امیرحسن خواجوی در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز در تعریف علوم انسانی، اظهار کرد: کلیه علوم متعلق به انسان است زیرا انسان است که علم را می فهمد و تبدیل به تکنولوژی می کند حتی علوم الهی نیز برای هدایت انسان تدوین شده بنابراین علوم غیر انسانی نداریم.
عضو گروه اندیشه مرکز آموزشی آرا در پاسخ به این سوال که چرا به دنبال علوم انسانی اسلامی رفته ایم گفت: یکسری علوم جامعه شناسی و روان شناسی که ریشه هایی در غرب دارند نسخه هایی تجویز کرده اند که با ساختار سنت، دین و آداب ما همخوانی ندارند در این رابطه به دنبال بومی سازی علوم و یافتن ریشه های علوم انسانی بودیم که طی تلاش های 20 سال اخیر به نتایج مطلوبی هنوز نرسیده ایم.
خواجوی اظهار کرد: امروزه طرح یک چنین مباحثی سیاسی است و از سر دغدغه علمی به این مباحث نرسیدیم زیرا هنوز در مرزهای علمی قرار داریم و گمانم همه ادیان ابراهیمی می توانند در سرحدات علوم قرار بگیرند اما هر علمی در جایگاه خودش قرار دارد.
وی ادامه داد: بنابراین علوم اجتماعی اسلامی نمی تواند بر مبنای آموزه های دینی ما باشد و نمی توانیم ادعا کنیم که علوم اسلامی انسانی ادامه علم مدیریت و روان شناسی است البته می توانیم افق جدیدی را برای خودمان باز کنیم اما اینکه اصرار داشته باشیم این علم اجتماعی اسلامی است این واژه را نمی توان فهم کاملی کرد.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه با بیان اینکه دغدغه رهبری درباره علوم انسانی اصیل است، ادامه داد: در برنامه های توسعه نتوانستیم به یک هماهنگی میان علوم اسلامی و سیاست مان دست پیدا کنیم در این رابطه اگر بتواینم به مرزهای علم دسترسی پیدا کنیم و با برگشت به سنت های خود طرح جدیدی را در اندازیم. البته که با برنامه ریزی و دستورالعمل و یا دو واحد علوم انسانی اسلامی در دانشگاه ها چیزی حاصل نمی شود.
خواجوی درباره برهان سیاسی مورد نظر خود، توضیح داد: اینکه در اسلامی کردن علوم دلایل سیاسی دارد، سیاست به معنای تقلیل بحث نیست بلکه یک بحران 200 ساله است و از این واژه به معنای تدبیر مدینه و اداره شهر نام می برم نه براساس دعوای دولت نهم یا دهم و یا از این چیزها.
وی افزود: ما به دنبال یک دعوای 200 ساله از زمان مشروطه تا اکنون در جستجوی هویت فراموش شده خود هستیم و در این میان متفکرین زیادی در طی سال های اخیر دست به بازخوانی هویت ایرانی اسلامی زده اند.
محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اضافه کرد: زمانی که هنوز در سرحدات علوم قرار نگرفتیم و از آخرین یافته های جامعه شناسی دنیا عقب هستیم چطور می توانیم ادعا کنیم که نسخه بدیعی را برای ارائه در دست داریم.
وی خاطرنشان کرد: در بازخوانی علوم مخصوصا در علوم انسانی در مقطعی به دلیل بحران هویت خود توقف کردیم متاسفانه در مواجه با غرب یا مستعمره شدیم یا جنگیدیم و فرصت برای گفتمان میان مان ایجاد نشد و به عنوان بازاری برای غرب قلمداد می شدیم و نحوه ارتباط ما با آنان، تنها صدای تفنگ بود.
این پژوهشگرادامه داد:. نکته مهم این است که پایه علوم انسانی اسلامی بر مبنای بحران هویت بنا شده است و در پی این هستیم که بگوییم چیستیم.
وی با بیان اینکه تقسیم بندی بین علوم یک تقسیم بندی مدرن است، ادامه داد: تقسیم بندی علوم انسانی، تجربی و ریاضی از زمان دکارت آغاز شد البته ریشه اصلی آن به ارسطو بازمی گردد و همیشه فیلسوفان برای فهم یک مقوله دست به تقسیم بندی آن در قالب مفاهیم مختلف می زدند.
عضو گروه اندیشه مرکز آموزشی آرا در مورد خواستگاه اولیه علوم اسلامی گفت: دانشمندان غربی که به مستشرقین معروف هستند وقتی به طور جدی در سفرهایشان به مطالعه مشرق زمین پرداختند طی سفرهایشان در قرن 16 و 17 هجری به مجموعه ای از دستاوردها رسیدند که در مقولاتشان نمی گنجید و برای فهم بهتر، این مقولات را به علوم و هنر اسلامی تقسیم بندی کردند.
وی با بیان اینکه در طی 100 سال گذشته دچار بحران هویت شده ایم ادامه داد: در این دوران به دنبال یافتن هویت برای خودمان با تکیه بر هنر اسلامی و بازگشت به سنت ها رفتیم البته این بازگشت به سنت ها از دریچه نگاه مستشرقین در برخی موارد برایمان موثر بود.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه درباره اهمیت یافته های مستشرقین، خاطرنشان کرد: اگر تحقیقات هانری کربن نبود ما ایرانیان امروز سهروردی را نمی شناختیم در این رابطه یونسکو نویسنده رمان مشهور کرگردن وقتی رساله عقل سرخ هانری کربن را که ترجمه کتاب سهرودری است می خواند در نامه ای به هانری کربن می نویسند، تو افقی را نزد من باز کردی که گویی من دیگر هیچ کتاب دیگری نباید بخوانم، من مطمئنم که تو سهروردی را نه تنها به ما بلکه به مردم ایران زمین شناسانده ای.
502
