مارتین کتل در گاردین نوشت: همانند نبرد واترلو،در نبرد اسکاتلند نیز،تا دقایق آخر تشخیص پیروز میدان میسر نبود.تاثیرات "نه" به استقلال شگرف خواهند بود.ولی نه به اندازه تاثیررای"بله".رای به ماندن در بریتانیا معانی مختلفی دارد.مهم تر از همه می توان گفت اتحاد سیصد و هفت ساله دست نخورده باقی خواهد ماند،بریتانیا از عضویت در گروه جی "هفت" و شورای امنیت سازمان ملل کنار گذاشته نخواهد شد.اسکاتلند آزادی و اختیار بیشتری خواهد یافت.دیوید کامرون از کارش برکنار نخواهد شد و در نهایت دولت آینده اد میلیبند و حزب کارگر این شانس را دارد که تا آخر زمان مقرر بر سر قدرت بماند و حزب کارگر کرسی های نمایندگان اسکاتلند را از دست نخواهد داد.حال که اسکاتلند از بریتانیا جدا نشده،دولتمردان اسپانیا نیز می توانند آسوده بخوابند و روز جمعه بانک ها مثل همیشه کار خود را آغاز خواهند نمود.با این حال صحنه نبرد،صحنه آموختن نیز هست. این پیروزی با یک برتری مطلق به دست نیامده،بلکه با اختلافی اندک میسر شده.چندین نکته حائز اهمیت است.آمارها نشانگر این مسئله هستند که زن ها تمایل بیشتری نسبت به مردها برای ماندن در بریتانیا دارند.در همین حال آرای طبقه های اجتماعی نیز در این میان متفاوت بود.در حالی که قشر مرفه و ثروتمند تر اسکاتلند تمایلی به استقلال نداشتند، مردم فقیر تر،سنتی تر و کارگران اسکاتلندی طرفدار جدایی از بریتانیا بودند.

به گزارش ایسکا نیوز، کتل می نویسد: در اسکاتلند، رای منفی به معنی آسایش برای بسیاری است،در حالی که به معنای افسردگی برای عده ای دیگر.عده ای که تصور می کردند جدایی از بریتانیا راه اسکاتلند را به سرزمین شیر و عسل و نفت هموار می کند، حال و روز امروز صبح انها دیدنی است.آن چیز که بسیاری از اسکاتلندی ها آرزوی آن را دشتند بار دیگر به رویا های انان باز خواهد گشت.آرای همه پرسی نشان داد جامعه اسکاتلند دو پاره شده است.موافقان استقلال برای ترمیم زخم خود نیاز به زمان دارند.اما حال زمانی است برای کنار گذاشتن پرچم ها.

حال توجهات از اسکاتلند به سرعت در حال چرخش به سوی لندن است .جایی که گوردون براون وعده شروع کار برای اهدای اختیارات بیشتر به مردم اسکاتلند را داد.با این که وعده ای دور از ذهن به نظر می رسد ولی لایحه باید ماه دیگر به دست پارلمان برسد.انتظارات از این لایحه بالا است.باید به گونه ای باشد که منافع اسکاتلندی ها،انگلیسی ها،ولزی ها و ایرلندی ها را به طور مساوی تامین کند.

چیزی که مشخص است،ناراحتی بسیاری از اسکاتلندی ها از عدم تحقق رویای اسکاتلند مستقل است.رویایی که به پاره پاره شدن بریتانیا می انجامید.ولی یک چیز را نباید از یاد ببریم.دیر یا زود آنها باز خواهند گشت.این بار شاید با دستانی پر تر از گذشته.