به گزارش خبرنگار ایسکانیوز: چندی پیش در خبرگزاری ها و روزنامه های کشور خبری مبنی بر تعیین سن ازدواج پسران و دختران منتشر شد .در این خبر پروانه سلحشوری ،رئیس فراکسیون زنان مجلس گفته بود: این طرح شامل یک ماده واحده است که بنابر جزئیات آن حداقل سن ازدواج برای دختران 16 سال و برای پسران 18 سال در نظر گرفته شده واگر دختری بخواهد بین 13 تا 16 سالگی و پسری بین 16 تا 18 سالگی ازدواج کند اجازه ولی و دادگاه صالحه لازم است و احراز سلامت جسمی توسط پزشکی قانونی در نظر گرفته شده است.
سلحشوری با یادآوری و تاکید اینکه آیت الله مکارم شیرازی پیش از این اذن اصلاح سن ازدواج را داده بودند، گفت: در طرح مذکور مجازاتی برای ازدواج خلاف مفاد طرح در نظر گرفته نشده است، اما در آینده احتمال افزودن مجازات به این ماده قانونی وجود دارد.
رییس فراکسیون زنان مجلس، با تاکید براینکه تمام مسائل از جمله ازدواج هایی با سنین پایین در دختران از دو مبحث فرهنگی و اجتماعی و خلاء قانونی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: باید درگام اول خلاء های قانونی را برطرف کرد، ضمن اینکه باید آگاهی بخشی و فعالیت اجتماعی نیز انجام شود، بنابراین تصویب یک قانون به تنهایی بازدارنده نبوده و دربسیاری شرایط ازدواج ها درسنین پایین ثبت نمی شود.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس ادامه داد: در حقیقت ماده 1041 قانون مدنی با توجه به طرح مذکور اصلاح خواهد شد.
با توجه به اهمیت موضوع و تاثیر بارخورد آن در جامعه و ایجاد موقعیت هایی تصمیم گیری در مواجهه با این امر،نظر چند نفر از کارشناسان جامعه شناسی و روانشناسی را در این مورد جویا شدیم .
دکترمحمد حیدرپور، جامعه شناس فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات گفت:با درک درست از مسایل جامعه متوجه می شویم که تغییرات اجتماعی و تحولات فرهنگی که در جوامع مختلف و از جمله ایران رخ داده است خواسته ، مطلوبیت ها و مقبولیت های دختران جامعه ما را نیز متحول کرده است.
وی گفت: با ایجاد انقلاب ارتباطی، مطلوبیت های دختران جوان ایران با مطلوبیت های معقول دختران جوان دنیا هم سو شده است .دختران جامعه ما بر این نظر هستند که به اهداف تحصیلی و شغلی خود برسند و این تامین مطلوبیت زمان بر است یکی از عواملی که سبب می شود در دنیا ازدواج به تاخیر بیفتد و سن ازدواج بالا برود رسیدن به این اهداف است.وقتی دختران جامعه به دنبال تحصیلات می روند و با سواد می شوند دوست دارند به مشاغل اجتماعی که متناسب تحصیلاتشان است دست پیدا کنند.
این مدرس دانشگاه علوم و تحقیقات ادامه داد: ما باید این دو خواسته عمده دختران جوان را مد نظر قرار دهیم و این خواسته ها در هر دو جنس باعث می شود زمان ازدواج را طرح کنند تا پس از رسیدن به این اهداف ازدواج کنند و در نتیجه مسئله ازدواج به تاخیر انداخته می شود بنا بر این سن ازدواج در جوامع توسعه یافته بالاتر است و دوره ازدواج به 30 سالگی می رسد.
دکتر حیدر پور گفت: تغییرات اجتماعی نیاز به قوانین جدید دارد و این قانون جدید باید با درک تحولات اجتماعی توام باشد و در تصویب این قانون نگاه جامعه شناسانه وجود ندارد عوامل موثر در یک ازدواج موفق فقط رسیدن به بلوغ جسمی نیست وجوانان ما بلوغ عقلی و فکری و دستیابی به اهداف را مد نظر دارند.
این جامعه شناس فرهنگی با اشاره به اینکه تشویق به ازدواج در سن پایین ،آمار طلاق را بالا می برد گفت: یکی از عوامل رشد طلاق در جامعه ازدواج زود هنگام است وقتی دختری با ازدواج به خواسته های خود نمی رسد احساس ناکامی می کند چرا که ازدواج تعهداتی را ایجاد می کند و یک قرار داد است که در صورت عدم توانایی به اجرای آن و پارادوکس هایی (تناقض) که در زندگی شخص پیش می آید فرد سر خورده و در نتیجه ازدواج منجر به طلاق می شود.
دکتر حیدر پور بیان کرد: ناکامی ها ، سرخوردگی هایی در جامعه ایجاد می کند که باعث آسیب های جدی به سلامت روانی جامعه می شود و به دلیل وجود ابزارهای ارتباطی زیاد، آگاهی اجتماعی آنقدر فراکنش پیدا کرده است که جوانان به این قوانین وقعی نمی گذارند و با توجه به خواسته های فردی و آگاهی اجتماعی سعی می کنند تصمیمات مربوط به زندگیشان را خودشان بگیرند اما مسئله دیگری که وجود دارد این است که ممکن است هنوز قشرهایی در جامعه وجود داشته باشند که با سلطه خانواده و پدر سالاری ازدواج کنند اما رشد عقلی و فکری جوانان جوامع پیشرفته تحت تاثیر شبکه های اجتماعی قرار گرفته و باعث شده جوانان به عقلانیتی برسند که کمتر زیر بار تحمیلات بیرونی بروند.
وی با اشاره به اینکه در جامعه ایران یک دگردیسی وسیع در خانواده ها می توان دید گفت: اکنون خواسته های فرزندان به عنوان شاخص مهم در تصمیم گیری های خانواده مطرح است .
این استاد دانشگاه در پایان گفت: ما به عنوان جامعه شناس بر گفت و گو تاکید می کنیم و اعتقاد داریم گفتگو محوری باید در خانواده جای خود را باز کند و سیاست گذاران و کارگزاران سیاسی و فرهنگی ما بپذیرند که برای گرفتن تصمیمات عقلی و عینی باید با جوانان گفتگو داشته باشند و تصمیماتی که دور از نگاه و بخش های اجتماعی باشد تصمیمی روی کاغذ است.
دکتر فریبرز باقری ، دانشیار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات در مورد تقلیل سن ازدواج دختران گفت: در رابطه با سن ازدواج دختران اولا نمی توانیم یک قانون ثابت را برای کل جامعه تعمیم دهیم زیرا تکالیف رشدی -اجتماعی در مناطق مختلف جامعه ما خیلی خیلی متفاوت است . به عنوان مثال در روستا های بسیاردور افتاده که تکلیف فردی -اجتماعی یک دختر یا پسر مواجه با مفاهیم پیچیده با فرایند های اجتماعی نیست، سن 18 سالگی،سن خوبی و یا زیادی برای ازدواج است به علاوه نرخ تحول و یا میزان تحول فردی در طول زمان در روستاها خیلی گسترده نیست به عنوان مثال در روستاهای دور دست به لحاظ شخصیتی و هویتی، یک فرد 18 ساله با 35 ساله خیلی تفاوت ندارد زیرا جامعه یک جامعه محدود است و پویا نیست و نظام اجتماعی هم نظام بازی نسبت به محیط های جهانی نیست و یک محیط بسیار بسته است.
این مدرس دانشگاه در ادامه گفت: نکته دوم به لحاظ بیولوژیکی ، معمولا دخترها در مناطق سردسیر دیرتر از مناطق گرمسیری بالغ می شوند و سرعت رشد بیولوژیکی در دختران جنوب با توجه به نوع ژنتیک و قومی جلوتر از دخترانی است که در مناطق سردسیر زندگی می کنند و مطلب دیگر این است که جامعه ما در حال تبدیل شدن به شهرهای بزرگ هستند و رفت و آمدهای جاده ای و رسانه ها و فضاهای مجازی ،جامعه ما را بجز مناطق بسیار خاص تبدیل به نظام های اجتماعی باز کرده است.یعنی هنجارها،نگرش ها و انتظارت فرد از خودش که تعیین کننده اعتماد به نفس و عزت نفس ،آرزوها و نیاز ها است را به سمت جوامع باز می برد.
دکتر باقری بیان کرد: به عنوان مثال جامعه شهر تهران با جامعه تهران در 80 سال قبل خیلی تفاوت کرده است امروز ما با" دهکده جهانی "روبرو هستیم انتظاراتی را که فرد از خودش دارد تا بتواند حس خوشبختی داشته باشد در طول زمان تغییر پیدا کرده است به علاوه هویت نیز دچار تغییر شده است مثلا هویت دختر18 ساله با دختر 24 ساله که در یک شهر بزرگ زندگی می کنند فرق دارد.
این دکتر روانشناس گفت: اولین اصل این است که با توجه به شرایط فوق الذکر ،نمی توانیم قانون ثابت برای سن ازدواج بیان کنیم و دومین اصل این است که سن پایین(16-17) سالگی برای ازدواج بسیار زود است مگر برای موارد بسیار خاص که آن هم باید با مشاوره های خاص برای آن تصمیم گیری شود پس صرف نظر از اینکه گذاشتن سن خاص برای ازدواج منطقی نیست با توجه به دامنه تغییرات گسترده و هویتی در شهرهای بزرگ تنها با برآورده شدن انتظارات فرد، حس خوشبختی برای افراد ایجاد می شود.
دانشیار و مدیر گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات بیان کرد: ما در کلینیک های روانشناسی بسیار با این مساله مواجه هستیم که دختر جوانی که در 18 سالگی ازدواج می کند چون هنوز هویت یابی اش به مرحله تثبیت نرسیده است در سن 24 و 25 سالگی که معمولا سن تثبیت خواسته ها و مطالبات فردی و اجتماعی است با مشکل مواجه می شود زیرا با بیشتر شدن سن ناگهان احساس می کند با همسرش نا آشناست پس نمی توانیم برای ازدواج سن قانونی را استاندارد کنیم .
وی گفت: البته دختران جوانی هستند که به دلیل داشتن خانواده های حامی و حمایت های قوی از طرف آنها به لحاظ راهنمایی و یا سطح فرهنگی در سن 19 سالگی ازدواج کرده اند ولی با حمایت های سالم خانواده ها علاوه بر پاسخ به نیاز های جنسی به نیازهای عاطفی و روانی به صورت سالم دست یافته اند.
دکتر باقری گفت: تاکید بر اینکه دختر حتما با داشتن تحصیلات می تواند زندگی زناشویی موفقی داشته باشد نیز درست نیست و به طور کلی اساسا گذاشتن قانون ثابت برای ازدواج ممکن است دست سودجویانی را باز بگذارد به ویژه برای خانوادههایی که از سطح فرهنگ پایین و یا به واسطه کم کردن بار مالی بخواهند دختران را مجبور به ازدواج کنند.
این استاد دانشگاه آزاد در پایان افزود: در جامعه ما بالا رفتن سن ازدواج تحت تاثیر تحصیلات ایجاد شده است اما اینکه بخواهیم بصورت قانونی و دستوری از بالا این مساله را حل کنیم ،این مشکل حل نمی شود و باید برای چرایی و ریشه یابی بالا رفتن سن ازدواج بررسی و سرمایه گذاری های فرهنگی بیشتری انجام دهیم و تاخیر در ازدواج همان قدر مشکل ایجاد می کند که تعجیل در آن.
دکتر پرویز پیران ،جامعه شناس و استادیار دانشگاه شهید بهشتی در این باره گفت: در تمامی جوامع نمایندگان مجلس بر پایه آگاهی و آشنایی بر جامعه ای که برای آن نمایندگی می کنند باید به بررسی و تصویب لوایح و برنامه ها اقدام کنند و باید بر اساس نیازها و شرایط جامعه به تدوین ،ارائه ،بررسی و تصویب لوایح بپردازند اگر این فرض مهم مورد توجه باشد که در تمام دنیا چنین است باید دید در جامعه ایرانی الگو های ازدواج در چه مسیری سیر می کند.
این استاد دانشگاه گفت: بنا به آمارهای موجود، ما در شرایطی هستیم که از یک سو سن ازدواج دائما به تاخیر می افتد و به دلیل شرایط اقتصادی و بخصوص نداشتن مسکن و شغل بسیاری از جوانان قادر به ازدواج نیستند و از سوی دیگر نرخ طلاق به شدت در حال افزایش است در چنین شرایطی کاهش سن ازدواج و تعیین آن از سن 16 سالگی چه مشکلی را می تواند حل کند؟
وی افزود: تصویب این قانون فقط این در مکان هایی که شرایط قومی اجازه هیچ انتخابی را به دختر نمی دهد و دیگران برای او تصمیم می گیرند معنا پیدا می کند زیرا این گروه بدون لایحه نیز اقدام به این کار می کنند به شرایط ازدواج در سیستان و بلوچستان یا ترکمن صحرا که سن ازدواج در آنجا کم است نگاه کنیم تا ببینیم معمولا چه مسائلی به وجود می آید .
دکتر پیران بیان کرد: در بسیاری از این مناطق دختر جوان کم سن با مرد میان سال و پیر به دلیل داشتن شرایط مالی مرد ازدواج می کند در چنین شرایطی تعیین سن ازدواج باعث سو استفاده عده ای سود جو خواهد شد و معضلی را از جامعه حل نمی کند .
این جامعه شناس گفت: بر اساس مشاهدات و تجربیاتم می گویم اگر شرایط اجتماعی ، تصویب این نوع طرح ها را به زیان مردم بداند مذهب این اجازه را داده است که ازدواج یا به تاخیر بیفتد و یا تصویب نشود به عنوان مثال: تمام افراد می دانند که در نگاه علما ، استفاده از امکانات جلوگیری از باروری و فرزند آوری نادرست تلقی می شود ولی وقتی که این سوال مطرح می شود که در دین ما اگر کسی نتواند شرایط حداقلی به دنیا آمدن و رشد درست فرزندی را تقبل کند می تواند از وسایل جلوگیری از باروری را استفاده کنند.پس در گذشته هم علما با دیدن شرایط روز ،در نگاه اعتقاد محور خود و بر اساس فقه پویا مسایل را توضیح می دادند.
705
