به گزارش ایسکانیوز به نقل از ایرنا، حسین ایمانی جاجرمی درباره مساله حاشیه نشینی و سکونتگاه های غیر رسمی با تاکید بر اینکه اسکان غیررسمی را نباید به پروژه کاهش داد، افزود: وقتی مساله اسکان غیررسمی به چرخه بوروکراسی وارد می شود، در نهایت به انجام چند پروژه مدرسه سازی و مسکن سازی ختم می شود که در برخی مواقع هم اتفاق نمی افتد.
وی ادامه داد: همه جای دنیا امور مربوط به اسکان های غیررسمی و حاشیه نشینی، مربوط به نظام مدیریت شهری است و برای حل مسایل و مشکلات، برنامه ریزی می کنند اما چرا در کشور ما شهرداری ها و شوراها تا به حال نتوانستند این مسایل را حل کنند.
ایمانی جاجرمی به مشکلات ساختاری اشاره کرد و افزود: حاشیه نشینی واقعیت پیچیده ای است که برای حل مشکلات و مسایل سکونتگاه های غیررسمی باید فهم درستی از این موضوع داشته باشیم و برای آن دستور کار و تقسیم کار ملی اندیشیده شود.
این استاد دانشگاه تهران گفت: تصمیم هایی که در نظام اقتصادی و سیاسی کشور گرفته می شود، در برخورد با مساله حاشیه نشینی و اسکان غیررسمی تاثیر مستقیم دارد به عنوان نمونه مگر نه اینکه در تهران 491 هزار واحد مسکونی خالی وجود دارد و از سویی دیگر حدود 21 هزار نفر بی خانمان هستند که اگر این مسکن های خالی را به این افراد تخصیص دهیم، هر فرد 23 واحد مسکونی خواهند داشت.
ایمانی جاجرمی تصریح کرد: سیاستگذاری ها باید قابلیت پیش بینی داشته باشند اما اینگونه نیست؛ به عنوان مثال اکنون مشکل تغییرات اقلیمی در شهرهای مختلف از جمله شهرهای جنوبی را داریم مثلا در اهواز امکان تحرک جمعیتی و مهاجرت بسیار زیاد است اما آیا برنامه ای برای تحرکات جمعیتی و هدایت مهاجران احتمالی، پیش بینی شده است؟ و یا نیمه جنوب غربی کشورما خلوت است اما در آن سوی خلیج فارس، توسعه بسیاری در 30 سال اخیر رخ داده است؛ چه برنامه هایی برای رشد و توسعه منطقه ای برنامه ریزی شده است؟ این ها سوالاتی است که باید دستگاه های ستادی پاسخگو باشند.

اولین مساله حاشیه نشینی، مسکن غیراستاندارد است
ایمانی جاجرمی تصریح کرد: بررسی ها و مطالعاتی در این زمینه باید انجام شود تا ببینیم حاکمیت در سال های گذشته چه سیاست هایی را برای تامین مسکن اتخاذ کرده است چون اولین مساله ای که در حاشیه نشینی مطرح می شود، مسکن غیراستاندارد است و چرا سیاست ها تاکنون آنگونه که باید موفق نبوده و شکست خورده همچنین باید سیاست ها و برنامه های موفق را شناسایی و تداوم بخشید.
وی اضافه کرد: با نگاهی به سیاستگذاری ها، حدود 200 میلیارد دلار را در بازار مسکن هزینه کردیم و از دیگر سو تعداد زیادی افراد بی خانمان داریم این در حالی است که نهادهای متولی و سیاستگذار بهتر بود به جای هزینه در بازار مسکن به وضعیت این افراد رسیدگی می کردند و هزینه ها در مسیر بهبود و بهسازی مسکن انجام می شد.
دانشیار گروه مطالعات توسعه دانشگاه تهران به سیاستگذاری های نادرست اشاره کرد و اظهار کرد: مگر قرار نبود مسکن مهر پاسخی به موضوع ساماندهی وضعیت افراد بدمسکن و بدون مسکن باشد ولی اکنون براساس گزارش های این پروژه، ساخت 2 میلیون و 100 هزار واحد مسکن مهر تاثیر چندانی بر ساماندهی وضعیت مسکن نداشته است.
ایمانی جاجرمی با تاکید بر اینکه معمولا سیاستگذاری ها ارزیابی نمی شود، گفت: معمولا تصمیمات و برنامه ها به دلیل تغییرات مدیریتی و فردی، پایدار نیستند این در حالی است که چارچوب سیاستگذاری ها باید تنظیم و تفهیم شود و برای مدت طولانی مبنای کار همه دستگاه ها قرار گیرد و همه تابع سیاست کلان باشند.

دستگاه های محلی مساله حاشیه نشینی را حل کنند
ایمانی جاجرمی گفت: هیچ یک از دستگاه هایی که در سطح ستاد برای مناطق حاشیه ای تصمیم گیری می کنند، نیروی اجرایی و عملیاتی در سطح محلی ندارند در صورتی که مساله حاشیه نشینی مربوط به دستگاه های محلی است و آنها باید این موضوع را حل کنند.
وی تصریح کرد: دستگاه های ستادی باید سیاست های ملی را تنظیم کنند و وارد سیاست های محلی نشوند و براساس تقسیمات محلی، دستگاه های محلی به دلیل ارتباط بیشتر با مردم به این امور رسیدگی کنند اما در حال حاضر بیش از اندازه سازمان و دستگاه متولی امر داریم این در حالی است که ستاد باید کوچک، چابک و باهوش باشد و واحدهای صف گسترش داشته باشد.
این استاد دانشگاه تهران افزود: شرکت عمران و بهسازی شهری دستگاه ستادی است می تواند سیاستگذاری کند اما کار اجرایی نباید انجام دهد چون با فلسفه وجودی آن در تضاد است و مجری باید شهرداری باشد.
وی با تاکید بر لزوم بررسی وضعیت شهرداری ها گفت:آیا شهرداری ها برای ساماندهی حاشیه نشینی برنامه دارند؟ آیا افرادی که وارد شورا می شوند دید شهری نسبت به موضوع حاشیه نشینی دارند؟ کسانی که باید این تصمیمات را اجرا کنند چه کسانی هستند و چه نگاهی به این موضوعات دارند.
ایمانی جاجرمی با انتقاد از نظام مدیریت شهری گفت: در دهه 60 حاشیه نشینان، مستضعفانی بودند که برای رسیدگی به امور آنان، بنیاد مستضعفان شکل گرفت و برای حل مشکلات مسکن هم بنیاد مسکن با کمک مردم راه اندازی شد؛ اما چرا این ها نتوانستند مشکلات را حل کنند.
دانشیار گروه مطالعات توسعه دانشگاه تهران، اضافه کرد: مدیریت شهری که به دنبال افزایش درآمد باشد، معلوم است در راه سرمایه داری می افتد و زمین و هوای شهرها را می فروشد.

انسجام نهادی و لزوم تابعیت همه از برنامه های ملی
ایمانی جاجرمی با بیان اینکه دولت مدرن باید دارای انسجام نهادی باشد، افزود: همه دستگاه ها و نهادها باید پیرو یک برنامه متمرکز ملی باشند اما متاسفانه در اغلب موارد تصمیم ها لحظه ای و فردی است و براساس برنامه نیست در صورتی که وفاداری به کشور و نظام باید از تبعیت افراد به برنامه ها و تصمیمات احصا شود چرا که قانون بد بهتر از بی قانونی است و همه باید تابع قانون باشند.
وی به تجربه مسکن مهر اشاره کرد و افزود: انسجام، ارتباط، هم افزایی و همکاری نهادها در پروژه مسکن مهر وجود نداشت به طوری که براساس گزارش های این پروژه، پیشرفت ساخت مدرسه در مسکن مهر فقط هفت درصد است، ساخت مسجد 15 درصد و پاسگاه نیروی انتظامی تنها هشت درصد عنوان شده است.
ایمانی جاجرمی با اشاره به تجربه کشور فرانسه در ساماندهی به وضعیت اسکان های غیررسمی و حاشیه نشینی گفت: فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم مشکل اسکان های غیررسمی را داشت و دولت خودش در دل شهرها، مسکن هایی را به قیمت مناسب ساخت و به صورت اجاره به شرط تملیک همچنین با اجاره بهای اندک در اختیار مردم قرار داد.
وی اضافه کرد: اکنون در این کشور بحث مسکن اجتماعی مطرح است و تامین مسکن به عنوان موضوع مهم برای شهروندان از سوی سیاستگذاران همچنان مورد توجه قرار دارد و رها نشده است.
این استاد دانشگاه به تجربه میدانی خود در بازدید از فرانسه اشاره کرد و افزود: در کشور فرانسه، زمانی که برج مسکونی ساخته می شود، افراد سازنده و متولی متعهد می شوند تا چد واحد از آن برج را در اختیار اقشار خاصی که نیاز به مسکن دارند اما در بازار نمی توانند تامین مسکن کنند، برای مدت موقت اختصاص دهند. معمولا این افراد زوج های جوان، کارمندان مجرد، دانشجویان و برخی اقشار خاص هستند.
ایمانی جاجرمی گفت: از موضوع حاشیه نشینی و پیامدهای آن، نباید ترسید چرا که مختص ایران نیست بلکه مساله جهانی است و در سال 2003 ، مرکز سکونتگاه های انسانی سازمان ملل درباره وضعیت سکونتگاه های غیررسمی (slum) که استانداردهای لازم برای زندگی را ندارد، گزارشی منتشر کرد.

آسیب های اجتماعی مختص مناطق حاشیه ای نیست
ایمانی جاجرمی با بیان اینکه جرم خیزی اختصاص به این مناطق ندارد، افزود: جرایم و آسیب های اجتماعی اختصاص به این مناطق ندارد بلکه به دلیل شرایط حاکم بر این نواحی، نمود بیشتری پیدا می کند و گویی دریچه هایی در این مناطق باز می شود تا پشت صحنه اجتماع را ببینیم.
دانشیار گروه مطالعات توسعه دانشگاه تهران با بیان اینکه برخورد با افراد آسیب دیده اشتباه است، افزود: معمولا افراد آسیب دیده در کشور ما از خانواده، گروه دوستان و به طور کلی اجتماع کنار گذاشته می شوند و توسط جمع طرد می شود و علاوه بر اینها برچسب و انگ اجتماعی هم به آنان زده می شود به گونه ای که در جامعه مورد پذیرش قرار نمی گیرند.
وی با تاکید بر مفهوم واقعی مشارکت اجتماعی گفت: معمولا در برخورد با مسایل اجتماعی، مشارکت به عنوان ابزار نه به عنوان هدف مطرح است در حالی که مشارکت مردمی باید در هدف گذاری ها مورد تاکید قرار گیرد و شهروندان در هدف گذاری ها سهم داشته باشند.

ظرفیت های کشورمان را نمی شناسیم
ایمانی جاجرمی با تاکید بر اینکه ظرفیت کارشناسی و برنامه ریزی باید از سیاسی شدن و تعرض در امان بماند، خاطر نشان کرد: ظرفیت ها و قابلیت های مناطق مختلف کشور نیاز به شناسایی و ارتقاء دارد اما متاسفانه سرمایه داران ضوابط آمایش سرزمین را رعایت نمی کنند و برنامه ریزان تمرکز در برنامه ریزی دارند و می توان گفت مناطق جنوبی کشور کمتر مورد توجه قرار گرفته است و به بیانی دیگر، ظرفیت های کشورمان را نمی شناسیم.
دانشیار گروه مطالعات توسعه دانشگاه تهران، کلانشهر تهران را به انبار باروت تشبیه کرد و افزود: اشتباه راهبردی، بی توجهی به مساله تمرکز جمعیتی است و با توجه به ناپایداری وضعیت خدمات، این موضوع می تواند موجب نارضایتی مردم شود.
وی به مساله نوسازی شبکه های خدمت رسان شهری اشاره کرد و گفت: مساله آمایش سرزمین مورد توجه قرار نگرفته است به عنوان مثال ساخت و سازهایی که در منطقه 22 تهران بدون توجه به شرایط منطقه در حال انجام است، زمینه انتقال و استقبال تقریبا دو میلیون نفر را ایجاد می کند که برای خدمت رسانی در بخش های مختلف از جمله آب و برق منطقه امکانات کافی تدارک و تجهیز نشده است.

703