به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ در حالی که ایران در سالهای نه چندان دور واردکننده تمامی تجهیزات صنعت گاز بود، امروز به یکی از تولیدکنندگان تجهیزات این صنعت استراتژیک تبدیل شده و حتی در زمینه ساخت تجهیزات پیچیده ای چون توربوکمپرسور نیز به خودکفایی رسیده است.

به منظور رساندن گاز طبیعی از مبادی تولید به محل مصرف، وجود شبکه مناسب انتقال گاز ضروری است و یک شبکه انتقال گاز نیاز به چندین ایستگاه تقویت فشار گاز دارد. در صنعت گاز 60 درصد قیمت تمام شده یک ایستگاه تقویت فشار گاز به تأمین توربوکمپرسورهای آن اختصاص دارد. تجهیزات پیچیده ای که تا چند سال پیش به طور کامل از خارج از کشور وارد می شد.

در سراسر جهان دانش طراحی توربوکمپرسور به عنوان قلب تپنده ایستگاه تقویت فشار گاز تنها در اختیار شش کشور و دانش ساخت آن نیز در انحصار 11 کشور دنیا بود تا اینکه ایران با ورود به این جرگه، موفق به شکستن این انحصار شده و به جمع 11 کشور سازنده توربوکمپرسور وارد شد.

* آغاز برنامه ریزی برای دستیابی به دانش طراحی و ساخت توربوکمپرسور در سال 1380

پس از برگزاری اولین مناقصه تأمین و داخلی سازی 50 دستگاه توربوکمپرسورهای مورد نیاز صنعت گاز که در سال 1380 به ارزش حدود 330 میلیون دلار منعقد شده بود ، دومین مناقصه بزرگ در اوایل سال 85 ، به منظور تأمین و داخلی سازی توربوکمپرسورهای مورد نیاز خطوط لوله سراسری گاز ( ایستگاه های خطوط 4 و 8 سراسری ) و همچنین دیگر نیازهای آتی شرکت گاز ایران برگزار شد.

در این راستا برنامه جامعی برای انتقال دانش فنی در نظر گرفته شده بود که بر اساس آن پیمانکاران می بایست ظرف مدت 5 سال نسبت به ساخت و تحویل تجهیزات و همچنین انتقال 100 درصد دانش فنی ساخت ، طبق برنامه قرارداد اقدام کنند. دعوتنامه های شرکت در مناقصه برای 13 شرکت بین المللی سازنده و تامین کننده توربوکمپرسور ارسال شده بود که در نهایت در اسفند مـاه 1385 سه شرکت ( کنسرسیوم بین المللی ) پیشنهادات فنی خود را کامل و همراه با ضمانتنامه شرکت در مناقصه ارائه کردند.

پس از ارزیابی های فنی و رفع ابهام از پیشنهادات دریافتی و بعد از طی مراحل قانونی ، در خرداد ماه 86 پاکات حاوی پیشنهادات مالی بازگشایی شد. با توجه به ارزیابی های فنی انجام شده و امتیازات کسب شده ، قرارداد 100 دستگاه اول با شرکت توربوکمپرسور نفت OTC ( با همکاری شرکت زیمنس ) و قرارداد 100 دستگاه دوم نیز با شرکت مپنا ( با همکاری – توربین Zorya اکراین - کمپرسور Sumy Frunze اکراین ) منعقد شد.

شرکت های ایرانی گروه مپنا و توربوکمپرسور نفت OTC ابتدا اقدام به وارد کردن چند دستگاه توربوکمپرسور از شرکای خارجی خود کردند و به مرور با خرید بیشتر دستگاههای توربوکمپرسور ، انتقال دانش فنی به شرکت های ایرانی صورت گرفت و واردات یک توربوکمپرسور کامل به مرور به واردات بخشی از توربوکمپرسور و تکمیل آن در ایران و سپس به ساخت کامل دستگاههای توربوکمپرسور در داخل کشورمان منجر شد.

* چرا داخلی سازی توربوکمپرسورها با تأخیر مواجه شد؟

اینکه دربازه زمانی 5 ساله و تا اوایل دهه 90 شمسی ، تکنولوژی ساخت توربوکمپرسورهای مورد نیاز در صنعت انتقال گاز ایران به داخل کشور منتقل نشده بود و اهداف دو قرارداد با شرکت های داخلی در زمان 5 ساله هدفگذاری شده ، به صورت کامل محقق نشده بود ، از آنجا ناشی می شد که با تأخیر در تأمین مالی اجرای پروژه های خطوط لوله سراسری انتقال گاز و بالتبع ایستگاه های تقویت فشار آن که قرار بود توربوکمپرسورهای ساخت داخل هدفگذاری شده در این قرارداد در آنها به کار گرفته شوند ، روند سفارش دهی و تحویل توربوکمپرسورها از سوی شرکت ملی گاز ایران و شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران از شرکت های داخلی با تأخیر مواجه شد و تکمیل هدفگذاری دستیابی به دانش فنی طراحی ، مهندسی و تولید توربوکمپرسورهای مورد استفاده در صنعت انتقال گاز ایران بیش از 5 سال به طور انجامید. اما اکنون شرکت های ایرانی گروه مپنا و توربوکمپرسور نفت OTC توان طراحی ، مهندسی و تولید توربوکمپرسورهای مورد نیاز در صنعت انتقال گاز ایران را به صورت 100 درصدی دارند و با دستیابی به این دانش فنی ، واردات این تجهیزات مهم و استراتژیک در صنعت گاز متوقف شده است.

ایران اکنون دوازدهمین کشور توانمند جهان در تولید این تجهیز پیچیده و استراتژیک است.

منبع: تسنیم

402