به گزارش ایسکانیوز و به نقل از ایرنا، امروزه خبرهای ناگوار از کودک آزاری که هر از چند گاهی به عنوان نخست رسانه ها تبدیل می شود، به گوش می رسد.
امسال اخبار تکان دهنده از این دست از جمله آزار و قتل آتنا دختر بچه هفت ساله پارس آبادی و آزار و قتل اهورا پسربچه 2 ساله به دست پدرخوانده خود در رسانه ها منتشر شد و به شدت احساسات مردم را جریحه دار کرد.
علل و عوامل و اقدام های پیشگیرانه و نقش بهزیستی و دیگر دستگاه های اجتماعی و فرهنگی، سازمان های مردم نهاد و رسانه ها در کاهش کودک آزاری به عنوان یک آسیب اجتماعی رو به گسترش در میزگرد ایرنا که با حضور کارشناسان در قزوین برگزار شد مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

فقر فرهنگی از مهمترین عوامل کودک آزاری
مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی استانداری قزوین در این میزگرد با بیان اینکه فقر فرهنگی از مهمترین عوامل کودک آزاری به شمار می رود، گفت: اگرچه در اذهان عمومی مصرف مخدرهای صنعتی چون شیشه به عنوان عامل اصلی کودک آزاری و فرزندکشی مطرح می شود اما به عقیده من این تنها یکی از عوامل کودک آزاری است.
مریم بیدخام بر لزوم برنامه‌ریزی برای رعایت حقوق کودکان به منظور پیشگیری از آزار و اذیت آنان و بحران روحی ناشی از آن تاکید کرد و افزود: اولین و مهمترین حق هر کودک، حق بقاست که به معنای برطرف کردن نیازهای او به غذا، سرپناه، امنیت و مراقبت از سلامت است بنابر این کودکان، نیازمند محافظت در مقابل صدمه ها و آزارهای جسمی و روحی هستند و باید از امنیت خانوادگی و اجتماعی کافی و مراقبت و حمایت خاص که شامل توجه ویژه قبل و بعد از تولد است، برخوردار باشند و محبت به کودکان اصل اولیه ای است که ضرورت آن توسط روان شناسان و جرم شناسان به اثبات رسیده است.
وی اظهار کرد: کودک‌آزاری از آن دست آسیب‌های اجتماعی است که تمام ابعاد آن باید مورد واکاوی و بررسی قرار بگیرد و برای کنترل عوامل آن تلاش شود.
بیدخام، با بیان اینکه عوامل فرهنگی و سطح تحصیلات والدین ارتباط نزدیک باکودک آزاری دارد، افزود: در خانواده هایی که تعداد اعضای آنان زیاد بوده و مشکلات خانوادگی از قبیل طلاق و ازدواج مجدد وجود داشته باشد شاهد موارد بیشتری از این آسیب هستیم.
وی اظهار کرد: کودک آزاری ارتباط معناداری با شغل والدین نداشته اما وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با بروز این پدیده زشت دارد.
این مسئول با اشاره به دلایل کودک آزاری تصریح کرد: وقتی در جامعه بستر آرامش و امنیت لازم برای کودکان فراهم نباشد کودکان از لحاظ روانی واخلاقی دچار اختلالات گوناگونی خواهند شد.
وی با اشاره به آسیب های روحی و روانی ناشی از کودک‌آزاری در بین کودکان، اضافه کرد: برای این‌که این اتفاق کمتر رخ دهد و تبدیل به بحران روحی پنهان نشود، باید برای رعایت حقوق کودکان در ابعاد گوناگون برنامه‌ریزی کرد.

خود مراقبتی، آموزشی به کودکان برای پیشگیری از کودک آزاری
این مسئول افزود: ارائه آموزش‌های خودمراقبتی بحثی تازه نیست و از گذشته در دستور کار دستگاه‌های متولی امر آموزش و تعلیم و تربیت بوده است اکنون آموزش‌ها باید پررنگ‌تر و با دقت بیشتر انجام شود.
وی تاکید کرد: پیامدهای کودک‌آزاری تنها متوجه کودک و خانواده وی نیست و همه جامعه را در بر می‌گیرد زیرا کودکان آزار دیده امروز به آزارگران فردا تبدیل خواهند شد و این تسلسل همچنان ادامه خواهد داشت.
بیدخام با تاکید براینکه کودکان توان دفاع از خود را ندارند و باید نهادهایی خاص از آن‌ها حمایت کنند، افزود: در تعریف امروزی کودکان به افراد زیر 18 سال اطلاق می شود که امروز 30درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و نگاه به آن‌ها بیشتر عاطفی است و کمتر به حقوق آنها توجه می‌شود.
وی با بیان اینکه کنوانسیون حقوق کودک به عنوان قانون لازم الاجرای مصوب مجلس است، خاطرنشان کرد: امروز سازمان‌هایی که با حوزه کودک مرتبط هستند چشم انداز هایی را ترسیم کرده اند که باید به آنها دست پیدا کنیم.

رابطه تغییر سبک زندگی با کودک آزاری
بیدخام، در ادامه تغییر سبک زندگی را عاملی برای تشدید معضل کودک آزاری عنوان کرد و گفت: امروزه زندگی ها ماشینی شده و اغلب شهروندان در آپارتمان ها و خانه های کوچک زندگی می کنند کودکان قدیم برخلاف کودکان امروزی انرژی خود را در بیرون از خانه تخلیه می کردند.
وی با بیان اینکه کودکان نیاز به بازی و شیطنت های کودکانه دارند و این موضوع با محیط کوچک خانه های امروزی سازگار نیست و از سوی دیگر والدین به دلیل تغییر سبک های زندگی پس از کار در خانه نیاز بیشتری به آرامش و استراحت دارند و تضاد این 2 عامل، گاهی اوقات به کودک آزاری و سرکوب حس های کودکان ختم می شود.
مدیرکل فرهنگی اجتماعی استانداری قزوین همچنین ضعف باورهای دینی را از دیگر عوامل بروز کودک آزاری عنوان کرد و افزود: اگر به باورها و ارزش های دینی پایبند باشیم، حقوق کودکان خود را رعایت کرده و به آنها آزار نمی رسانیم.
وی، تقویت باورهای دینی توسط روحانیون و دیگر افراد موثر محلی در کنار ارایه آموزش های پررنگ و مستمر و البته تاثیرگذار در رسانه ها را از جمله راهکارهای کاهش کودک آزاری از سوی والدین و سایر گروه ها دانست و افزود: از سوی دیگر تلاش دستگاه های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی برای کاهش مشکلات این حوزه ها به طور مستقیم با کم شدن آسیب هایی چون کودک ازاری نقش دارد.

قزوین رتبه دوم کشف کودک آزاری در کشور
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی قزوین نیز در این میزگرد گفت:بنا به تعریف کلی و بر اساس استانداردهای جهانی هر گونه کوتاهی از سوی والدین و مراقبان کودک که منجر به آسیب فیزیکی و جسمی و روحی به کودک شود کودک آزاری به شمار می رود.
بهاره رحمانی اضافه کرد:: کودک آزاری، عبارت است از هرگونه فعل یا ترک فعلی که باعث آزار روحی، جسمی و ایجاد آثار ماندگار در وجود یک طفل شود، البته برخی از این آثار مانند ممانعت از حاضر شدن در کلاس درس، محروم کردن از غذا و حبس در حمام یا زیر زمین می تواند، مخفی باشد.
وی اظهار کرد: فقر، فضای نامساعد خانواده، بروز پدیده‌های اجتماعی مانند مهاجرت، بلایای طبیعی و انسانی، اعتیاد و بیماری‌های روانی را می‌توان از شایع‌ترین دلایل کودک‌آزاری از سوی والدین برشمرد.
رحمانی تصریح کرد: کودکان زیر شش سال بیشتر مورد آزار قرار می‌گیرند به‌دلیل اینکه کودک هرچه کوچک‌تر باشد آسیب‌پذیرتر بوده و قدرت دفاعی کمتری دارد بنابراین در معرض آزار بیشتری قرار دارد.

غفلت والدین، شیوه ای مخفی از کودک آزاری
این مسئول اجتماعی با بیان اینکه کودکان 6 تا 12 سال بیشتر مورد خشونت های جنسی و نوجوانان نیز مورد غفلت و بی توجهی قرار می گیرند ، افزود: در کشورما هرگاه صحبت از کودک آزاری می شود به سرعت به دنبال نمونه های تنبیه می رویم در حالی که در جامعه ما نوع دیگری از کودک آزاری رایج است و آن غفلت از کودکان می باشد که شیوه ای مخفی است و مانند آثار تنبیه به شکل شفاف قابل مشاهده نیست.
رحمانی با اشاره به اینکه علت برخی کودک آزاری ها را باید در کودکی فرد آزاردهنده جست و جو کرد، اضافه کرد: برخی موارد کودک آزاری ریشه در بیماری عاطفی یا شخصی کودک آزار دارد که منبع این بیمارها را می توان در گذشته فرد از جمله دوران کودکی نابسامان و الگوهای تربیتی بیمارگونه که فرد از طرف والدین، اطرافیان، سرپرست و یاجایگزین آنان با آن مواجه بوده است، جست و جو کرد.

کودک آزاری، بیشترین مورد تماس با اورژانس اجتماعی 123
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی قزوین ادامه داد: کودک آزاری در صدر تماس های اورژانس اجتماعی (سامانه 123) استان قرار دارد.
وی همچنین از طلاق و اعتیاد به عنوان مهم ترین آسیب های اجتماعی در جامعه یاد کرد و افزود: اورژانس اجتماعی که مانع تبدیل شدن مشکلات به بحران می شود در حوزه های مرکز مداخله های بحران فردی و خانوادگی و خدمات اجتماعی فعالیت دارد.
این مسئول با بیان اینکه خط 123 یا اورژانس اجتماعی از سال 87 با هدف رسیدگی به مسائل کودک آزاری پایه گذاری شد، اضافه کرد: این مرکز اکنون به افراد آسیب دیده و در معرض خطر در موضوع های همسر آزاری، کودک آزاری، طلاق، اعتیاد، کودکان کار و خیابانی و نیز معلول آزاری خدمات می دهد.
رحمانی، یکی از اهداف مهم اورژانس اجتماعی را مداخله های روانی-اجتماعی قبل از مداخله قضائی و انتظامی دانست و ادامه داد: این مساله در پیشگیری از وقوع جرم و قضازدایی نقش مهمی ایفا می کند.
وی اضافه کرد: اورژانس اجتماعی در مداخله موثر به منظور کاهش جرائم، جلوگیری از تشدید بحران و آسیب های اجتماعی، کاهش صدمه بر اقشار در معرض آسیب و نیز جایگزینی مداخله های روانی - اجتماعی قبل از مداخله قضائی و انتظامی نیز تلاش مضاعف دارد.
به گفته وی،اولویت کاری این واحد رسیدگی به موارد کودک آزاری از جمله آسیب جسمی، فکری، جنسی، سوء استفاده، بی توجهی و بدرفتاری با کودکان زیر 18 سال است.

ثبت 156 مورد کودک آزاری در قزوین در نیمه نخست امسال
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی قزوین یادآور شد: بیشترین کودک آزاری ها در سنن پایین، به ویژه 2 تا 5 سال دیده می شود زیرا کودک در این سن توانایی و قدرت لازم برای دفاع از خود ندارد.
رحمانی با بیان اینکه در نیمه نخست امسال 156 مورد کودک آزاری با اورژانس اجتماعی تماس گرفته شده است،افزود: همه خدماتی که اورژانس اجتماعی به افراد آسیب دیده می‌دهد رایگان بوده و بدون دریافت هیچ‌گونه هزینه‌ای انجام می‌شود.
وی افزود: کسانی که به منزلشان باز می‌گردند تا 6 ماه آنها را تحت پوشش اورژانس اجتماعی قرار می‌دهیم و فرد آسیب‌دیده را هم اگر خانواده کودک صلاحیت نداشته باشند، برای خدمات طولانی‌تر به بهزیستی تحویل می شود.
وی خاطرنشان کرد: اطلاع رسانی، تنها مخصوص افراد آسیب دیده نیست بلکه همه مردم باید از خدمات و تمهیدات اورژانس اجتماعی(123) با خبر باشند.
وی از رسانه ها خواست تا با معرفی بیشتر اورژانس 123 مردم را با خدمات آن آشنا کنند و افزود: استفاده از خدمات مشاوره ای بهزیستی راهکاری برای پیشگیری و کاهش معضل های اجتماعی از جمله کودک آزاری است.
رحمانی با بیان اینکه به محض اینکه سرمان درد کند به پزشک مراجعه می کنیم، افزود: وقتی روح و روان ما دچار مشکل می شود خود را از حضور در نزد روانپزشکان و مشاوران بی نیاز می بینیم که باید این فرهنگ نادرست را از میان برداریم.

آموزش نه گفتن، مهارتی برای کاهش کودک آزاری
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی قزوین، آموزش به کودکان را در کاهش معضل آسیب کودک آزاری موثر دانست و اظهار داشت: در همین رابطه باید نه گفتن را به کودکان آموزش دهیم چرا که داشتن همین مهارت می تواند مانع از کودک آزاری و شود و در سنین بالاتر آنها را از ابتلا به آسیب های اجتماعی دیگر نجات دهد.
رحمانی اضافه کرد: در اصل نه گفتن را باید یک مهارتی که همه کودکان در مواقع لازم باید انرا به کار بگیرند دانست که این مهم می تواند در مواردی از بروز کودک آزاری از جمله آزارهای جنسی پیشگیری کند.
وی اظهار کرد: در همین خصوص بهزیستی همکاری هایی را با آموزش و پرورش داشته و آموزش هایی نیز در این خصوص به شکل موردی ارایه می شود که البته کافی نیست و باید سایر دستگاه های فرهنگی و اجتماعی نیز در این خصوص ورود پیدا کرده و به وظایف خود عمل کنند.
استفاده از توان سازمان های مردم نهاد، کمک به کاهش کودک آزاری
رحمانی استفاده از توان و ظرفیت سازمان های مردم را نیز راهکاری برای حل آسیب اجتماعی کودک آزاری عنوان کرد و افزود: با محدودیت های فیزیکی و اعتباری دستگاه های دولتی نمی توان به سمت ریشه کن کردن آسیب های اجتماعی همچون کودک آزاری رفت.
وی ادامه داد: در این راه باید از ظرفیت نهادها و سازمان های مردمی که به شکل داوطلبانه درصدد کمک به حل مسایل و مشکلات اجتماعی هستند، قدم برداریم.
رحمانی اظهار کرد: فعالان اجتماعی سازمان های مردم نهاد می توانند با حضور در مناطق پرخطر و ارایه آموزش ها و برخی کمک های دیگر به کاهش معضل های این حوزه از جمله کودک آزاری کمک کنند.
وی، بهبود شرایط اقتصادی خانواده ها، ارایه آموزش های مشاوره ای به خانواده های دارای مشکلات اجتماعی و کاهش طلاق و اعتیاد را از جمله دیگر راهکارها برای کاهش پدیده کودک آزاری عنوان کرد.

کودک آزاری، جرم عمومی محسوب می شود
مددکار تیم سیار اورژانس اجتماعی بهزیستی استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: کودک آزاری جرم عمومی محسوب می شود و این نوع رفتار، شاکی خصوصی ندارد و اگر شهروندی در گوشه و کنار شهر شاهد کودک آزاری باشد و در مقابل این نوع رفتار چشم پوشی کند، خود شریک جرم است.
نرگش پارسا افزود: شهروندان مانند همسایگان، آشنایان و اقوام باید در خصوص مساله کودک آزاری حساس باشند و در صورت مشاهده آن با اورژانس اجتماعی 123 تماس بگیرند و موضوع را برای رسیدگی مددکاران گزارش دهند.
وی اضافه کرد: هنوز بسیاری از والدین برای تنبیه کودکشان را از خانه بیرون می کنند، برخی از آنها از چگونگی نگهداری کودک خود در مهدها بی خبرند و در این خصوص پیگیری ندارند و برخی دیگر از این که فرزندشان از صبح تا شب در بیرون از خانه چه کار می کنند، اطلاعی ندارند که این موارد نیز باید از مصادیق کودک آزاری پنهان نامید.

** بیشتر موارد کودک آزاری از سوی والدین و اقوام صورت می گیرد
وی با بیان اینکه کودک آزاری بیشتر در والدین جوان و کم سن و سال دیده می شود، افزود:اقدام کنندگان به کودک آزاری، والدین هستند و مواردی که بیگانگان و غریبه ها را شامل می شود تنها درصد کمی را به خود اختصاص می دهد.
پارسا با بیان اینکه در خانواده هایی که دارای مشکلات و ناهنجاری های روانی و عاطفی هستند خطر کودک آزاری بالاست،افزود: مشکل در زمینه کنترل خشم، آستانه تحمل پایین، ناکامی، افسردگی، کاستی در زمینه برقراری همدلی و عدم انعطاف پذیری شخصیتی از عوامل مهم کودک آزاری هستند.
وی تصریح کرد: والدین کودک آزار توقع های نامناسبی از فرزندان خود دارند و پدر یا مادر به گونه ای با کودک رفتار می کنند که گویی کودک فردی بزرگ سال است و چنین والدینی خود قربانی آزار جسمی از جانب پدر یا مادر خود بوده اند و آنان رفتار کودک را چنان تعبیر و تفسیر می کنند که انگار به قصد مخالفت و آزار والدین انجام گرفته است.
این مسئول درپاسخ به این سوال که کودکانی که قربانی کودک‌آزاری می‌شوند پس از جدا شدن از والدین چه سرنوشتی پیدا می کنند،اظهار کرد: اگر کودکی از طرف خانواده خود مورد آزار و اذیت قرار بگیرد پس از دوره درمان و در صورت تغییر رفتار والدین به خانواده خود باز گردانده می شوند، در غیر این صورت اگر خانواده صلاحیت نگهداری از کودک را نداشته باشد، کودک برای نگهداری به اقوام درجه یک و یا سازمان شبانه روزی بهزیستی انتقال داده می شود.
وی با اشاره به خدمات اورژانس اجتماعی 123 در سطح استان قزوین گفت: خدمات سیار این اورژانس از 2 کارشناس و یک روانشناس تشکیل شده که با حضور در محل تحقیقات میدانی را انجام می‌دهند و اگر بحث کودک آزاری باشد منزل و شرایط خانه کودک را کارشناسی می‌کنند واگر موضوع حاد باشد، تلفنی دستور قاضی را برای ورود به منزل می‌گیرند و وضعیت والدین و کودک را مورد بررسی قرار می‌دهند.
وی با اشاره به موارد کودک آزاری و افرادی که با اورژانس در این رابطه تماس می گیرند ،اظهار کرد: بیشتر اوقات همسایه‌ها و اقوام در این خصوص تماس می گیرند و گاهی اوقات نیز کودک آزاری از سمت غیر والدین باشد که آنان با اورژانس اجتماعی تماس می گیرند.
37 درصد از تماس های اورژانس اجتماعی استان در سال جاری کودک‌آزاری بوده است.
خط 123 و تیم های سیار اورژانس اجتماعی هم اکنون در سه شهرستان قزوین، بویین زهرا و تاکستان فعال است .

705