به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ هر ساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و به رسم دیرینه برخی از وزارتخانه ها گزارشی از عملکرد خود را ارائه میدهند و در این میان رسانه ها هم به نقد و بررسی عملکرد آنها میپردازند. بنابراین زمانی که وزیر نفت سکاندار وزارتخانه نفت شد وعده وعیدهای مختلفی را در بخشهای کلیدی این وزارتخانه ارائه داد. در این گزارش سعی برآن شده است که به نکات کلیدی آنها اشاره شود.
از آنجا که صنعت نفت به عنوان پیشران و موتور اقتصاد ایران در توسعه، نقش مهمی در اشتغالزایی و رشد اقتصادی کشور داشته و دارد. در سالهای گذشته این اهمیت به صورت مضاعف بعد از لغو تحریمها و برجام قوت گرفت به طوری در سالهای گذشته با وجود شرایط پیچیده و چالشهای متعدد وزارت نفت تصمیمهای کلیدی را در جهت توسعه این صنعت در دستور کار خود قرار داد تا جاییکه وزیر نفت صادرات روزانه بیش از ۱۶ میلیون لیتر نفتگاز در سال ۹۶، توسعه ۲۷فاز پارس جنوبی تا سال ۹۸،عقد قراردادهای جدید نفتی، افزایش تولید به میزان حدود یک میلیون بشکه در روز نفتخام همراه با افزایش ضریب برداشت و... را از جمله برنامه های این وزارتخانه عنوان کرد.
اگر گریزی به سالهای گذشته به ویژه دوران تحریم بزنیم در آن سالها توسعه پارس جنوبی با انبوهی از طرحها و توزیع نامتوازن منابع و تمرکز مدیریتی (بدون توجه به تولید گاز) مواجه بود. در تولید میدانهای مشترک غرب کارون طرحها با سرعت کم پیشرفت کرده بود به طوری که میزان برداشت عراق از این میادین بسیار بیشتر از ایران بود. قراردادها با شرکتهای چینی در وضعیت نامناسبی قرار داشت و توسعه بسیار کند بود. در دیگر میدانهای غرب کشور و لایه نفتی پارس جنوبی نیز تصمیمی روشن که منجر به اتمام طرحها و دستیابی به تولید شود، اتخاذ نشده بود.
همچنین تنوع خریداران نفت و میعانات گازی ایران نیز به چند کشور محدود شده بود. وضعیت صنعت پتروشیمی نابسامان بود و مجوزهای زیادی در صنعت پتروشیمی بدون توجه به تقاضا و کشش بازار صادر شده بود و هیچ سیاست روشنی برای توسعه این صنعت در نظر گرفته نشده بود. همچنین وضعیت توزیع و تبادل خوراک بین مجتمعهای مختلف پتروشیمی روشن نشده بود. علاوه بر همه مشکلات مذکور وضعیت تولید و توزیع بنزین در شرایط نامناسبی قرار داشت تا جاییکه طرح ستاره خلیج فارس علیرغم هزینههای انجام شده واحدهای فرایندی از پیشرفت کمی برخوردار بود.
اما اکنون علاوه بر توسعه میادین مشترک در جهت افزایش میزان تولید نفت و گاز ، جهش در صنعت پتروشیمی و بهسازی پالایشگاهها، صورت گرفته است.
پیگیری امضای قراردادهای جدید نفتی با هدف جذب سرمایه خارجی به منظور توسعه میدانهای مشترک و افزایش ضریب بازیافت مخازن، مهمترین اولویت وزارت نفت در سال جاری بود همچنین امضای قراردادهای جدید نفتی با شرکتهای خارجی از جمله توتال فرانسه است که قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با کنسرسیوم توتال فرانسه، سیانپیسیآی چین و پتروپارس ایران طبق زمانبندی جلو میرود. با وجود اینکه روی کاغذ قرارداد امضا شده هنوز عملیات اجرای از امضای این قراردادها نداشتیم . امید میرود که برای سال آینده شاهد تحولاتی در این بخش باشیم.
همچنین توسعه میدانهای آبتیمور، منصوری، لایه نفتی پارس جنوبی، چنگوله، آذر، آزادگان و یاران که دراولویت کاری وزارت نفت بود.
گفتنی است در سال جاری به گفته زنگنه زمانی که فعالیت در غرب کارون چند میدان بزرگ نفتی شروع شد میزان برداشت از این میادین روزانه حدود 70 هزار بشکه در روز بود اما اکنون به 300 هزار بشکه در روز رسید ه است و پیش بینی می شود تا نیمه سال 97 به 360 هزار بشکه در روز برسد.
امسال برای نخستین بار از میدان های آذر، یاران شمالی و جنوبی و لایه نفتی میدان پارس جنوبی برداشت کردیم و اکنون حدود 63 هزار بشکه نفت از این میادین برداشت کردیم.
همچنین برای نخستین بار در برداشت گاز از پارس جنوبی از قطر سبقت گرفتیم.
در عرصه تولید بنزین نیز موفقیتهایی را کسب کردهایم؛ به طوری پالایشگاه ستاره خلیج فارس به تولید روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ رسیده است. هم اکنون باکیفیت ترین بنزین کشور در پالایشگاه ستاره خلیج فارس تولید میشود.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس پیشانی دیگر پالایشگاههای کشور است. ساخت پالایشگاهی با ظرفیت تولید روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین یورو ۵ در دنیا بینظیر است. همچنین تولید روزانه ۵۵۰ هزار لیتر بنزین الکیلیت(بنزین سبز) با اکتان ۹۶ در پالایشگاه آبادان است.
تکمیل پروژه های گازرسانی از دیگر برنامههای وزارت نفت بود که همانطور که پیشتر هم اعلام شده است، از ابتدای فرآیند گازرسانی در کشور تا پایان امسال اکثر شهرها وروستاها از نعمت گاز بهرهمند شدند. به نوعی می توان گفت که 92درصد کل جمعیت و 76 درصد جمعیت روستایی زیر پوشش شبکه گازرسانی قرار گرفته اند.
کاهش میزان سوزاندن گازهای مشعل از برنامههای دیگری بود که هماکنون پنج میلیارد دلار طرح در زمینه کاهش سوزاندن گازهای مشعل در دستور کار وزارت نفت است، طرحهای بیدبلند ۲، انجیال ۳۱۰۰ و انجیال ۳۲۰۰ را می توان از نمونههای آن برشمرد.
در این میان صنعت پتروشیمی کشور از قافله عقب نماند و امسال این صنعت در عرصه تولید و صادرات روند توسعه ای به خود گرفت تا جاییکه ابتدای سال تا پایان دی ماه امسال ۱۶ میلیون و ۲۵۴ هزار تن بوده است، ظرفیت اسمی تولید سالانه مجتمعهای پتروشیمی در این منطقه 25.6 میلیون تن و برنامه تولید امسال آنها ۲۱ میلیون تن برآورد شده است. همچنین تولید واقعی ۲۱ مجتمع پتروشیمی مستقر در مناطق داخلی کشور نیز در مدت زمان مشابه حدود ۹ میلیون و ۲۶۱ هزار تن بوده است؛ ظرفیت اسمی سالانه مجتمعهای پتروشیمی سایر مناطق کشور ۱۳,۷ میلیون تن و برنامه تولید سال آنها نیز ۱۱.۴ میلیون تن برآورد شده است.
گسترش همکاری با دانشگاهها و شرکتهای دانش بنیان از جمله نقاط عطف عملکرد وزارت نفت است. به طوری که با چهار دانشگاه داخلی قرارداد همکاری به امضاء رسانده است. وزیر نفت از برگزاری مناقصه برای ۲۰ قرار داد خبر داده و گفته است: ارزش این قراردادها حدود ۵ میلیارد دلار است تا بتوانیم از طریق شرکت های داخلی از توان حداکثری ساخت داخل استفاده کنیم.
در میان همه برنامه های اجرایی، وزارت نفت در برخی از بخشها کارنامه درخشانی نداشته است به عنوان مثال بحث برگزاری آزمون استخدام در وزارت نفت که با پیچوخم های بسیاری روبه رو بود تا جاییکه این گزینه با شکست مواجه شد.
در کنار این موضوع شاهد تبیض هایی در بحث استخدام بودیم به عنوان نمونه استخدام فرزند نماینده مجلس با وجود بیکاری دانشآموختگان این دانشگاه صرفاً بهواسطه سیستم سفارشی امضای طلایی است. همچنین استخدام تعدادی از نمایندگان پیشین مجلس شورای اسلامی در مجموعه وزارت نفت یکی دیگر از موضوعاتی بود که با واکنش فارغالتحصیلان دانشگاهی مواجه شد. متاسفانه وزیر نفت به جای انتخاب و بکارگیری افراد بازنشسته و افراد مشغول بکار در سایر ارگانها بهتر بود افراد فارغالتحصیل را بکار میگرفت چرا که با این کار آینده غیرشفافی را پیش روی نخبگان کشور گذاشت. همه این موضوعات نشان میدهد با وجود اینکه رهبر انقلاب اسلامی در لحظه تحویل سال 96 شعار سال را حمایت از تولید و اشتغالزایی عنوان کرده بودند متاسفانه وزارت نفت برخلاف این ریلگذاری حرکت کرد.
بحث حمایت از تولید داخلی یکی دیگر از موضوعاتی است که همچنان مورد غفلت مسئولان نفتی به ویژه وزیر نفت قرار گرفته با وجود اینکه برخی از شرکتهای تولیدی توان تولید برخی از تحهیزات را دارند اما متاسفانه در اجرای پروژه مدام بجای بکارگیری توان داخلی در طرحها اکثر تجهیزات از خارج وارد میشود این در حالیست که مشابه این تجهیزات در داخل تولید میشود.
همچنین رویدادهای ناخوشایندی از جمله آتش سوزی در میدان نفتی رگ سفید، آتش سوزی در پالایشگاه تهران و برخی از مجتمعهای پتروشیمی بود که به خوبی نشان داد که متاسفانه در بحث HSE وزارت نفت ضعیف عمل کرده است چرا که سالانه ما شاهد از بین رفتن منابع مالی و نیروی انسانی در این عرصه هستیم. بایستی برای ارتقای ایمنی برنامههای مناسبی را در دستور کار خود قرار دهد.
می توان گفت وزارت نفت برای سال آینده به گونه ای عمل شود که تا علاوه بر توسعه این صنعت در بخشهای مختلف، بستر را برای حمایت از توان داخلی و جذب نیروی داخلی و سرمایه گذاریهای داخلی و خارجی فراهم سازد.
گزارشگر: حبیبه رحیمیان
402