عاشورا آینه عبرت خواص و عوام

واقعه عاشورا با تمام تلخی هایی که دارد اما عبرت هایی در بطن خود برای بشریت به همراه دارد ؛ عبرت هایی که اگر به آن بی توجهی شود زمینه انحراف جامعه اسلامی و سلطه ظالمین بر آن ایجاد می شود.

به گزارش سرویس سیاسی ایسکانیوز ؛واقعه عاشورا با تمام تلخی هایی که دارد اما عبرت هایی در بطن خود برای بشریت به همراه دارد ؛ عبرت هایی که اگر به آن بی توجهی شود زمینه انحراف جامعه اسلامی و سلطه ظالمین بر آن ایجاد می شود.

در جوامع بشری به خاطر حس تعلق انسان به اجتماع مردم را به دو نوع تاثیر گذار و تاثیر پذیر تقسیم بندی می کنند. طیفی که تاثیر گذار است معمولا چند ویژگی مهم دارد. از ویژگی های مهم این قشر می توان پرداختن به مسائل بر اساس عقل و تحقیق اشاره کرد و یا هدایت افکار عمومی توسط این قشر را می توان نام برد که این طیف خواص نامیده می شود رهبر معظم انقلاب، در یک تقسیم جامعه شناسانه از این گروه اینگونه یاد می کنند:

" [خواص] کسانی [هستند] که از روی فکر، فهمیدگی، آگاهی و تصمیم گیری، کار می کنند; یک راهی را می شناسند و دنبال آن راه، حرکت می کنند ... خواص; یعنی کسانی که وقتی عملی انجام می دهند، موضع گیری می کنند و راهی را [که] انتخاب می کنند از روی فکر و تحلیل است; می فهمند، تصمیم می گیرند و عمل می کنند ."

اما در مقابل این طیف که اقلیت را تشکیل می دهند عوام قرار دارند که نسبت بزرگتری از جامعه را در اختیار دارند. این قشر در مواقع حساس دنباله رو خواص هستند زیرا تحلیلی از حوادث و اتفاقات ندارند و نگاه به راهی می کنند که خواص خود درآن قدم گذاشته اند. و بر همین اساس به دنبال آن ها حرکت می کنند رهبر معظم انقلاب در خصوص این دسته چنین فرمودند:

"عوام یعنی کسانی که وقتی جو به یک سمتی می رود اینها هم می روند; تحلیلی ندارند . یک وقت مردم می گویند زنده باد، این هم نگاه می کند [و] می گوید زنده باد; یک وقتی مردم می گویند مرده باد، او هم نگاه می کند [و] می گوید مرده باد . یک وقت جو اینگونه است اینجا می آید; یک وقت جو آن طور است، آنجا می رود " .

اما تاریخ همیشه بستر اتفاقات بزرگی بوده است و همیشه در این مواقع بوده است که نقش هر یکی از افراد جامعه و یا به طور کلی خواص و عوام مشخص شده است. از این رو تاریخ شاهد تاثیرگذاری تصمیات خواص بر عوام و به طبع آن شکل گیری واقعه ای تاریخی بوده است. از مواقع مهم تاریخ اسلام واقعه عاشورا است که در آن حجت خدا بر روی زمین به شهادت رسید. اما باید در مقابل این واقعه هولناک سوالی از تاریخ پرسید که نقش خواص و عوام در این واقعه چه بوده است و چرا چنین اتفاقی رخ داده است.

بیعت یزید

در سال 61 هجری زمانی که یزید بن معاویه در سودای گرفتن بیعت از بزرگان جهان اسلام برای خلافت خود بود دست بیعت را به سمت امام حسین دراز کرد ولی ایشان این عمل را قبول نکردند و در جواب کسی که نامه بیعت یزید را برای ایشان آورده بود فرمودند:" یزید مردی فاسق و شرابخوار و قاتل نفوس محترم بوده و کسی است که علناً به فسق می پردازد و شخصی چون من با چون او بیعت نخواهد کرد" .

اما در همین حین خبرهایی از کوفه به گوش میرسید که مردم آنجا پذیرای امام حسین هستند. از همین رو خواص آنجا امام را به کوفه دعوت کردند و از ایشان خواهش کردند که زمام حکومت را به دست بگیرند و در مرحله اول این خواص بودند که آغازگر دعوت از امام حسین شدند از همین رو رهبر معظم انقلاب فرموده اند: " اگر اسامی کسانی را که از کوفه، به امام حسین(علیه السلام) نامه نوشتند و دعوت کردند، نگاه کنید، اینهایی که نامه نوشتند، همه جزء آن طبقه خواصند، طبقه زبدگان و برجستگانند. نامه ها هم زیاد است. از کوفه، صدها صفحه نامه و شاید چندین خورجین یا بسته بزرگ نامه آمد. غالباً بزرگان و اعیان و شخصیت های برجسته و نام و نشان دارها و همین خواص، این نامه ها را نوشتند!" .

نقش خواص کوفه به تهییج مردم برای یاری رساندن به امام حسین جایی خود را نشان می دهد که آمارهایی که از نامه های رسیده به دست امام حسین در تاریخ آمده است به هجده هزار هم می رسد.

خواص مقصرند!

اما شاید خالی از لطف نباشد که به نکته ای اشاره شود. در خصوص خواص جامعه آن روز باید گفت این طیف دارای دو جبهه بودند. عده ای طرفدار حق و عده ای از آن ها طرف دار باطل بودند. پس با این توضیحات باید گفت در جامعه آن روز خواص طرفدار حق و باطل وجود داشتند که هر کدام اثرگذاری های خود را در زمان های مختلف بر روی عوام دارا بودند. از این رو می توان افرادی مانند سلیمان بن صرد خزایی، هانی بن مروه و افرادی دیگر را که امامت را برای حسین بن علی قائل و از ایشان دعوت کرده بودند و حق را تشخیص داده بودند در جناح حق و کسانی مثل عبدالله بن زیاد، عمربن سعد و کسانی دیگر را که تحت امر یزید بودند در جناح باطل قرار داد بر همین اساس رهبر معظم انقلاب در این مورد و تأثیرگذاری این مجموعه بر شکل گیری واقعه عاشورا فرمودند: " من که نگاه می‌کنم، می‌بینم خواص مقصرند! همین خواص طرفدار حق مقصرند! بعضی از این خواص طرفدار حق، در نهایت بدی عمل کردند" .

این عمل بد خود را جایی نشان داد که خواص و به طبع آن عوام پشت مسلم بن عقیل فرستاده امام حسین (ع) به کوفه را خالی کردند و باعث شدند که ایشان توسط مأموران عبیدالله دستگیر و به شهادت برسد. این بد عمل کردن و عدم پشتیبانی خواص حق بود که باعث شهادت حضرت مسلم شد.

عبرت های عاشورا

با نگاهی به روند انحراف و عدم حمایت خواص از حرکت امام حسین (ع) این نکته مورد توجه قرار می گیرد که این کار روندی طولانی از زمان پیامبر داشته است که نتیجه آن در زمان حسین بن علی خود را نشان داده است. روندی که عوامل زیادی در به وجود آمدن آن دخیل بوده اند و باعث شده اند که خواص در زمان امام حسین (ع) آن تصمیم و اقدامات لازم را در زمان خود نگیرند و حادثه عاشورا را به وجود بیاورند. عواملی که توجه به آن باعث می شود تا عبرت های عاشورا پیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد زیرا باعث می شود تا از تکرار آن ها که منتهی به شکل گیری شهادت حجت خدا جلوگیری بشود.

جدا کردن حساب معنویت از زندگی

از مهم ترین عواملی که می توان به آن اشاره کرد دوری از خدا و معنویت است به طوری که رهبر معظم انقلاب در این مورد فرمودند: «ما باید بفهمیم بر سر آن جامعه چه بلایی آمد که سر بریده حسین بن علی علیه‌السلام ـ آقازاده‌ی اوّل شخص دنیای اسلام و پسر خلیفه‌ی مسلمین، پسر علی بن ابی طالب ـ در همان شهری که پدر او بر مسند خلافت می‌نشسته است، گردانده بشود و آب از آب تکان نخورد! در این زمینه حرف زیاد است من یک آیه از قرآن را در پاسخ به این سؤال مطرح می‌کنم. قرآن جواب ما را داده است. آن درد را قرآن به مسلمین معرفی می‌کند. آن آیه این است که می‌فرماید: «فَخلف من بعد هم خلف اضاعُوا الصلوة و اتّبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا» عوامل اصلی این گمراهی و انحراف عمومی دو چیز است: یکی دور شدن از ذکر خدا که مظهر آن نماز است فراموش کردن خدا و معنویت، حساب معنویت را از زندگی جدا کردن، توجّه و ذکر و دعا و توسّل و طلب از خدای متعال و توکل به خدا و محاسبات خدایی را از زندگی کنار گذاشتن و دوم «واتّبعوا الشهوات» دنبال شهوت‌رانی‌ها رفتن، دنبال هوس‌ها رفتن و در یک جمله دنیاطلبی، به فکر جمع‌آوری ثروت، مال و التذاد به شهوات دنیا افتادن. این‌ها را اصل دانستن و آرمان‌ها را فراموش کردن.»

دنیا طلبی

از دیگر عواملی که باعث به وجود آمدن واقعه عاشورا شد دنیا طلبی خواص بود. عاملی که باعث شد تا چشم خواص کور شود و نتوانند واقعیت را ببینند و عمل صحیح را انجام دهند مقام معظم رهبری در این مورد هم ابراز کردند: "یکی از چیزهایی که عامل اصلی چنین قضیه‌ای شد، این بود که رواج دنیاطلبی و فساد و فحشا، غیرت دینی و حساسیت مسوولیت ایمان را گرفت" . این عامل هم در همراهی نکردن خواص حق در پشتیبانی از امام حسین بسیار مهم بود که در آن زمان بین آن ها رواج پیدا کرده و در زمان یاری امام خود را به خوبی نشان داد و نگذاشت که کمک های لازم از این طیف به سمت حسین بن علی بشود.

کاری که ابن زیاد کرد

عامل مهم دیگر که باید به آن اشاره کرد ترس است. ترسی که گاه در مواقع مهم پایه های ایمان را لرزان می کند و انسان را از انجام تکلیف می ترساند و نمی گذارد که کار به خوبی انجام شود رهبر معظم انقلاب می‌فرماید: "کاری که ابن زیاد کرد، یک عده از همین خواص را بین مردم فرستاد که مردم را بترسانند، مادرها و پدرها را، تا بگویند با چه کسی می‌جنگید؟ چرا می‌جنگید؟ برگردید، پدرتان را در می‌آورند، این‌ها یزیدند، این‌ها ابن زیادند، این‌ها بنی‌امیه‌اند و این‌ها چه دارند، پول دارند، شمشیر دارند، تازیانه دارند، ولی آنها چیزی ندارند. مردم را ترساندند، به مرور همه متفرق شدند. آخر شب، وقت نماز عشا، هیچ‌کس همراه حضرت مسلم نبود، هیچ‌کس!"

آنچه مسئولان باید بدانند

این عوامل در کنار هم نقش مکل داشتند و باعث شدند مهم ترین قشر آن زمان یعنی خواص در عمل به تکلیف خود که همانا یاری رساندن به حجت خدا بود پا پس بکشند و نتوانند به تکلیف خود عمل کنند. و سرانجام این اغماض ها چیزی جز شهاد امام حسین (ع) و یاران با وفایشان نشد. شهادتی که درست است باعث بیداری امت اسلامی شد اما اگر یاری و همراهی خواص و عوام را قبل از این به همراه داشت شاید واقعه عاشورا به وقوع نمی پیوست.

با نگاهی به عاشورا و عبرت های آن باید توجه کرد که این اتفاقات برای جامعه امروز ما نیافتد. جامعه ای که سخت ترین امتحانات را بعد از انقلاب از جنگ تا اتفاقات داخلی گذرانده است و در زمان حال در مرز پختگی خود قرار دارد. خواص این جامعه اگر بخواهند رویه کسانی که در زمان امام حسین بودند و ایشان را یاری نکردن در پی بگیرند چیزی جر خسران و زیان و از بین رفتن جمهوری اسلامی عایدشان نخواهد شد. زیرا تاریخ ثابت کرد هر جایی که خواص و به طبع آن عوام به انحراف کشانده شدند و نتوانستند ولی خود را حمایت کنند این جامعه اسلامی بوده است که رو به انحطاط رفته و دست آخر ظالمین برآن حکومت کرده اند. پس مسئولان جمهوری اسلامی باید توجه کنند و بدانند عاقبت دنیا طلبی، تن دادن به رفاه و دوری از معنویت و ترس از قدرت های بزرگ چیزی جز انحراف برای آن ها ندارد. انحرافی که در تاریخ به تلخ ترین واقعه خود یعنی عاشورا ختم شد. این ها عبرت هایی است که در صورت فراموش و تن دادن به ان باعث می شود دوباره حادثه تلخ عاشورا به نحو دیگری تکرار شود و باید توجه کرد که« مومن از یک راه دوبار گزیده نمی شود» پس در نتیجه برای جلوگیری از اتفاق مجدد این واقعه تلخ خواص مراقبت کنند و به انحراف کانده نشوند. خواصی که در جامعه امروزی همان مسئولان اجرایی و حاکم هستند که باید بدانند هر عمل آن ها مستقیما بر روی مردم تاثیر خواهد گذاشت.

خبرنگار : مجید فاضلی

کد خبر: 841713

وب گردی

وب گردی