انقلاب عربستان با ولیعهد جوان

عربستان سعودی به دلایلی چون: موقعیت ژئوپلتیکی، بزرگترین تولید کننده نفت اوپک، مهبط وحی و قرار گرفتن کعبه به عنوان قبله گاه مسلمین و غیره از جمله کشورهای مهم جهان به شمار می رود؛ لذا هر گونه تغییر و تحول در این کشور پادشاهی از زوایای مختلف مورد توجه و اهتمام سایر کشورها به خصوص آمریکا و همچنین مسلمانان جهان می باشد.

به گزارش گروه بین المللی ایسکانیوز، تغییر و تحولات عربستان به خصوص گردش قدرت در میان خاندان آل سعود، بر سیاست گذاری های این کشور در حوزه داخلی و خارجی تاثیر گذاشته و در نتیجه، امنیت و اقتصاد منطقه و جهان را دستخوش تلاطم و بی ثباتی ساخته است.

با توجه به اینکه حکومت عربستان بر پایه ایدئولوژی وهابیت تأسیس شده و سالیانه مبالغ هنگفتی برای ترویج این تفکر توسط آل سعود هزینه می شود، هر گونه تغییر در حوزه فکری و عقیدتی این کشور بر سایر مسلمانان جهان نیز تاثیر خواهد گذاشت.

به همین خاطر کارشناسان به دقت تغییرات این کشور را رصد و تحلیل ها را در خصوص سرانجام آنها ارائه می دهند. در همین راستا " یوئیل جوزنسکی" از کارشناسان مرکز مطالعات امنیت ملی رژیم صهیونیستی طی مقاله ای با عنوان " انقلاب در عربستان" به بررسی اقدامات "محمد بن سلمان" در عربستان پرداخته و ملاحظاتی را در این خصوص بیان داشته است.

کشور محافظه کار دیروز، این ایام در حال تجربه تغییر و تحولات اساسی و زیر بنایی در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی خود می باشد. این تغییرات برعکس انقلاب های (بهار عربی) دهه اخیر که در برخی کشورهای عربی از پایین به بالا انجام گرفت در عربستان از بالا به پایین در حال وقوع است و محمد بن سلمان ولیعهد و جانشین ملک سلمان که در قصر ریاض به نیابت از او حکومت را در دست دارد، سلسله جنبان این انقلاب است.

ولیعهد 32 ساله سعودی همچنین تغییراتی را در داخل خاندان آل سعود کلید زده و احکام جمعی و عمومی ای را برای همه خانواده ها و افراد خاندان آل سعود به قصد ایجاد ضوابط و توازن صادر نموده است.

بن سلمان در انجام اصلاحات خود با مخالفین بسیاری از روزنامه نگارها گرفته تا سرمایه دارها و علمای دین و حتی شاهزاده های آل سعود مواجه است به همین خاطر او بسیاری از آن ها را به بهانه مبارزه با فساد توقیف یا زندان نموده است.

بن سلمان اعلام کرده که فساد، همچون سرطان در ارکان مملکت نفوذ کرده و در سفرش به آمریکا و اروپا که برای جلب سرمایه و آوردن تکنولوژی های جدید به این کشور انجام گرفت تلاش کرد عربستان را کشوری جوان، مدرن، پویا و در عین حال بردبار و عادل معرفی کند.

او مبالغ گزافی را به لابی های قدرت، دستگاه های تبلیغاتی و مراکز مطالعاتی آمریکا پرداخت نموده تا چهره عربستان را موجه جلوه دهند.

بسیاری در غرب به تمجید از بن سلمان و اقداماتش پرداخته اند برخی او را از لحاظ شخصیتی با "آتاتورک" پایه گذار ترکیه جدید و برخی دیگر او را با رییس جمهور چین "شی جین پینگ" مقایسه می کنند.

اکنون این سوال مطرح است: "آیا بن سلمان روش "جین پینگ" را انتخاب، فضای سیاسی را بسته و درهای گشایش اقتصادی را باز می کند؟" امکان دارد او چنین روشی را برای رهبری عربستان انتخاب کند و در صورت انجام چنین کاری او با چالش های بسیاری مواجه خواهد شد.

فاصله بین وعده های اقتصادی و قدرت اجرای آن ها

در اینکه کشور عربستان احتیاج ضروری به اصلاحات همه جانبه دارد اختلافی نیست و این موضوعی است که صندوق بین المللی پول در اواخر قرن گذشته آن را از عربستان درخواست نموده بود.

به همین خاطر در چشم انداز انقلاب اقتصادی سعودی، شرکت های مشاوره ای بین المللی در آوریل 2016 آن را به اسم "چشم انداز 2030" عربستان ترسیم نمودند.

تنوع منابع در آمدی عربستان به عنوان یکی از شاخصه های اصلی اصلاحات اقتصادی، پیش بینی شده است،در چار چوب این اصلاحات مالیات ها افزایش، سوبسید بخش آب و برق و سوخت کاهش و ارزش افزوده کالا و خدمات از مردم دریافت می شود در همین راستا قیمت مواد سوختی در ابتدای سال 2018 در عربستان دو برابر شد.

تاکنون بن سلمان توانسته است کسری بودجه (انتظار می رود به 52 میلیارد برسد) را تا حدود زیادی از طریق صندوق ذخیره ارزی و فروش اوراق قرضه جبران کند. عربستان در سال 2016-2017 از طریق فروش اوراق قرضه مبلغ 40 میلیارد دلار جمع نموده و تلاش می کند در 2018 مبلغ 30 میلیارد دیگر از این طریق جمع آوری نماید.

ولیعهد سعودی همچنین سعی نمود از طریق بازداشت و حبس کردن شاهزاده های سعودی در نوامبر 2017 و باجگیری از آنها به اسم مبارزه با فساد 100 میلیارد دلار دیگر برای اجرای برنامه هایش جمع نماید. اما ظاهرا در این کار موفق نبوده و نتوانسته مبلغ زیادی را از این طریق بدست آورد.

از طرفی دیگر عرضه سهام شرکت نفتی "آرامکو" در بورس های داخلی و خارجی به دلیل برخی موانع قضایی و اقتصادی با مشکل مواجه و به تعویق افتاده است(قرار بود از طریق فروش 5% سهام این شرکت نفتی 100 میلیارد دلار برای اجرای تغییرات زیر بنایی اقتصادی درآمد حاصل شود)

بعد از دو سال از شروع برنامه چشم انداز2030، همچنان آمار بیکاری بالا بوده و نشانه ای از آثار شکوفایی اقتصادی وعده داده شده در عربستان دیده نمی شود. بر اساس آمارها 70% مردم عربستان زیر 30 سال سن دارند و ارزیابی ها نشان داده است که این عده پشتیبان "بن سلمان" هستند با این حال 30% این گروه پشتیبان جزء بیکاران می باشند.

دولت عربستان برای کاهش فشار اقتصادی ناشی از اجرای اصلاحات اقتصادی بر خانواده های عربستانی و جلوگیری از هر گونه نا آرامی های ناشی از آن، حساب بانکی ای به نام " حساب شهروند" برای خانواده های متوسط و کم در آمد افتتاح نموده است.

این کمک فقط به خانواده های سعودی تعلق می گیرد و شامل کارگران اجنبی که تقریبا یک سوم جمعیت عربستان را تشکیل می دهند نمی شود، به همین دلیل بسیاری از این کارگران به سبب افزایش قیمت ها به فکر بازگشت به کشورشان هستند بدون آنکه شهروندان سعودی عجله ای برای جایگزینی آن ها داشته باشند.

همچنین کارگران فنی و حرفه ای نیز به سبب افزایش مالیات بر درآمد و گرانی مواد مصرفی به فکر بازگشت می باشند در حالیکه آموزش شهروندان سعودی برای اینکه بتوانند جایگزین آنها شوند احتیاج به مدت زمان طولانی دارد.

در کوتاه مدت بهبود نسبی قیمت نفت که در سایه تفاهم بین مسکو و ریاض انجام گرفت سبب شد خزانه مالی سعودی وضعیت بهتری نسبت به سال های گذشته داشته باشد و در سایه این افزایش درآمد سعودی ها توانسته اند قسمتی از هزینه های جنگ یمن و اصلاحات اقتصادی را تامین نمایند.

اصلاحات اجتماعی در عربستان

در زمینه اجتماعی نیز بن سلمان اصلاحاتی را شروع کرده است او اختیارات پلیس دینی را محدود و درهای سینما را بر روی مردم گشوده و اجازه رانندگی به زن ها اعطاء نموده است.

همین چند اقدام جزئی در فضای سنتی عربستان سبب گردید "بن سلمان" همدلی و همراهی مردم را بدست آورد با این حال اصلاحات اجتماعی باید در سیاق و مجال مناسب خودش مورد ارزیابی قرار گیرد.

تساوی حقوق زن ومرد امری بعید و دور از دسترس می نماید، فعالیت های سیاسی به هرشکلی ممنوع است و کشور همچنان بر اساس قوانین اسلامی اداره می شود.

محمد بن سلمان از بلند شدن صدای اعتراضات احساس نگرانی می کند، اعتراضاتی که گاه گاهی در فضای مجازی وشبکه های اجتماعی(به رغم مراقبت و اشراف دستگاه های امنیتی) خود را نشان می دهد و حکومت سعودی برای جلوگیری از همین اعتراضات، در ابتدای سال 2018 هنگامی که قیمت بنزین دو برابر و ارزش افزوده به قیمت کالاهای مصرفی اضافه شد به سرعت پاداش و افزایش حقوقی برای افراد بخش های عمومی که تورم بر زندگی آن ها اثر گذاشته بود در نظر گرفت تا از شدت گرفتن اعتراضات جلوگیری و آرامش جامعه را حفظ کند.

نگاهی به آینده عربستان

بن سلمان در مصاحبه های که هنگام دیدار از آمریکا با روزنامه های آن کشور و کشورهای غربی انجام داد تاکید نمود تنها مرگ است که می تواند او را از انجام و پیش برد برنامه هایش بازدارد.

این سخن در حقیقت تاکید و اصراری از جانب "ولیعهد" بر لزوم اجرایی شدن برنامه هایش بوده و کنایه ای است به افرادی از خاندان آل سعود که توسط بن سلمان از قدرت کنار گذاشته شده و می داند آن ها مترصد آن هستند که روزی او را سرنگون کنند.

به این معنا که او تا سر حد مرگ و کشته شدن بر اجرای اصلاحات پا فشاری می کند و شاید به همین دلیل (ترس از کشته شدن توسط افراد خاندان آل سعود) باشد که بنابر برخی گزارش ها، بن سلمان از محافظین غیر سعودی استفاده می کند. همچنین در خصوص استمرار آرامش به مدت طولانی در عربستان با توجه به اقدامات اصلاحی بن سلمان تردید وجود دارد. ادامه چنین وضعی در این کشور در واقع پیام منفی ای برای سرمایه گذاران خارجی که سرمایه شان برای اجرای برنامه های اصلاحی ضروری است به همراه دارد و اعتماد و اطمینان آنان را نسبت به آینده عربستان خدشه دار می کند.

شبیه همین وضع برای سرمایه داران سعودی وجود دارد در واقع اقدام ولیعهد سعودی در خصوص مصادره اموال سرمایه داران عربستانی به اسم مبارزه با فساد باعث شد آن ها سرمایه ها را به خارج عربستان انتقال دهند و اعتماد شان به حکومت برای حمایت از سرمایه گذاری در عربستان خدشه دار شود.

بن سلمان باید توجه داشته باشد بین برنامه های بلند پروازانه ای که در سخنانش به آن ها اشاره می کند و قدرت لازم برای اجرای آن ها، تفاوت و فاصله وجود دارد.

ملاحظات(یوئیل جوزنسکی)

در ادامه نویسنده نظرات خود را در مورد نقش رژیم صهیونیستی در عربستان مطرح کرده است:

برنامه "اصلاحات انقلابی در عربستان" و شخص "محمد بن سلمان"، دو موضوعی هستند که باید به هردوی آنها پرداخت: باید اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در عربستان را که بن سلمان علاقه دارد آن را پیش ببرد تشویق و در مقابل، کمک به اصلاحات را مشروط به مهار روحیات استبدادی او(بن سلمان) نمود.

هنوز کارهای زیاد انجام نشده ای پیش روی محمد بن سلمان است و باید امیدوار باشیم که او بتواند برنامه خود را در تغییر وجهه جامعه و اقتصاد عربستان با موفقیتی بیشتر از آنچه در بخش اقدامات منطقه ای او (مثل تحریم قطر و جنگ یمن) شاهد هستیم به پیش ببرد.

ضمن آنکه در خصوص توانایی مالی و علمی عربستان برای پیشبرد اصلاحات تردید وجود دارد لذا باید توجه داشت که اصلاحات انقلابی در این کشور به کمک های سیاسی و اقتصادی غرب احتیاج دارد و چنانچه اصلاحات با شکست مواجه شود به طور طبیعی تبعات آن بر منطقه و جهان تاثیر خواهد گذاشت.

از طرفی دیگر نسل جوان عربستان باید سقف توقعاتش را از موفقیت اصلاحات کاهش و خودش را برای بدترین شرایط آماده نماید.

"بن سلمان" نیز باید راه هایی را برای قانع کردن سرمایه داران برای سرمایه گذاری در این کشور پیدا کند و به آنها اطمینان دهد که هدفش از پاک سازی های داخلی مبارزه با فساد و ایجاد راه هایی برای کاهش فشارها بر اصلاحات است.

کد خبر: 951314

وب گردی

وب گردی