شطرنج بغرنج انتخابات عراق

نتایج اولیه انتخابات عراق نه تنها پیش بینی ها و نظرسنجی ها را بی اعتبار ساخت بلکه ابعاد جدیدی به سیاست پیچیده این کشور بخشید. در این میان تشکیل کابینه آتی نیز با تقسیم و پراکندگی هر چه بیشتر آرا در هاله ای از ابهام قرار دارد.

نتایج اولیه انتخابات عراق برخلاف تمام پیش بینی ها و نظرسنجی ها، صحنه سیاسی این کشور را در بهت فرو برد و مسیر تشکیل کابینه آتی و حکومت آینده این کشور را پیچیده تر ساخت. عراق پس از سقوط صدام حسین که به یک دموکراسی انجمنی و توافقی گذار کرده است، همواره تشکیل کابینه به واسطه توافق میان سه گروه قومی و مذهبی عمده عراق و همچنین وجود چندین گروه سیاسی و ائتلاف انتخاباتی طولانی و طاقت فرسا بوده است و در پایان نیز حکومت به واسطه تلاش برای رضایت گروه های متعدد با ضعف شدید و ناتوانی در پیشبرد راهبردها و چشم اندازهای خود دست به گریبان می شد. نتایج اولیه این انتخابات نیز ضمن تداوم و همچنین تعمیق پراکندگی آرا و کرسی ها، احزاب و گروه هایی را به راس صدارت قوه مقننه و احتمالا قوه مجریه سوق خواهد داد که از شانس زیادی حداقل بر روی کاغذ برخوردار نبودند و این موضوع نیز گمانه زنی ها در مورد انتقال قدرت از حزب الدعوه اسلامی به سایر گروه ها را تقویت کرده است. در این میان راهبرد آمریکا برای عراق پساانتخابات و زاویه شدید این کشور با برخی از گروه ها و ائتلاف های انتخاباتی عرصه سیاست در بغداد را بیش از پیش پیچیده تر و متشنج تر می سازد.

از چند ماه پیش حیدر العبادی با تشکیل ائتلاف النصر گام بزرگی را برای تثبیت و تداوم موقعیت خود در عراق پساداعش برداشت. این گام بزرگ با چراغ سبز آمریکایی ها نیز روبرو شد. دستاوردهای العبادی در نبرد با تروریسم و همچنین بهبود وضعیت امنیتی عراق این تصور را ایجاد کرده بود که وی نه تنها رقبای انتخاباتی خود را شکست خواهد داد، بلکه به راحتی برای تشکیل کابینه آتی کاندیدا خواهد شد. در صحنه منطقه ای نیز العبادی در چارچوب سفر به عربستان و ترکیه از خود چهره ای میانه رو به نمایش گذاشت که برای بهبود روابط با جهان عرب و همسایگانی همچون ترکیه تلاش خواهد کرد. این در حالیست که با اعلام نتایج اولیه انتخابات، نه تنها آب سردی بر پیکره ائتلاف النصر ریخته شد بلکه بیش از همه سیاست واشنگتن را با اختلال مواجه ساخت.

اختلال در سیاست واشنگتن تنها به کاهش آرا ائتلاف النصر محدود نشد بلکه دو لیست پیروز انتخابات نیز با در پیش گرفتن خط مشی های متمایزی از آمریکا شهره هستند. سائرون اگرچه ائتلافی مرکب از حزب کمونیست عراق و جنبش صدر است اما مقتدی صدر و شخصیت کاریزماتیک خانواده صدر ستون اصلی این ائتلاف را تشکیل می دهند. صدر از سال 2003 همواره با در پیش گرفتن سیاست های رادیکال مذهبی و ناسیونالیستی مسیر خود را از آمریکایی ها جدا ساخته و درگیری های سال های 2003 -2004 و همچنین 2008 آنان را به مخالفین اصلی حضور آمریکا در عراق تبدیل کرد. نکته دیگری که صدر را برای آمریکایی ها به گزینه نامطلوبی تبدیل می کند، پیش بینی ناپذیری و چرخش های سیاسی این شخصیت سیاسی بازمی گردد. ائتلاف الفتح نیز با تجمیع گروه های مختلف حشد العشبی پیروزی بزرگی در انتخابات به دست آورد. اگر پیش از انتخابات بسیاری در عراق، منطقه و در سطح بین المللی برای انحلال و یا تحدید حشد الشعبی تلاش می کردند رای اعتماد مردم عراق نه تنها وجود و بقای این گروه را تضمین کرد بلکه آنان را به یکی از مهمترین ستون های تشکیل کابینه آتی و عرصه سیاست ورزی در بغداد تبدیل کرد.

به رغم این که نتایج سه استان اقلیم کردستان و کرکوک تاکنون اعلام نشده است اما نتایج غیر رسمی حاکی از پیروزی کاندیداهای حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی و همچنین اتحادیه میهنی کردستان حکایت دارد. کردها پس از برگزاری رفراندوم و شکست های 16 اکتبر در کرکوک اکنون خیز خود را برای حضور دوباره و قدرتمندانه در بغداد آماده می کنند. پس از برگزاری رفراندوم کردها به این نتیجه رسیده اند قابلیت تغییر مرزهای کنونی عراق را ندارند و تنها با بازیگردانی در بغداد خواهند توانست نقش خود را در عراق آتی بهبود بخشند. حضور دوباره کردها نه تنها سهم خواهی آنان را بیشتر خواهد کرد بلکه حتی خواهد توانست آنان را همچون سال 2010 به نقطه عطف تعیین کابینه تبدیل سازد.

به رغم این که نتایج نهایی انتخابات عراق اعلام نشده اما می توان پیش بینی کرد این کشور آبستن رقابت سنگین ائتلاف های حزبی برای کنترل قدرت در بغداد خواهد بود. رقابتی که احتمالا ماه ها به طول می انجامد و تنور سیاست در عراق و خاورمیانه را همچنان گرم نگه می دارد.

کد خبر: 949162

وب گردی

وب گردی