زبیگنیو برژینسکی، مشاور مرکز مطالعات بینالمللی و استراتژیک(CSIS) و مشاور امنیت ملی جیمی کارتر (رئیس جمهور اسبق آمریکا) در مقالهای مینویسد: همینطور که دوران حکمرانی جهانی ایالات متحده آمریکا به پایان میرسد، این کشور باید رهبری تجدید معماری قدرت جهانی را به دست بگیرد.
او معتقد است، پنج واقعیت اساسی در مورد «توزیع دوباره» قدرت سیاسی جهانی و بیداری سیاسی خشونتبار در غرب آسیا وجود دارد که نشاندهنده تجدید توازن جدید جهانی در حال ظهور است. به باور این سیاستمدار، یکی از واقعیت های موجود این است که چین پیوسته البته با سرعتی کمتر از چند سال اخیر در حال رشد بوده است و اگر این آهنگ رشد ادامه پیدا کند، به رقیبی احتمالی و برابر برای آمریکا تبدیل میشود؛ هرچند که در حال حاضر مراقب است تا چالشی جدی برای آمریکا ایجاد نکند. چین از نظر نظامی در پی ایجاد پیشرفتی جدی در نسل جدیدی از تسلیحات است و در عین حال صبورانه قدرت دریایی «خیلی محدود» خود را گسترش میدهد.
همین چندی پیش نیز یک مقام عالی رتبه چینی که به این نتیجه رسیده بود افول آمریکا و صعود چین هر دو اجتنابناپذیر است با خلوصی که در سخنانش بود به یک مقام آمریکایی گفت بود: « لطفاً کاری نکنید که آمریکا به سرعت به افول رود». این گونه اظهارات گویای این واقعیت هستند که جهان در حال گردش قدرت از غرب به شرق است و آن طور که برژینسکی می گوید از 2025 تا 2035 باید منتظر این اتفاق بود. با وجود این، چین محتاطانه نظام بینالمللی موجود را میپذیرد حتی اگر سلسله مراتب مسلط در آن را همیشگی نپندارد.
چین میفهمد که موفقیت تنها منوط به فروپاشی وسیع سیستم نیست بلکه بر تکامل خویش برای بازتوزیع مجدد قدرت استوار است. افزون بر این، واقعیت اساسی این است که چین آماده پذیرش نقش تمام و کمال آمریکا در دنیا نیست. در عین حال با توجه به روند رو به رشد خود به دنبال کاهش تنش در منطقه و کاهش حساسیت همسایگان خود مثل ژاپن و هند است تا کمتر با رفتارهای رقابتی و بعضا غیرسازنده آنها مواجه شود.
لذا چنانچه اتفاقات اخیر در شبه جزیره کره را از این زاویه نگاه کنیم، شاهد دست پنهان چین در برقراری و آماده سازی رهبریت کره برای کاهش تنش در منطقه خواهیم بود. تنشی که در یک سال گذشته تا سطح هشدار بالا رفت و هر لحظه ممکن بود به دلیل تندخویی دو رهبر امریکا و کره شمالی بحرانی بزرگ در منطقه به وجود آورد.
استقبال چینی ها از دیدار رهبران امریکا و کره شمالی و تاریخی خواندن آن برای منطقه و تاکید بر کاهش تنش در منطقه، همان واقعیتی است که چین به دنبال آن است تا یکی از رقبای اصلیش یعنی امریکا را از منطقه دور سازد و بتواند در سایه کاهش تنش به وجود آمده، روند صعودی خود را بهتر از گذشته ادامه دهد.
** کارشناس مسائل بین الملل