به گزارش ایسکانیوز و به نقل از ایسنا، اسفندیار چهاربند درباره چالش‌های اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اظهار کرد: داشتن یک نسخه خوب از یک پزشک حازق شرط لازم برای مداواست، اما اگر پول نداشته باشید آن نسخه را تبدیل به دارو کنید عملا کارایی ندارد. درباره سند تحول نیز همین گونه است و باید سازوکارهای اجرایی سند تحول دیده شود.
وی افزود: سند تحول یک نسخه پیشرفته و بومی برای تحول در نظام تعلیم و تربیت اسلامی است و تردیدی در آن نداریم، اما اجرای آن نیازمند اقدامات و سازوکارهایی است.
رئیس مرکز برنامه ریزی نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش به چهار چالش و مانع اجرای سند تحول اشاره کرد و گفت: چالش نخست گفتمان سازی است. یک گفتمان در رده مسئولین و در دل حاکمیت باید وجود داشته باشد که سند را با تمام پیامدهایش برای اجرا بپذیرند و یک گفتمان در میان عامه مردم که قرار است تحت تاثیر این سند در باورها و آگاهی‌هایشان تغییر ایجاد شود. از کارکنان وزارتخانه گرفته تا والدین و دانش‌آموزان شامل این موضوع می‌شوند و تا نتوانیم نگاه‌ها و باورها را تغییر دهیم پیشرفتی در اجرای سند نخواهیم داشت. متاسفانه اکنون گفتمان سازی در هر دو حوزه مسئولین و عامه مردم دچار مشکل جدی است.
چهاربند افزود: چالش دوم ابهام در جایگاه نظام تعلیم و تربیت است. در تمام اسناد رسمی بالادستی، آموزش و پرورش جایگاه حاکمیتی تلقی می‌شود که سازوکارهای خودش را دارد و مواردی چون تامین منابع و نیروی انسانی باید در شان حاکمیت دیده شود، اما در عمل شاهد هستیم که تصدی گری جای آن را می‌گیرد. مرز میان حاکمیتی بودن آموزش و پرورش و تصدی گری بسیار آشفته است؛ هرجا عرصه تنگ می‌شود می‌گویند وظیفه آموزش و پرروش تصدی گری است و هرجا مطالبه‌ای ایجاد می‌شود می‌گویند حاکمیتی است.
وی سومین چالش را توان فنی برای عملیاتی کردن سند تحول دانست و گفت: اینکه برای دستگاهی با 900 هزار نیروی انسانی برنامه‌ریزی انجام دهید نیازمند توان فنی است، اگر در کشور پنج نفر را پیدا کردید که مبانی نظری برنامه ریزی نیروی انسانی در این حد را بدانند به ما معرفی کنید. اگر برخی این موضوع را نمی‌پذیرند ما می‌توانیم فراخوان بدهیم و اعلام می‌کنیم هر پروپوزالی ارائه شود می‌پذیریم و از آن بهره می‌گیریم، البته قبلا هم فراخوان داده شده است و چهار سال پیش برای تهیه زیرنظام نیروی انسانی فراخوان دادیم و هنوز منتظریم. باید واقعیت‌ها را بپذیریم.
رئیس مرکز برنامه‌ریزی نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: چالش چهارم ضعف چارچوب نهادی است که در فصل هشتم سند تحول به آن اشاره شده است. اساسا نهادگرایان در نظام تعلیم و تربیتی از این منظر به سند نگاه می‌کنند. دو لایه برای مدیریت و نظارت و ارزیابی سند در فصل هشتم درنظر گرفته شده است که لایه اول شورای عالی انقلاب فرهنگی است و قرار بود اجماع ملی در این حوزه را شکل دهد و لایه دوم به برنامه ریزی و اجرا برمی‌گردد. در لایه دوم شورای عالی آموزش و پرورش ، وزارت آموزش و پرورش، سایر دستگاه‌ها چون صداو سیما و خانواده چهار نهاد موثر و مسئول هستند.
چهاربند افزود: شورای عالی آموزش و پرورش نهادی مستقل از آموزش و پرورش است اما تصور اینکه شورای عالی همان وزارت آموزش و پرورش است غلط است و به همین علت معمولا نظارت بر عملکرد این شورا نیز مغفول واقع می شود. شورای عالی برای اجرای سند کمکی نکرده و به واحدی زیر مجموعه وزارتخانه تبدیل شده است. در مجموع برای یافتن علت قصور در اجرای سند باید به چارچوب نهادی برگردیم و ببینیم عملکرد نهادها در این دولایه متناسب بوده است یا خیر. شاهد بودیم که اخیرا و بعد از گذشت پنج سال از عملیاتی شدن سند تحول، کمیته‌ای در شورای عالی تشکیل شده تا چارچوب نظارتی بر سند را تهیه کند.
وی درباره اقدامات وزارت اموزش و پرورش در راستای اجرای سند و اینکه چرا گزارشات سالانه مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نمی‌شود عنوان کرد: از روزی که سند تصویب و ابلاغ شد تا امروز هزاران برگ اسناد اعم از برنامه درس ملی و زیرنظام‌های چندگانه تولید شده و اینگونه نیست که سند را کنار نگه داشته باشیم. سه سال است که برنامه های سالانه را با نگاهی به سند تدوین می‌کنیم ولی همانطور که گفته شد نقشه راه و تقسیم کار ملی کارکرد نهادی است و هنوز نتوانستیم مفهوم نهادسازی را تبدیل به گفتمان کنیم.
رئیس مرکز برنامه‌ریزی نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش که در برنامه پرسشگر صحبت می‌کرد ، ادامه داد: بالاترین مرجع سیاست گذاری در عرصه فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی است. از سوی دیگر نباید از شورای عالی آموزش و پرورش غافل شد؛ شان حضور نمایندگانی از پنج دستگاه دیگر در شورای عالی چیست؟ ما شورای عالی آموزش و پرورش، شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس شورای اسلامی را داریم اما باز به دنبال کارگروه ملی اجرای سند هستیم، یعنی هنوز معنای تقسیم کار ملی و کارکرد نهادی را نمی‌دانیم و یا به آن اعتقادی نداریم. اگر کارکرد نهادی ما صحیح بود اکنون جلوتر بودیم.
چهاربند تاکید کرد: آموزش و پرورش سعی کرده به تنهایی این بار را بردارد. هیچ جا کوتاهی نکردیم و گزارشات متعدد به شورای عالی ارائه دادیم که حداقل سه گزارش را مطمئن هستم، اما هنوز موفق به نظام سازی برای سند تحول از طریق نهادهای مسئول نشده‌ایم. بخشی از عوامل ایجاد تغییر در نظام تعلیم و تربیت در بیرون از آموزش و پرورش و بخشی در درون آن است.
وی افزود: به عنوان مثال نگاه خاصی به موضوع پرورش استعدادهای درخشان وجود دارد. در سند امور نخبگان به صراحت آمده است که در پرورش استعدادهای درخشان باید به صورت غیرمحسوس و بدون نشان‌دار کردن دانش‌آموزان عمل کنیم در حالی که اگر به تعداد مدارس سمپاد دست بزنیم اولین جایی که اعتراض می‌کند، همان امور نخبگان است.
705
