست خود به ویژه درختان که اکسیژن تولید می کنند، محافظت کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه در پایان یادآور شد: حتی اگر مسلمان هم نبودیم عقل حکم به حفظ محیط زیست به ویژه درختان می داد. در مراسم روز درختکاری مقام معظم رهبری(مدظله العالی) دو درخت میوه کاشتند این مساله پیام داشت. از نظر من وقتی که نیرو مصرف می کنیم، درختچه هایی را سفارش می دهیم، خوب است که در هر منطقه ای بر اساس استعدادهای آن منطقه درخت میوه بکاریم تا علاوه بر ثمره ای که می دهد، بتوانیم بخشی از اقتصاد زمین مانده را برای تغذیه تامین کنیم.

دریافت کننده:زهرا پورعادل/انتشاردهنده:زهره حاجیان

700/703

کد خبر: 764832

وب گردی

وب گردی