پس از آنکه دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا با کلی حاشیه سازی و آتش تهیه علیه توافقنامه برجام، تمدید تعلیق تحریم‌های ایران را تا 120 روز آینده امضا کرد، کاخ سفید نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد؛ این آخرین باری است که رئیس جمهور آمریکا تعلیق تحریم های هسته‌ای را تمدید می‌کند زیرا دولت آمریکا خواهان مذاکره مجدد درباره توافق هسته‌ای ایران با اتحادیه اروپاست.

آنها در این بیانیه اذعان می کنند که توافق جدید نه تنها باید دربرگیرنده برنامه موشکی ایران باشد بلکه نباید محدودیت زمانی داشته باشد. پیام این اقدام و بیانیه این است که کاخ سفید ادامه پایبندی نیم بند به برجام را منوط به یک اقدام بسیار سخت و شاید هم محال کرده است و بازی سیاسی جدیدی را کلید زده است. اینکه می گویم محال است، معطوف به نگاه جمهوری اسلامی ایران در باره برجام است و ایران بارها بر عدم مذاکره مجدد تاکید و طرح موضوع برنامه موشکی را جزء خطوط قرمز خود اعلام کرده است.

بنابراین با این شرایط و وضعیت یعنی هم مشروط سازی امریکایی و مقید بودن ایران به خطوط قرمز خود، از هم اکنون باید تایمر شمارش معکوس برای پایان برجام را از سوی امریکایی ها روشن کرد، و منتظر پایان برجام در همه سطوح آن بود، چراکه حسب نظر جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه ادامه و فرجام برجام مشروط به ادامه و پایبندی امریکا به این توافق است، دیگر ادامه توافق موضوعیتی نداشته و از هم می پاشد و باید چاره ای دیگر جست.

اگرچه برخی معتقدند؛ راهبرد ترامپ برای تغییر محتوای برجام از طریق ایجاد لبه پرتگاه خروج از برجام، نیازمند بازی هماهنگ اروپایی‌ها و تلاش‌های شبکه همکار داخلی غرب در ایران است، ولی واقعیت آن است که بخش های مختلف نظام و افکار عمومی اجازه نخواهد داد شبکه همکار داخلی غرب در ایران جاده صاف‌کن اروپایی‌ها برای پذیرش تغییرات در برجام تا پایان ضرب‌ العجل 120 روزه ترامپ شوند.

ضمن آنکه به نظر می رسد دولت امریکا با هدف کاهش هزینه خروج از برجام و خرید زمان برای توجیه افکار عمومی و فراهم ساختن زمینه فشار بیشتر بر ایران، فرصت 120 روزه را علم کرده تا دولتهای غربی را همراه سازد. بنابراین شایسته است، به دلیل تاثیراتی که این شرط و شروط امریکا در مراودات اقتصادی و مالی کشورهای تاثیر پذیر از امریکا با ایران خواهد داشت، بخش های مختلف نظام خصوصا دولت و مجلس به جای جاده صاف کنی احتمالی، سناریوهای خود را برای مواجهه با این شرایط آماده نمایند و در طول این 120 روز به گونه ای عمل کنند که، براساس قانون هزینه و فایده، کاخ سفید تصمیمی عاقلانه اتخاذ نماید. قطعا زمان تعیین شده از سوی کاخ سفید، بیشتر زمان خریدن برای همراه کردن اروپایی ها خصوصا اعضای امضا کننده برجام است، لذا در این زمان باید منتظر سناریوهای دیگری از سوی غرب و اذنابشان در منطقه بود و برای مواجهه با این اقدامات لازم است موضعی محکم و یک صدا از ایران انعکاس یابد.

دکتر واعظی - استاد دانشگاه