در خبرها آمده است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ٢٨٠٠ رشته دانشگاه آزاد اسلامی را از لیست پذیرش حذف کرده است.
به نظر می‌رسد وزارت علوم رسالت و مسوولیت ملی خود در قبال جوانان و آموزش عالی کشور را فراموش کرده است.
به عنوان کسی که از آغاز به کار دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون به انحای مختلف این دانشگاه را به عنوان یکی از اقدامات مهم در آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران می‌شناسم و با این دانشگاه همکاری نزدیک داشته‌ام، لازم می‌دانم نکاتی چند را در این زمینه یادآوری کنم.
حتما وزیر محترم علوم و تحقیقات و فناوری به خاطر دارند که پس از بازگشایی و نوگشایی دانشگاه‌ها که با موافقت حضرت امام(ره) انجام شد، ظرفیت بسیار محدود دانشگاه‌های دولتی امکان پذیرش دانشجو با توجه به کثرت متقاضیان را نداشت و با تکیه بر اینکه عده کثیری از متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌های دولتی به لحاظ محدودیت ظرفیت‌های دانشگاه‌های داخلی به منظور تحصیل عازم خارج از کشور می‌شدند لذا طبق مصوب قانونی ٥/٢/١٣٦٤ نیز هرگونه اعزام از روی دیپلم به خارج کشور ممنوع بود.
از طرفی شرایط تحصیل در کشورهای اروپای غربی بسیار سخت و در کشورهای اروپای شرقی و آسیای میانه بسیار نامطلوب بود. قطعا برادر عزیز جناب دکتر فرهادی به یاد دارند که به عنوان وزیر علوم وقت ناگزیر شدند حدود ٢٠٠ نفر از دانشجویان شاغل به تحصیل در یکی از کشورهای اروپای شرقی را با یک هواپیمای چارتر به کشور برگردانند که به لحاظ ملاحظات سیاسی از بیان کامل موضوع پرهیز میشود.
در چنین شرایطی پیشنهاد مهم و راهگشای ایجاد امکانات گسترده تحصیل در داخل کشور ایجاب می‌کرد که دانشگاه آزاد اسلامی جبران این خلأ مهم و حساس را عهده‌دار شود بر این اساس سیل جوانان مشتاق به تحصیل به سوی دانشگاه آزاد دعوت و جذب شدند و تاکنون حدود ٦ میلیون نفر فارغ‌التحصیل در رشته‌ها و گروه‌های آموزشی فارغ‌التحصیل شده و در مناصب مختلف مشغول به کارند.
نکته حایز اهمیت این است که به عنوان یک دانشگاهی که در سطوح مختلف دانشکده‌ها و دانشگاه و وزارتخانه‌ها همواره با دانشجویان ارتباط داشته‌ام تاکید می‌کنم از آغاز به کار در دانشگاه آزاد اسلامی بعضی از همکاران دانشگاهی‌ام ضمن مخالفت به انحای مختلف وقتی بخواهند برای تعریف از مقام علمی خود ژست روشنفکری بگیرند بدون توجه به اثرات منفی این گونه اظهارنظرها آن دانشگاه را فارغ از هرگونه بررسی و مطالعه‌ای مورد انتقاد و ارزیابی غیرعلمی قرار می‌دهند، در حالی که هتک حرمت دانشجویان و اساتید دانشگاه آزاد زحمات کسانی را که تربیت نسل جوانان را رسالت و مسوولیت ملی خود دانسته و با تاسیس و گسترش واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور (متجاوز از ٤٠٠ واحد دانشگاهی) و پذیرش و تربیت بیش از یک میلیون و پانصد هزار از جوانان این خلأ را جبران کرده‌اند به عبارتی در حال حاضر با توسعه و ارتقای دانش در اقصی نقاط کشور همت گماشته‌اند و با ایجاد شرایط مناسب تحصیل از مهاجرت‌های بی‌رویه جوانان به دانشگاه‌های کشورهای آسیای میانه و پاره‌ای از کشورهای منطقه که با دریافت هزینه‌های سنگین و بعضا فروش مدرک دانشگاهی باعث جذب جوانان به خارج کشور می‌شد، جلوگیری کرده است که این امر در ارزشیابی فارغ‌التحصیلان این گونه دانشگاه‌ها، وزارتین علوم و بهداشت را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است، به عنوان نمونه بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های ضعیف و غیراستاندارد هنگام مراجعه فارغ‌التحصیلان به کشور در ارزشیابی مدارک تحصیلی خود با مشکلات فراوانی مواجه شده‌اند.
به یاد داشته باشیم که دانشگاه آزاد اسلامی با تاسیس واحدهای دانشگاهی در همه مناطق کشور گام مهمی در توسعه فرهنگ در مناطق محروم را نیز برداشته است.
ناگفته نماند بسیاری از استادان و مربیان دانشگاه آزاد اسلامی از بین شاغلین و بازنشستگان دانشگاه‌های دولتی دعوت شده‌اند.
درخصوص ارتقای کیفی سطح آموزش پزشکی در دانشگاه آزاد اسلامی به خاطر دارم که در امتحانات جامع علوم پایه پزشکی که یک آزمون ملی است دانشکده پزشکی دانشگاه آزاد واحد اردبیل در سال‌های ٧٠ و ٧١ دو سال متوالی رتبه اول را در سطح کشور به دست آورده است.
با نگاهی گذرا به تاثیر مثبت رسالت دانشگاه آزاد اسلامی، باید توجه داشت که ظرفیت محدود دانشگاه‌های دولتی امکان حضور و تحصیل در دانشگاه دولتی را از جوانان سلب کرده است که در طول٣٠سال گذشته دانشگاه آزاد اسلامی توانسته است این ضعف آموزش عالی دولتی را جبران کند. لذا بی‌توجهی به این اقدام مهم که حمایت حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری را در پی داشته، نتوانسته جوابگوی نیاز داخلی باشد. از طرفی تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی که به همت و پایمردی بنیانگذاران آن منجمله جناب دکتر جاسبی و سایر مدیران این دانشگاه تحقق یافته از افتخارات کشور ما محسوب میشود، اما توجه به آنچه که اکنون در دانشگاه‌های غیردولتی زیر مجموعه وزارت علوم می‌گذرد قابل تعمق است، گسترش بی‌رویه دانشگاه پیام نور و موسسات غیرانتفاعی وابسته به مدیران وزارت علوم نیز بخشی از اقدامات وزارت علوم است که نیاز به بررسی بیشتر دارد. لازم است این امر توسط گروهی از استادان و فرهیختگان شورایعالی انقلاب فرهنگی به آنچه در دانشگاه پیام نور و این گونه موسسات می‌گذرد بررسی و ارزیابی شود زیرا بررسی کیفیت آموزشی اینگونه موسسات دلایل جفای به دانشگاه آزاد را معنی می‌کنند.
اجازه می‌خواهم درخصوص نظرات حذف رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کنم، در حال حاضر بسیاری از رشته‌های وابسته به پزشکی مانند روانشناسی بالینی، فیزیولوژی و... در زیرمجموعه دانشکده‌های وزارت علوم دانشجو پذیرفته و تربیت میشود که فاقد هر گونه امکانات آموزش بالینی این وزارتخانه است و با اینکه با نظر اکثر اعضای صاحب‌نظر گفته شد که وزارت علوم صلاحیت و امکانات آموزش در حرفه پزشکی را ندارد متاسفانه از طرف همکاران آموزش عالی با غوغاسالاری از انتقال این میان رشته‌ها به وزارت بهداشت مقاومت کردند به صورتی که هم‌اکنون کسانی در این رشته‌ها تحصیل می‌کنند که هیچ‌گونه آموزش بالینی ندیده و به پذیرش و معاینه بیماران می‌پردازد و در امر پزشکی دخالت می‌کنند.
اصرار وزارت علوم در کم جلوه دادن رسالت بسیار مهم دانشگاه آزاد اسلامی به منظور سرپوش گذاشتن به آنچه در زیرمجموعه بسیاری از دانشگاه‌های تابعه آن وزارتخانه می‌گذرد نوعی فرافکنی برای جبران ضعف تحصیلی در آن موسسات است.
نکته آخر اینکه:
با توجه به محدودیت اعتبارات دولتی برای آموزش عالی در کشور که مورد تایید مسوولان آن وزارتخانه محترم نیز هست و شرایط بین‌المللی ایجاب می‌کند آموزش عالی در موسسات و دانشگاه‌های دولتی حتی‌المقدور محدود شود و آموزش عالی طبق اصل ٤٤ قانون اساسی به موسسات غیردولتی مانند دانشگاه آزاد واگذار شود و صرفه‌جویی از محل اعتبارات حاصل از این اقدام صرف توسعه آموزش و پرورش در سطوح ابتدایی و متوسطه و حتی مبارزه با بیسوادی شود.
در خاتمه باید گفت «چشم‌ها را باید شست و نوعی دیگر باید دید» و با نگاه منصفانه به مجموعه عظیمی که بخش مهمی از مسوولیت روزافزون وزارت علوم و تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت را تحمل کرده و به سرانجام رسانیده است نگاهی مسوولانه و منصفانه داشته باشیم که این بخشی از رسالت آن دسته از دانشگاهیان است که دل در گرو انقلاب اسلامی و ارتقای سطح آموزش عالی کشور دارند.
همچنین به جای رقابت با دانشگاه آزاد که اکنون در شرایط بسیار مطلوبی به تربیت نسل جوان می‌پردازد به عنوان یک مسوولیت ملی مهم نگاه شود و با واگذار کردن برگزاری آزمون و پذیرش به این موسسه افتخارآمیز به طور مستقل در کشور و حمایت همه‌جانبه رسالت فراموش شده آن را جبران کنند و از ایجاد تشویش در اذهان دانشجویان شاغل به تحصیل و خانواده‌های وابسته به آنان پرهیز شود که این امر از مصادیق بارز ایجاد تشویش در اذهان دانشجویان محسوب میشود.
من الله التوفیق و علیه التکلان
*عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
