به گزارش خبرنگار ایسکانیوز تا سال های پیش زمانی تصویر دستفروشان کنار خیابان به ذهنمان می رسید که صحبت از مشکلات اقتصادی و معضل بیکاری می شد، اگر چه هنوز هم این افراد برای کسب درآمد خود در گوشه خیابان با شنیدن نام مأمور پا به فرار می گذارند ولی خوب می دانند که می توانند دقایقی بعد از رفتن مأمورها دوباره بساط خود را پهن کنند؛ شاید این آسودگی خاطر است که باعث شده دستفروشی بین زنان نیز شایع شود.دستفروشی زنان در مترو یکی از شکلهای رایج دستفروشی در ایران است. این دسته از افراد به گفته خودشان به اجبار به دستفروشی روی آوردهاند و مشکل اقتصادی و تامین نیاز معیشتی خانواده مهمترین مساله آنهاست.
یک استادجامعه شناس شهری در این مورد می گوید: امروزه با ارتقاء تکنولوژی شکل این نوع فروشندگی هم توسعه یافته و توسعه این نوع کاسبی از روی زمین به زیر زمین و مترو و از فروشندگی آقایان به خانم ها کشیده شده است.
جهانبخش قاسمی می گوید: دستفروشی در مترو ،پدیدهای که طی سالهای اخیر به سرعت افزایش یافته و گذشته از مزاحمتهای معمول و متعارف موقعیت کیفزنی و سرقت را برای سارقان فراهم آورده است.در فضایی مانند مترو با روزانه بیش از دو و نیم میلیون سفر به عنوان بزرگترین سازه اجتماعی شهر تهران که جمعیت قابل ملاحظهای هم در آن رفت و آمد دارد برخی به دنبال کسب منافع شخصی و دستفروشی بوده و معضلی به این نام را در مترو ایجاد کرده اند.
این جامعه شناس ادامه می دهد :دستفروشی زاییده فقری است که در جامعه در حال وسعت گرفتن است و نشان از معضل بزرگتری دارد فقر،طلاق، رکود اقتصادی وافزایش زنان بی سرپرست ،از عواملی هستند که آسیب دیدگان را وادار به پناه بردن به شغل دست فروشی برای تامین معیشت واداره زندگی می کند.
حرف های دست فروش ها پر از درد است
با افزایش تعداد فروشنده ها در واگن رقابت سنگین شده و همه سعی می کنند بازار را به دست آورند.
مینا -یکی از دستفروشان مترو -درباره درآمدش می گوید: این همه بدو بدو به درآمدش نمی ارزد. از صبح تا شب باید این همه بار را با خودت جابه جا کنی و از ترس مامورها از این واگن به آن واگن پناه بیاوری آن وقت هنوز معلوم نیست درآمد معقولی داشته باشی یا نه!
سمانه دانشجوست و برای تامین هزینه های درس و دانشگاه مجبور است دستفروشی کند. او می گوید: خانواده ام در شهرستان هستند و توانایی پرداخت هزینه های دانشگاهی مرا ندارند و مجبورم کار کنم و از آنجایی که شغل نیمه وقت پیدا نکردم به اجبار دستفروش شده ام .
سمانه از نگاه نامناسب به زنان دستفروش ناراحت است و می گوید: بیایید از نگاه ما و از اجبارمان برای تامین نیازهای زندگی و هزینه های دانشگاه به ماجرا نگاه کنید .
لیلا که دستفروشان او را لیلا سمج صدا می کنند می گوید: ببین خانم به من میگن سمج ...سمج نباشم و با خواهش و حتی التماس جنس هایم را نفروشم بچه هایم گرسنه می مانند ... ببینم شما اصلا می دونی فقر یعنی چی ؟ می دونی 3 تا بچه یتیم را با دست خالی بزرگ کردن و مدرسه فرستادن یعنی چی ؟ و زیر لب در حالی که میان حجم جمعیت گم می شود می گوید: برو بابا دلت خوشه ....
دست فروشی یکی از واقعیت های انکار ناپذیر جوامع شهری است
تغییر نگاه به شغل دستفروشی باید ترویج یافته وبا این دید که دست فروشی یا اقتصاد غیر رسمی یکی از واقعیت های انکار ناپذیر جوامع شهری است بایستی برای مواجهه با آن برنامه ریزی کرد.
قاسمی با بیان این مطلب می گوید:در جامعه امروزی که درصد زنان سرپرست خانوار روز به روز افزایش دارد و این زنان نیاز مالی و اجبار را مهمترین دلیل خود برای روی آوردن به این شغل میدانند باید به دستفروشی نه همچون یک تهدید بلکه یک فرصت نگریست.
استاد جامعه شناس شهری دانشگاه تهران ادامه می دهد: اغلب زنان متأهل دستفروش از نظر میزان تحصیلات و آموزش مهارت در سطح پایینیقرار دارند و افزایش توان مهارتی و فنی یکی از راهکارهای ساماندهی دستفروشان است در این میان زنانی هستند که فرصت، توان و انگیزه کافی برای یادگیری مهارتهای فنی و حرفهای را دارند و ایجاد طرحهای حمایتی برای این دسته از زنان نیز میتواند در کاهش گروندگان به این شغل مؤثر باشد.
قاسمی با اشاره به اینکه تشکیل بازارچههای دائمی،حمایت از تولیدات خانگی، کارآفرینی و بالا رفتن توان مهارتی زنان در ساماندهی دستفروشان کمک زیادی می کند می گوید: اجاره غرفههای مترو و ارائه کارت فروشندگی ،یکی از مهمترین اقداماتی است که می تواند در ساماندهی دستفروشان مترو اثر گذار باشد و از آسیب های احتمالی می کاهد بنابر این شناسایی دستفروشان و ارائه کارت فروشندگی همراه با بهره مندی آنان از برخی مزایای احتمالی باعث می شود امکان برنامه ریزی برای کنترل این قشر وجود داشته باشد.
این جامعه شناس شهری در پایان تاکید می کند :بدیهی است نباید برداشت ها طوری باشد که انگار این دستفروشان از کره ماه آمده اند و ایجاد مزاحمت می کنند و باید با آنها برخورد شود! این طور به قضیه نگاه کردن اشتباه است و مسئله را باید در چارچوب بزرگتری ببینیم و یک کار هوشمندانه و عاقلانه انجام دهیم تا از افزایش این شغل جلوگیری شود.
خبرنگار : اکرم جدیدی ممتاز
705