به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ از آنجا که پیشنهاد دولت در بودجه 97 افزایش قیمت حامل‌های انرژی به ویژه بنزین بود این امر مهم با مخالفت بهارستانی‌ها مواجه شد و نظرات برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نشان‌دهنده آمادگی تعداد قابل توجهی از نمایندگان مجلس برای آزادسازی قیمت سوخت در کنار بازگرداندن کشور به سیستم سهمیهبندی است، اما تجربه نشان داده که نظام سهمیهبندی سوخت هرچقدر هم که به دقت پایش و کنترل شود باز هم فسادزا و محرک قاچاق است. همچنین دولت دلایل محکمی برای مخالفت با بازگشت نظام سهمیهبندی دارد که مهم‌ترین آن، رانت‌آفرینی و محرک قاچاق بودن سیستم دونرخی است اما در کنار این موضوع برخی از کارشناسان معتقدند که اجرای سهمیه بندی و بازگشت به دوران کارت سوخت می‌تواند جلوی قاچاق سوخت را بگیرد.
موضوع دیگر اینکه آزادسازی قیمت بدون بازگشت نظام سهمیهبندی نیز می‌تواند مدنظر باشد، بدین ترتیب که بنزین، نه در حد قیمت پیشنهادی دولت، بلکه بین قیمت فعلی و قیمت پیشنهادی دولت، قیمت‌گذاری شود. این انتخابی است که برخی کارشناسان معتقدند نهایتا اتفاق خواهد افتاد، ولی به گفته آنها، اینکه نشانگر قیمت بنزین در جایگاه‌های سوخت با تصمیم مجلس روی چه عددی باشد، بیش از آنکه تصمیمی اقتصادی باشد، تصمیمی سیاسی – اجتماعی با نگاه به پیامدهای آن برای دولت و نمایندگان است.
جواد نوفرستی کارشناس مسائل اقتصاد و انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ در در پاسخ به این پرسش که اگر آزادسازی قیمت را به دلیل تبعات تورمی از دستور کار خارج کنیم، چه راهکار دیگری در اختیار داریم، گفت: به اعتقاد من، برای کوتاه‌مدت بهترین راه این است که به سیستم دونرخی و سهمیهبندی برگردیم. می‌توانیم نرخ پایه را در سطح 1000 تومان فعلی حفظ کنیم و با برقراری نظام سهمیهبندی منطقی، بنزین مازاد بر سهمیه با همان نرخ ۱۵۰۰ تومان که مدنظر دولت است، به فروش برسد.
او تصریح کرد: زمانی که در تیرماه سال 86 سامانه کارت سوخت فعال شد با کاهش بیش از 10 میلیون لیتر بنزین مواجه شدیم، می‌توان گفت کارت سوخت نقش قابل توجهی در کنترل مصرف سوخت داشت؛ به طوری که 90 درصدی راه‌اندازی این سامانه در جهت کنترل مصرف و حذف قاچاق از چرخه سوخت بود. همچنین استفاده از کارت سوخت به معنای محدود کردن مردم نیست چرا که طی سالهای گذشته از این کارت به نحو احسن استفاده می شد و این نکته را باید متذکر شد که افراد بایستی از کارت سوخت خودشان استفاده کنند نه از کارت جایگاه‌داران، چرا که در این صورت افراد نمی‌توانند دست به قاچاق سوخت بزنند.
این کارشناس انرژی افزود: اما نباید از این نکته غافل شد که قاچاق سوخت هیچ وقت به صفر نمی‌رسد چرا که قیمت بنزین در داخل با قیمت بیرون از مرزهای کشور متفاوت است و این قیمت برای قاچاقچیان به صرفه تر است. بنابراین حذف کارت سوخت نوعی خدمت به قاچاقچیان است.
او یادآور شد: آنهایی که طرفدار حذف کارت سوخت بودند بیشتر به دنبال کمک به رشد قاچاق در حجم بالا بودند. وقتی سامانه کنترلی برای فروش بنزین وجود نداشته باشد، به طور یقین جایگاه داران ملزم به ارائه گزارش از کارکرد خود نخواهند بود.
نوفرستی تاکید کرد: حفظ کارت سوخت از اوجب واجبات است تا زمانی که ما برای بنزین یارانه پرداخت می کنیم، چاره ای جز حفظ سامانه کارت سوخت نداریم.
می‌توان گفت که اکثر کارشناسان براین باور هستند که بکارگیری کارت سوخت و اجرای نظام سهمیهبندی می‌تواند علاوه برکنترل مصرف سوخت از افزایش قاچاق جلوگیری کند. در این میان عقاید دیگری نیز است که معتقدند این موضوع سبب افزایش رانت در جایگاه‌های سوخت است بنابراین دولت قبل از هر اقدامی باید بسترهای نظارتی و کنترلی را تقویت کرده و بعد در بودجه 97 نظام سهمیه بندی را اجرا کند.
402
