به گزارش ایسکانیوز،دکتر اصغر احمدی در خصوص مشکلات حوزه پژوهش در کشور با بیان اینکه اوضاع پژوهش در علوم انسانی خوب نیست، گفت: یکی از ملاک ها و مصادیقی که می‌توان برای نامناسب بودن وضعیت پژوهش نام برد، این است که گروه‌های پژوهشی و پژوهشکده‌ها که به طور رسمی در حوزه علوم انسانی فعالیت می‌کنند، حال و روز مساعدی ندارند و بعضا موسساتی نیز که به صورت خصوصی در حوزه علوم انسانی فعالیت می‌کنند، از کار خود راضی نیستند.
وی ادامه داد: در طول یک دهه گذشته موسسات زیادی در حوزه پژوهش علوم اجتماعی به وجود آمده، ولی بعد از مدتی ناکام مانده‌اند؛ چراکه عرضه و تقاضا ظاهرا به نحوی نیست که این موسسات بتوانند از این بازار به اندازه کافی آورده‌ای داشته باشند و به فعالیت خود ادامه دهند و بعد از مدتی و با صرف هزینه زیاد متوجه می‌شوند که قادر به ادامه فعالیت نیستند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی با اشاره به سه مفهوم پیوسته باور، ارزش و هنجار در جامعه‌شناسی گفت: افراد باید در ابتدا به چیزی باور داشته باشند و بعد ارزش‌گذاری کنند و خود را ملزم به استفاده یا عدم استفاده از آن بدانند، اما متاسفانه در جامعه ما به پژوهش به‌ویژه در حوزه علوم انسانی باور یا اعتقادی وجود ندارد یا حداقل این باور به اندازه‌ای نیست که بخواهد مدیریت جامعه ما را ملزم به استفاده از فعالیت پژوهشی در حوزه علوم انسانی بکند.
احمدی ادامه داد: در جامعه ما پژوهش در حوزه علوم انسانی ناشناخته است و برداشت روشن و مثبتی در ذهن مدیران کلان و میانی نسبت به علوم انسانی تعریف نشده است و علوم انسانی را رشته‌ای کاملا عامیانه و دم‌دستی می‌دانند که هر کسی می‌تواند از عهده آن بر بیاید، بنابراین تا زمانی که نگاه به علوم انسانی این‌گونه باشد، دلیلی برای هزینه کردن در آن وجود ندارد و وقتی باور به موضوع پژوهش در علوم انسانی وجود نداشته باشد، ارزش‌گذاری مثبتی هم نسبت به این حوزه صورت نمی‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه علوم انسانی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد، اما برخی آن را موضوعی دم‌دستی می‌دانند، خاطر نشان کرد: مدیریت باید نیاز کافی به داده‌های این علم داشته باشد و مدیریتی که احساس نیاز نکند، ولو اینکه به اهمیت این علم باور داشته باشد، باز هم اتفاق خاصی در این حوزه نخواهد افتاد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، گفت: در برخی کشورها 2/5 درصد تولید ناخالص ملی را به بخش پژوهش اختصاص می‌دهند و طی سال‌های گذشته نیز مقام معظم رهبری مکررا در مناسبت‌های مختلف به این موضوع تاکید داشتند و از مدیران خواستند که این نسبت را در کشور بهبود ببخشند، ولی کماکان این سهم پایین است و این در حالی است که این رقم برای کل پژوهش در ایران است و سهم علوم انسانی قطعا در این میان بسیار ناچیز است.
وی با تاکید بر اینکه در تمام دنیا آنچه جامعه را مدیریت و اداره می‌کند، علوم انسانی است، گفت: پژوهش درمنظومه مدیریتی ما جایگاهی ندارد و عملا استفاده‌ای از آن نمی‌شود و عموما پژوهش‌هایی که صورت می‌گیرد بایگانی می‌شود و از آن‌ها استفاده‌ای نمی‌شود. در این حالت نه پژوهشگر انگیزه دارد که مجددا کار با کیفیتی انجام دهد و نه مدیران ترغیب به حمایت از پژوهش‌ها می‌شوند.
احمدی در خصوص لزوم کاربردی شدن پژوهش‌ها گفت: قاعدتا پژوهش‌ها باید کاربردی باشد، اما آنچه مهمتر از پژوهش‌های کاربردی است؛ انجام پژوهش‌های بنیادی است. اگر در غرب عصر روشنگری را داریم و پژوهش در آنجا پاگرفته، به دلیل این است که عده‌ای تلاش خود را گذاشته‌اند برای اینکه بنیان علوم انسانی و علوم مدرن را مشخص کنند و بعدا دنبال پژوهش‌های کاربردی رفته‌اند.
وی ادامه داد: وقتی بنیان رها می‌شود و فقط به کاربردی بودن توجه می‌شود، همان چیزی اتفاق می‌افتد که در جامعه ما اسمش را "پوزیتیویسم" می‌گذارند که در جای خود می‌تواند کاربردی باشد، اما در ایران حتی همین "پوزیتیویسم" هم به درستی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و دراین زمینه تنها عده‌ای از افراد بدون اینکه سواد کافی داشته باشند و با علم به اینکه پژوهشی که انجام می‌دهند هیچ کاربردی برای آن سازمان ندارد، صرفا در تعاملاتی مملو از فساد به سراغ برخی پروژه‌هایی که فقط بایگانی می‌شود، می‌روند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، افزود: این سلامتی در وجود چنین پژوهشگری دیده نمی‌شود و هم پژوهشگر و هم سازمان می‌داند این پژوهش لازم نیست، ولی گویا در دام تشریفاتی که باید انجام شود، افتاده‌ایم و مناسک‌گرایی که در حوزه جامعه‌شناسی به عنوان بیماری به آن نگاه می‌شود، گریبان پژوهش را نیز در جامعه ما گرفته است.
احمدی ادامه داد: باید تطابق و کاربردی بودن پژوهش‌ها رعایت شود، ولی این تطابق را باید عالمان حوزه علوم اجتماعی ایجاد کنند، نه به طور سفارشی از طرف مدیران در خواست داده شود؛ اما متاسفانه به دلیل بوروکراسی موجود در این حوزه و همچنین وجود دست‌های آلوده این امکان وجود ندارد که همه چیز روشن و شفاف باشد و از دل آن پژوهشی کاربردی بیرون بیاید.
وی با بیان اینکه بی‌توجهی به پژوهش در حوزه علوم انسانی موجب تلنبار شدن آسیب‌ها در جامعه می‌شود گفت: در همه کشورها آسیب اجتماعی وجود دارد ولی بحث سر شدت این آسیب‌ها است که در حال حاضر ما با جامعه‌ای مواجهیم که مملو از آسیب‌های اجتماعی است و این آسیب‌ها روزبه‌روز روی هم انباشته می‌شود و وقتی از ظرفیت‌های پژوهش و پژوهشگر به درستی استفاده نشود، چشم باز می‌کنیم و می‌بینیم در مشکلات پیچیده و عدیده‌ای گرفتار شده‌ایم.
احمدی با تاکید بر لزوم درمان جدی آسیب‌های اجتماعی، گفت: این کار صرفا با چند تاکتیک مقطعی قابل حل نیست و ما باید برای این مسائل استراتژی داشته باشیم و به توان علوم انسانی برای مدیریت و حل مشکلات جامعه ایمان بیاوریم و تا زمانی که این بدبینی به علوم انسانی وجود داشته باشد از سوی علوم انسانی نیز کمک تازه‌ای به جامعه صورت نمی‌گیرد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی گفت: ما مسائل بنیادی و هویتی را هنوز حل نکرده‌ایم؛ چرا که بودجه‌ای به آن اختصاص داده نمی‌شود و حتی در مواردی کسی هم که خودش روی این مسائل هزینه کند و وقت و انرژی بگذارد، بعضا ممکن است مورد کم لطفی و بی‌مهری‌هایی نیز قرار بگیرد.
وی با تاکید بر ارزش‌گذاری به علم و عالم در جامعه، گفت: باید پژوهش و پژوهشگر در جامعه ارزشمند باشند و در این زمینه قانون، مقررات و نهاد ایجاد شود و پس از اینکه اینها را فراهم کردیم، مانند شتاب‌دهنده‌هایی که به مولکلول‌ها شتاب می‌دهند مسئولان با مقرراتی که فراهم می‌کنند کاری کنند که پژوهشگران با هم تعاملات قوی داشته باشند و از دل این تعاملات که می‌تواند جلسه نقد یا مناظره و.... باشد، نتایج خوبی حاصل شود.
دکتر احمدی با ابراز نگرانی جدی در خصوص فساد در پژوهش، گفت: اگرچه کار ویژه‌ای در حوزه پژوهش نکرده‌ایم، اما فساد در پژوهش ممکن است موجب شود همان مقدار مختصری هم که انجام شده است، از دست برود و همین مقدار بودجه کمی که صرف می‌شود نیز به نحو مطلوبی هزینه نشود.
وی تصریح کرد: متاسفانه در جامعه ما استعداد بروز فساد به دلایل مختلف بالا است و در حوزه‌های پژوهش بسیار حیف است که همین مقدار بودجه‌هایی هم که اختصاص می‌یابد در درون روابط ناسالمی هزینه شود، به دلیل اینکه در موسسات افرادی حضور دارند که همین بودجه مختصر را با روابط ناسالم مدیریت و توزیع می‌کنند و وقتی دست‌های آلوده وارد پژوهش شود، حیثیت علم نابود خواهد شد.
احمدی گفت: در حال حاضر ما محقق تربیت می‌کنیم، ولی چون اخلاق علمی را برای او جای نمی‌اندازیم، برده کسانی می‌شود که صاحب پول هستند و به دلیل اینکه فضای بازی برای پژوهشگران وجود ندارد، در فضای آلوده که پایان‌نامه‌نویسی، مقاله نویسی و ... است، فعالیت می‌کنند که تنها تولیدات کاذب علمی را افزایش می‌دهد.
وی در پایان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا خاطرنشان کرد: تا قبل از اینکه معضلات اجتماعی ما انباشته شوند، باید فکری برای حل آن‌ها بکنیم؛ چرا که بعد از آن کاری از کسی ساخته نیست و این خطر در حوزه پژوهش علوم انسانی بسیار جدی است؛ چراکه به طور نمونه مسئله هویت، مسئله 80 میلیون ایرانی است و بازسازی و درمان آن کار علوم انسانی است و اگر به علوم انسانی کم توجهی شود، ممکن است همین یک مشکل، کلیت و موجودیت جامعه را با خطر جدی مواجه کند. پس برای حفظ موجودیت جامعه، چاره‌ای جز رجوع و اعتماد به علوم انسانی نداریم.
204
