زهره حاجیان - با یک نگاه گذرا به وضعیت عمومی جامعه می توان در یافت زنذگی مردم پر است از استرس و نگرانی ها و فشارهای اقتصادی و کمبود اشتغال و سختی هایی که هر کدام از ما را به نوعی گرفتار کرده است و لزوم ذاشتن فضایی شاد و با نشاط در جامعه حس می شود .

اما آیا فکر کرده اید که چرا وقتی اسم شادی یا نشاط پیش می آید ذهن ها به سمت جشن و پایکوبی و سرگرمی متمایل می شود ؟
به اعتقاد رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران جامعه امروز ما نیاز به باز تعریف موضوع نشاط و شادابی متناسب با نیاز امروز در چارچوب مبانی دینی دارد. و باید تمامی ظرفیت های دینی، ملی و قومی برای ایجاد نشاط اجتماعی بکار بسته شود.

سید حسن موسوی چلک، با اشاره به راهکارهای ایجاد نشاط در جامعه می گوید: تشویق کردن مردم جامعه بسوی ورزش، تشویق به فعالیت های داوطلبانه، ارتقای ارتباطات اجتماعی در سطح جامعه،‌ ساخت نمادها و فضاهای شهری مناسب، تقویت شایسته سالاری، ارتقای اعتماد اجتماعی، افزایش حس تعلق، ارتقای احساس امنیت، توسعه عدالت اجتماعی، ارتقای حمایت های خویشاوندی و خانوادگی از جمله راهکارهای ایجاد نشاط در جامعه هستند.

وی با تاکید بر این موضوع که در هر جامعه ای که نشاط بیشتر باشد گذشت هم بیشتر است می گوید: همه باید برای ایجاد نشاط در کشور بسیج شوند. تقویت شبکه های اجتماعی ، تشویق عضویت در انها و همچنین تقویت شبکه های مروج شادی می تواند در توسعه نشاط اجتماعی موثر باشد.

موسوی در پاسخ به این سوال که آیا نشاط فقط از طریق برنامه های شاد حاصل می شود؟می گوید: نشاط فقط از طریق برنامه های شاد حاصل نمی شود اگر چه یکی از راه های ایجاد نشاط می تواند برنامه های شاد باشد. در شب های ماه مبارک رمضان بسیاری از افراد بیدار و مشغول دعا و نیایش هستند و بررسی ها نشان داده است که فردای آن روز فرد احساس مثبت داشته و نشاط را با همه وجود خود احساس می کند اگرچه به ظاهر در مراسم شاد و مهیج حضور نداشته است. بسیاری از افراد پس از حضور در اماکن متبرکه ( حرم ها و ...) احساس سبکی داشته و یک حس کاملا پویا و سرزندگی دارند.

ایران در رده چندم شادی در جهان قرار دارد؟

نتایج مطالعات و گروه ها و موسسات و نشریات درباره وضعیت شادی در کشورهای مختلف نشان می دهد که ایران در رده های پایین کشورهای شاد قرار دارد.

بر اساس گفته نشریه فوربس در فهرست شادترین کشورهای جهان که در سال 2013 پس از پنج سال مطالعه و بررسی، ایران در هشت زمینه اصلی اقتصاد، کارآفرینی و فرصت ها، دولت، آموزش، سلامت، اطمینان و امنیت، آزادی های فردی و سرمایه اجتماعی و بر اساس 89 متغیر در بین 142 کشور جایگاه 101 را دارد.

در یک نظرسنجی دیگر در سال 2014 دانشگاه لیستر پروژه ای با هدف رتبه بندی کشورها از نظر شادی مردم شان تعریف کرد. در این رتبه بندی دانمارک به عنوان شادترین کشور دنیا انتخاب شده و دلیل آن ثبات سیاسی، عدم وجود خط فقر در جامعه، عدم وجود بیکاری، فرهنگ کاری راحت و بی تنش، سرویس های دولتی خدمات اجتماعی، بیمه همگانی، مدارس و دانشگاه های رایگان با کیفیت آموزشی مناسب، هویت اجتماعی مشخص برای جوانان، آلودگی محیط زیست ناچیز، میزان جرم و جنایت ناچیز و ... اعلام شده است. در رده بندی دانشگاه لیستر، ایران از بین 220 کشور، در جایگاه 202 قرار گرفته است.
سیاست و شادی

بر اساس گزارش همشهری ماه یکی از ابعاد شادی و نشاط جامعه که کمتر بدان پرداخته شده ارتباط بین سیاست و رخدادها و وقایع سیاسی با شادی و نشاط جامعه است. انتظار عموم جامعه از اتفاقات و رخدادهای سیاسی برای بهبود وضعیت در حوزه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک امر طبیعی است که اگر این رخداد و اتفاق مورد خواست اکثریت عموم جامعه باشد، آنگاه می توان انتظار نشاط و شادی طولانی مدت در جامعه را داشت. نمونه چنین احساس شادکامی ها و نشاطی را می توان در رخدادهای ورزشی هم دید.

به عنوان مثال انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و شادی های خیابانی و انتظاراتی که ایجاد شده بود و سپس راهیابی تیم ملی فوتبال به جام جهانی و بعد از آن موفقیت های پیاپی تیم ملی والیبال در لیگ جهانی و ... یک نوع احساس شادی و نشاط را در جامعه ایجاد کرد که البته به دلیل ضعف های ساختاری در حوزه اقتصادی اجتماعی و ... چندان دوامی نداشت.

باید فضای امیدوار کننده ای در جامعه وجود داشته باشد

به اعتقاد موسوی چلک برای ارتقای نشاط اجتماعی، باید فضای امیدوارکننده‌ای در جامعه وجود داشته باشد و وضعیت معیشتی مردم نیز در اولویت قرار بگیرد. بنابراین در بحث نشاط اجتماعی، وضعیت کلی جامعه بسیار مهم و تاثیرگذار است. اما جدای از شرایط اجتماعی، نباید فراموش کرد که خود افراد هم نقش حیاتی درگسترش نشاط اجتماعی دارند. شاید بتوان گفت که 50 درصد عوامل ایجاد نشاط اجتماعی، در دست خود افراد است و 50 درصد دیگر هم به شرایط جامعه برمی‌گردد.

وی می گوید: داشتن شغل و فعالیت، داشتن ارتباطات اجتماعی سالم و گسترده و تعامل داشتن با دیگران از دیگر عوامل ارتقای نشاط در جامعه هستند. تقویت معنویت و داشتن اعتقادات معنوی هم در افزایش نشاط اجتماعی، نقش فوق‌العاده‌ای دارد. دین‌گریزی، احتمال بروز احساس یاس و پوچی در جامعه را افزایش می‌دهد و اجتماع را از نشاط واقعی دور می‌کند. در این بین، نکته مهم این است که نباید نشاط اجتماعی را با خنده‌رو و خوشرو بودن اشتباه گرفت. بسیاری از افراد هستند که شاید آدم خنده‌رویی نباشند، ولی در درونشان، احساس خوبی نسبت به زندگی دارند که البته عکس این قضیه هم صادق است. بنابراین، برای قضاوت درباره وضعیت نشاط در جامعه، نباید صرفا به عوامل ظاهری توجه داشت، بلکه باید به شکل ریشه‌ای تلاش کرد تا شور و نشاط در جامعه، نهادینه شود.

تشدید مشکلات اجتماعی می تواند نشاط اجتماعی را نابود کند

نشاط هر جامعه در گرو حل مسائل مهم و اساسی زندگی افراد آن جامعه است. تشدید مشکلات اجتماعی می تواند نشاط اجتماعی را نابود کندبع عنوان مثال، مسائل اجتماعی مربوط به ازدواج، مسکن و شغل جوانان می تواند گیرنده شادی از آنها بوده و یا تشدید کننده انحرافات اجتماعی باشد.

700