به گزارش خبرنگار سرویس دانشگاه خبرگزاری ایسکانیوز، دکتر امیر محبیان در نشست علمی بررسی ابعاد ناآرامیهای دیماه 96 گفت: اگر آن چیزی که اتفاق افتاد درست تحلیل شود یک پیشلرزه است و میتواند یک زمینلرزه 7.5 ریشتری داشته باشد، لذا تحلیل دقیق این اتفاقات اهمیت بسیار زیادی دارد چون اتفاقاتی که افتاد اتفاقات مبتنی بر یک سامان نبود و این میتواند جنبههای مخربش بسیار بیشتر از جنبه سازندهاش باشد.
وی افزود: اگر این اتفاقات درست تشخیص داده شود این میتواند یک هشدار باشد و ما را از سوق دادن به یک سری از چالهها یا چاههای بزرگ جلوگیری کند.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد گفت: بحران کارآمدی پیش روی ماست و این بحران کارآمدی در حال ایجاد نوعی بحران مشروعیت هست اگر نگوییم که ایجاد کرده است، واقعیت میآید و لایهلایه روی حقیقت را میپوشاند و بحران مشروعیت و کارآمدی در همین چارچوب رخ میدهد.
وی ادامه داد: امروز علیرغم اینکه آرمانی را ممکن است حقیقت بشماریم اما بحران ناکارآمدی و ناتوانیها ممکن است مردم را به این ذهنیت برساند که گویا آن برداشت و اعتقاد از بن غلط بوده است و این مسئله جدی برای نظام جمهوری اسلامی است.
اگر اعتراضات شنیده نشود...
محبیان تصریح کرد: اعتراض مسئله حلنشده است، مشکلی که شنیده نشود تبدیل به مسئله میشود و مسئلهای که حل نشود تبدیل به اعتراض میشود، اگر مسئله شنیده شود در حد اعتراض میماند و اگر شنیده نشود ممکن است تصوری از یک انسداد را ایجاد کند و شورشهای جدی ایجاد کند و آثار مخرب فراوانی درپی داشته باشد.
وی افزایش انتظارات مردم در هنگام انتخابات و برجام و ... و احساس شکاف و محرومیت نسبی در بین اقشار مختلف را یکی از عوامل اصلی در ناآرامیهای دیماه 96 برشمرد و افزود: انتظارات شدیداً در بین مردم بالا رفت و امکانات مادی بنا به دلایل مختلف کاهش پیدا کرد، فراموش نکنیم ماهیت اعتراضات اساساً اقتصادی بود و وقتی نگاه میکنیم که بسیاری از مناطقی که در آن اعتراضات صورت گرفت عموماً مناطقی هستند که پیشگام اعتراضات سیاسی نبودند لرستان یا مشهد و قم و امثالهم پیشگام اعتراضات سیاسی نبودند، آمار بیکاری در این مناطق بسیار بالاست.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: یک سری مسائل پیش آمد که نشاندهنده ناکارآمدی در حل مشکلات بود، مثل مشکلات جدی مؤسسات مالی و اعتباری در مشهد و زلزله کرمانشاه اینها ناکارآمدی در حل مسائل را به رخ کشید و باعث شد افراد با مبنای جدی وارد اعتراضات شوند و سوءاستفادههای ضدانقلاب که مسئله دیگری است.
مسئولان کشور مسئول حل مسئله هستند و نه مسئول طرح مسئله
وی تقلیل اعتراضات به سوءاستفاده ضدانقلاب چشم بستن بهروز واقعیات دانست و افزود: بیتوجهی به علوم انسانی به تدبیر حاکمیتی ما صدمه زده است، ما باید بتوانیم موجود دینامیکی به نام انسان را بفهمیم که در ذهنش چه میگذرد، اینکه در ذهن پنهان یک جامعه نهان روش مثل ایران که معمول بین آنچه میاندیشد و آنچه میگوید فاصله است، وقتی اینها را نبینیم نمیتوانیم راهحل ارائه دهیم.
محبیان افزایش انتظارات، کاهش توانایی و امکانات دولت و پیدا شدن تصویر ناکارآمد از نظام در ذهن مردم را سه دلیل عمده ناآرامیهای دیماه 96 دانست و تأکید کرد: یک ارزیابی توسط وزارت ارشاد صورت گرفت، قریب 75 درصد شرکتکنندگان معتقد بودند که سیستم در حل مشکلات ناکارآمد است و این همان زلزله 7.5 ریشتری است که میگویم ممکن است رخ بدهد.
وی ادامه داد: مردم حکومت را خیلی روشن میخواهند برای حل مسائلشان، مسئولان کشور مسئول حل مسئله هستند و نه مسئول طرح مسئله، وقتی مسئولان دائم طرح میکنند و دغدغهها را به جامعه انتقال میدهند ولی راهحلی ارائه نمیکنند، زمینههای اعتراض رادارند به وجود میآورند، یک تصویر ناکارآمدی از نظام در اذهان مردم ایجاد میشود.
پیدایش تصویری از آینده تاریک و نامشخص در اذهان مردم
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اظهار داشت: مردم بر اساس آن چیزی که احساس میکنند و در ذهنشان میگذرد حرکت میکنند و نه بر اساس واقعیتها و برداشت مردم از واقعیت مبتنی بر استدلال منطقی لزوم نیست، ارسطو میگوید انسان موجودی است عاقل و من این را قبول ندارم انسان موجودی است احساسی و عاطفی که از عقل برای توجیه دستاوردهای خودش بهره میبرد.
وی پیدایش تصویری از آینده تاریک و نامشخص در اذهان مردم را عامل مهم در ناآرامیهای دیماه 96 برشمرد و افزود: در همین نظرسنجیها قریب 70 تا 75 درصد نظرشان این هست که یا آینده بدتر میشود یا بهتر نمیشود، جامعه دچار یک نوع افسردگی یا هراس از آینده میشود و این کاهش امید به آینده بسیار خطرناک است.
محبیان تصریح کرد: این 4 عامل زمینه ذهنی مناسب برای ناآرامیها ایجاد کرد و نهفقط برای کسانی که در خیابان آمدند بلکه برای کسانی که ناظر بودند و به دلایلی وارد نشدند، برخی عوامل هم تشدید کردند که یکی از این عوامل تشدیدکننده بدنه مسئولان بودند.
قبل از انتخابات و برجام انتظارات مردم بالا برده شد...
وی ادامه داد: قبل از انتخابات مسئولان دنیای دیگری تصویر میکنند و بعد از انتخابات چندان تعهدی به وعدهها وجود نداشت در رقابت مجاز هستیم هر وعدهای را بدهیم نتیجتاً در انتخابات شدیداً یک تصویر امیدوارکنندهای ارائه کردیم ولی در عمل تحقق پیدا نکرد، در هنگام برجام و مسائل مشابه شاهد بودیم سطح توقع مردم شدیداً بالا رفت و اینگونه تصویر شد که آینده بهزودی خوب خواهد شد و تحولات جدی رخ خواهد داد درحالیکه در عمل اینگونه نشد.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: دومین عامل که باعث تشدید این اتفاقات شد کاهش امکانات بود یعنی علیرغم این توقعات که ما مسائل را با پول حل میکنیم، اما پول داخل کشور نیامد و یا اگر آمد یک سری چالههای پنهانی وجود داشت که این پول در آن چالهها رفت و هیچ نمودی پیدا نکرد.
وی سومین عامل تشدیدکننده را ضعف و ناکارآمدی مدیریتی دانست و افزود: ناکارآمدی تولید نمیکنند که مصرف کنند بلکه یک تولیدی را مصرف میکنند، ضعف و ناکارآمدی مدیریتی بسیار جدی است.
100 میلیون گوشی هوشمند در دسترس مردم
محبیان عامل تشدیدکننده دیگر را گسترش دسترسی به گوشیهای هوشمند و دادههای غیررسمی دانست و تصریح کرد: ما هنوز بر اساس مدلهای پیشین که اگر رفتار مردم را میخواهید کنترل کنید دیتاهای ورودی آن را کنترل کنید داریم عمل میکنیم، یعنی دادههای ورودی مردم را کنترل کنید توانستهاید رفتارشان را کنترل کنید، این مدل بسیار قدیمی است حداقل 50 سال است در دنیا کنار گذاشتهشده است.
وی ادامه داد: اگر هوشمندانه عمل کنیم به سمت مدیریت دادهها نمیرویم چون الان امکانپذیر نیست به سمت مدیریت برداشت میرویم که روشهای خاص خودش را دارد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد بابیان اینکه رسانههای جدید عملاً کنترل دادهها را از حکومت گرفتند، تصریح کرد: بر اساس آمار رسمی از سال 92 که 2 میلیون گوشی هوشمند داشتیم در پایان سال 95 به 100 میلیون گوشی هوشمند رسیده است، یعنی به ازای هر فرد دوگوشی هوشمند وجود دارد، فقط در مورد تلگرام 180 میلیون کاربر هست 40 میلیون کاربر ایرانی هستند و 40 درصد ترافیک اینترنت ایران به خاطر تلگرام است و 500هزار کانال تلگرام فارسی زیان هست.
بیشترین اخبار منفی از سوی مقامات به مردم انتقال پیدا میکند
وی بمباران افکار عمومی توسط اخبار منفی از سوی رسانههای رسمی و غیررسمی و مقامات را عامل تشدیدکننده ناآرامیهای دیماه 96 دانست و افزود:بیشترین اخبار منفی از سوی مقامات به مردم انتقال پیدا میکند، اعتراضات اجتماعی مثل مؤسسات مالی و اعتباری و احساس شنیده نشدن عامل جدی در تشدید اتفاقات بود، یک مسئول میگفت قبل از اتفاقات مشهد 2000تجمع و اعتراض صورت گرفت و ما برخوردی نکردیم، این مهم نیست 2000 تجمع و اعتراض انجامشده ولی شنیده نشده وگرنه دلیلی ندارد اعتراضات تبدیل به ناآرامی.
محبیان با اشاره به نابالغی جریانات و شخصیت های سیاسی و کاهش اعتبار اهالی سیاست اشاره کرد و گفت: منافع شخصی و گروهی بر منافع ملی ترجیح پیدا کرده است و هر کدام از جریانات و جناح ها برای زدن دیگری از همه امکانات استفاده می کند، میزان اعتبار اهالی سیاست در ایران نزد افکار عمومی بر اساس نظرسنجی ها در اندازه بنگاه های املاک است.
.