به گزارش ایسکانیوز از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، امروز بیش از هر زمانی نیازمند تلاش مشترک، همکاری، ارتباط و گفتوگوی مسالمت‌آمیز هستیم که در پی آن میبایست از پتانسیل عنصر فرهنگ به مثابه تکیه‌گاه و عاملی مستحکم برای امنیت و توسعه پایدار در جهان بهره گرفت.
فرهنگ، خود همواره عامل انسجام و ارتباط میان تمدن‌ها بوده است و در پی آن، گفتوگوی فرهنگی شایسته در طول قرابت‌ها و همانندی‌های آشکار و پنهان ملت‌ها، دولت‌ها و فرهنگ‌ها قرار دارد و هدف از آن زدودن ابهامات است.
عامل فرهنگ به عنوان بخش کلان ارزش‌های جوامع متمدن، دربرگیرنده بنیادهای اجتماعی، سیاسی، اعتقادات و رسوم و سنت‌ها نیز در شناخت هویت ملل و گرایش‌های آنها نقشی پایه‌ای عهده‌دار بوده است. امروز ضرورت تبادل و تفاهم و گفتوگو به ویژه گفتوگوی فرهنگی برای همفکری بین نخبگان جوامع مختلف احساس می‌شود.
در هر گفت‌وگویی، آغاز کردن از نقاط مورد اتفاق که بحث را بر زمینه مشترکی متمرکز سازد حایز اهمیت است. وجوه مشترک می‌تواند پایه و اساس گفتوگو قرار گیرد و روح تفاهم و نزدیکی را بین دو طرف برقرار سازد؛ در این صورت گفت‌وگوها می‌تواند اختلاف‌ها را به عامل پویایی و زایندگی تبدیل کند.
به همین سبب گفتوگوی فرهنگی به عنوان یکی از راه‌های برقراری ارتباطات مفید و تأثیرگذار بین‌المللی مورد توجه است؛ چرا که گفت‌وگوهای فرهنگی هست که با ایجاد سازوکارهای گفت‌وگوهای متقابل به ما کمک می‌کند تا تصویری واقعی از جریانات متعارض و همسوی خود داشته باشیم.
مقوله گفتوگوی فرهنگی و اهمیت آن در جهان کنونی، موضوعی است که از سالیان پیش به آن اندیشه شده و به این مسأله پراهمیت پرداخته می‌شود. چه بسا که امروز گفتوگو می‌تواند به عنوان
موفق‌ترین سیاست در روابط فرهنگی بین کشورها و دولت‌ها محقق شود.
ناگفته نماند؛ برای فعالیت‌های فرهنگی در فضاهای بین‌المللی باید به گونه‌ای عمل کنیم تا ضمن مقبولیت این فعالیت‌ها در قالب چارچوب‌های دیپلماتیک، بتوانیم دولت‌ها را هم متأثر این تحولات و آثار تبعی آن کنیم.
از این رو، با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی و وظایف ذاتی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان متولی دیپلماسی فرهنگی کشور برای برقراری روابط فرهنگی بین‌المللی، مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی این سازمان طرح گفت‌وگوهای فرهنگی را ارایه داد.
در پی تصویب این طرح در شورای عالی سازمان و برخی نهادهای فرهنگی بالادستی، طرح تأسیس دبیرخانه دایمی گفت‌وگوهای فرهنگی با ملاحظه مجموعه شرایط حاکم بر منطقه و روابط بین‌الملل راهکار مناسبی در مسیر وظایفی است که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان متولی اصلی بسط و گسترش روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با دیگر جوامع بر عهده دارد.
پیشتر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به منظور ایجاد راهکارهای عملی دستیابی به این هدف «کنفرانس بین‌المللی گفتوگوی ادیان و فرهنگ‌ها در آسیا» را در شهریور سال 90 با همکاری مجلس شورای اسلامی ایران و مجمع مجالس آسیایی برگزار کرد.
این سازمان در اجرای مفاد قطعنامه پایانی اجلاس و بیانیه تهران در سال 90، به منظور تقویت گفتوگوی ادیان و فرهنگ‌های مختلف آسیایی دبیرخانه گفت‌وگوهای فرهنگی بین المللی را راه‌اندازی کرد.
از آنجایی که این سازمان تاکنون تجربه «گفت‌وگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب» و «گفت‌وگوهای فرهنگی ایران و اروپا» را داشته، در حقیقت این پیام روشن را منتقل می‌کند که برای برون رفت از فضای پُرالتهاب حاکم بر جهان اسلام و منطقه، مسیری جز گفتوگو نداریم. ما باور داریم که عنصر فرهنگ در چنین گفت‌وگوهایی از نقش تأثیرگذاری برخوردار است.
پیش‌نشست‌های شش‌گانه گفتوگو میان استادان و فرهیختگان ایرانی و عرب در تونس و لبنان و قطر و تهران و شکل دادن به شبکه‌ای از ارتباطات بین نهادهای علمی و دانشگاهی ایران و عرب بخشی از این فعالیت‌های گسترده بود که با استقبال و پذیرش مسئولان عالی در ایران و نخبگان و فرهیختگان ایرانی و عرب روبه‌رو شد.
همانگونه که گفته شد، تفاهم و تعامل نخبگان می‌تواند برای حل و فصل چالش‌های موجود به ویژه در مسیر روابط فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها، سازنده باشد. از این منظر گفتوگوی فرهنگی زمینه‌ای برای اشاعه گفتوگو به دیگر حوزه‌های تعاملی چون سیاست و اقتصاد نیز خواهد بود.
باید اذعان کنیم؛ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به عنوان تنها نماینده رسمی جمهوری اسلامی ایران همواره برای توسعه روابط فرهنگی با سایر ملت‌های جهان و ارتقای صلح و جهان عاری از خشونت کوشیده است و با توجه به شرایط و چالش‌هایی که در حوزه مناسبات سیاسی و اقتصادی و حتی فرهنگی بین مجموعه کشورهای آسیایی وجود دارد، به تازگی نیز در جریان برگزاری نخستین دور گفتوگوی فرهنگی آسیایی با رویکرد منطقه‌ای (در سه حوزه جنوب و شرق آسیا، شبه قاره و آسیای میانه و قفقاز) است.
سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که نقش مدیریتی و پیونددهندگی را برعهده گرفته است، این کنفرانس سه روزه فرهنگی را (23 تا 25 دی‌ماه جاری) با همکاری دانشگاه‌های فردوسی مشهد، بوعلی سینا همدان، دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، دانشگاه مازندران، مؤسسه فرهنگی اکو و مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی و با حضور اندیشمندان کشورهای آسیایی برگزار می‌کند.
قاره آسیا به سبب تنوع قومیت‌ها، فرهنگ‌ها و تمدن‌های گوناگون بستری بسیار مناسب برای ظهور و بروز تحولات مثبت یا منفی در عرصه‌های مختلف به شمار می‌آید و عملاً برای مقابله با تهدیدات و نگرانی‌های موجود در منطقه، باید خط‌مشی واحد را اتخاذ کرد تا در این مسیر، نخبگان فرهنگی این قاره با یکدیگر گفتوگو کنند و یافته‌هایی را که از گفت‌وگوها منتج می‌شود را با همفکری و گسترش همکاری‌ها، از قوه به فعل درآوردند.
برقراری ارتباط در بین فعالان فرهنگی و اندیشمندان شاید یکی از مهمترین مسائل امروز جامعه به ویژه جهان اسلام برای جلوگیری از اختلافات و به تبع تندروی‌هایی است که شاهد هستیم. این رویکرد در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در فعال‌سازی و افزایش سهم و نقش ظرفیت‌های فرهنگی، علمی و دانشگاهی به ویژه نخبگان آسیایی در راستای حاکم کردن عقلانیت و اعتدال در روابط بین‌المللی و منطقه‌ای مؤثر است و بی‌شک به عنوان یک روش مدون در دیپلماسی فرهنگی با توجه به شرایط منطقه حایز اهمیت خواهد بود.
نکته دیگر حایز اهمیت این است که مقابله با جریان‌های افراطی در جهان میبایست عمدتاً بر راهکارهای فکری و فرهنگی معطوف شویم که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز با استفاده از ظرفیت‌هایی که در محافل دانشگاهی کشورمان وجود دارد، می‌تواند در این زمینه پیش‌قدم باشد.
بنابراین در جهان گسترده اطلاعات، که یک توئیت خشمگین می‌تواند انفجار یک ملت و واکنش‌های جهانی را به دنبال داشته باشد، نقش قدرت فرهنگ در تعیین روابط و نظم منطقه‌ای نیز قابل توجه است و بدون تردید، بدون تفاهم و گفتوگوی فرهنگی، شکل‌گیری همکاری‌ها و صلح و نظم امکان‌پذیر نیست و جوامعی که با به کارگیری گفت‌وگوهای فرهنگی با ابزارهای مناسب فرهنگی از طریق دیپلماسی فرهنگی و تبادل ارزش‌ها در برقراری روابط خود با دیگر ملت‌ها می‌کوشند، در عرصه بین‌المللی موفق‌تر خواهند بود.
از: مهسا صبوری
500
