به گزارش ایسکانیوز، موقعیت جغرافیایی مناسب ایران آن را به پل ارتباطی بین کشورها برای مبادله کالا تبدیل کرده است. از این فرصت جهت ترانزیت کالا از طریق حملونقل ریلی و جادهای میتوان استفاده کرد. در ایران حدود ۸۸ درصد حمل کالا و ۸۵ درصد حمل مسافر متعلق به حملونقل جادهای است؛ درحالیکه مزایای حمل نقل ریلی نسبت به جادهای (هزینه احداث و سوخت کمتر، ایمنی بیشتر، ظرفیت بالا حمل بار و مسافر) استفاده بیشتر از حملونقل ریلی را توجیه میکند. اشتغالزایی بالای این صنعت و درآمد ارزی[1] حاصل از حملونقل ریلی بارهای بینالمللی (ترانزیت کالا) لزوم توجه بیشتر به صنایع ریلی را نشان میدهد. پیشرفت شبکه حملونقل ریلی نیازمند ارتقای زیرساختهای حملونقل ریلی با تأسیس و تکمیل خطوط ریلی و همچنین تأمین واگنهای باربری و مسافربری است.
بعد از ۵۰ سال از تأسیس ذوبآهن اصفهان، این مجتمع بزرگ صنعتی با سرمایهگذاری ۲هزار میلیارد ریالی بهعنوان بزرگترین کارخانه تولید ریل منطقه قادر به تولید سالانه ۴۰۰هزار تن ریل استاندارد راهآهن و مترو است تا ایران را از واردات ریل بینیاز کند و حتی صادرات ریل نیز داشته باشد.
طبق اظهارات روابط عمومی شرکت راهآهن، تفاهمنامههایی در سالهای ۸۷، ۹۲ و ۹۳ بین شرکت راهآهن و شرکت ذوبآهن اصفهان برای تولید ریل ملی امضا شده است. ذوبآهن اصفهان بر اساس تفاهمنامهی منعقدشده میان شرکت راهآهن، دانشگاه علم و صنعت و شرکت ذوبآهن اصفهان در اردیبهشت ۹۳، متعهد به تولید ۲۵۰ هزار تن ریل تا پاییز ۹۴ شد، اما تاکنون تعهد شرکت مذکور محقق نشده است. در کنار اظهارات شرکت راهآهن، مسئولان شرکت ذوبآهن از پیشرفت ۹۷.۵ درصدی پروژه تولید ریل ملی خبر میدهند.
برای حمایت از تولید ملی، شرکت راهآهن قرارداد دیگری برای تدارک ۴۰ هزار تن ریل یو ۳۳ با شرکت ذوبآهن اصفهان در آبان ۹۵ امضا کرد. در این قرارداد مهلت ۵ ماه برای تولید و تحویل ریل طبق استانداردهای بینالمللی در نظر گرفته شد، اما تاکنون این قرارداد نیز بینتیجه مانده است. طبق نظر مسئولین شرکت راهآهن، سود بیشتر تولید تیرآهن پهنبال از این خط تولید، نحوه تسویه مبلغ قرارداد و بدهی مالی از عوامل تأخیر شرکت ذوبآهن اصفهان برای تولید ریل ملی است.
رفع بهانه عدم وجود سازوکار مناسب برای خرید ریل
طبق اظهارات مدیرعامل شرکت ذوبآهن، برای تولید ۴۰هزار تن ریل، این شرکت نیازمند سرمایه در گردش است و بدون دریافت وجوهی از سوی شرکت راهآهن نمیتواند این میزان از ریل را تولید کند. سال ۹۵ برای خرید ریل ۲۰۰ میلیون یورو برداشت از صندوق توسعه ملی برای پیشرفت حملونقل ریلی تصویب شد که به دلیل دقیق نبودن ردیف بودجه شرکت راهآهن، در سایر بخشها هزینه شد. اما این مسئله در بودجه سال ۹۷ با عنوان خرید ریل از ذوبآهن مشخص شده است[2].
طی جلسهای با حضور نمایندگان مجلس، آخوندی، وزیر راه و شهرسازی اظهار داشت: «با وجود پرداخت هزینه قابلتوجهی بهعنوان پیشپرداخت به شرکت ذوبآهن، این شرکت هنوز ریلی تولید نکرده است». همچنین مفاد قرارداد ابتدایی که شرکت راهآهن با شرکت ذوبآهن اصفهان منعقد کرده است، به درخواست شرکت ذوبآهن، چندین بار برای بهبود شرایط ذوبآهن تغییر کرده است و یکی از تغییرات مهم این قرارداد، تبدیل قرارداد ریالی به ارزی بوده است. شرکت راهآهن برای حمایت از ساخت ریل ملی تمام تعهدات مالی خود را اجرا کرده و پذیرفته است برای تأمین مالی ذوبآهن بخشی از طلب درازمدت گذشته را بهعنوان بخشی از قرارداد و پیشپرداخت، رقم تخمین زدهشده ۱۰۰ میلیارد تومانی، در اختیار ذوبآهن اصفهان قرار دهد. در ادامهی حمایت از ریل ملی، حتی شرکت راهآهن تنها خرید شمش از شرکتهای فروشنده ریل جهت ساخت ریل توسط ذوبآهن را پیشنهاد داده است، اما همچنان خط تولید ریل شرکت ذوبآهن اصفهان آماده نیست.
انتظار میرود با روندی که شرکت راهآهن در حمایت از ریل ملی در پیشگرفته است، شرکت سهامی ذوبآهن اصفهان بیش از این در پیشرفت حملونقل ریلی آنهم با استفاده از ریل تولید ملی تأخیر نیاندازد و هر چه زودتر خط تولید ریل را تکمیل کند.
[1] درآمد ارزی حاصل از فروش نفت سالی ۴۰ میلیارد دلار است، محاسبات نشان میدهد درآمد حاصل از ترانزیت کالا در سال میتواند ۳۰ میلیارد دلار باشد، این حوزه میتواند در کاهش وابستگی به فروش نفت کمک قابلتوجهی داشته باشد.
[2] بودجه شرکت راهآهن از ۴۳۸ میلیارد و ۶۹۰ میلیون به ۵۸۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یعنی حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است.
ستاره منصوری - خبرنگار