به گزارش خبرنگار فرهنگی ایسکانیوز، روسیه این روزها میزبان جام جهانی 2018 است و ایران نیز در گروه کشورهای صاحب سبک فوتبال به زودی به مصاف کشور اسپانیا می رود. سال هاست که فوتبال جای خود را میان اذهان و قلب های جهانیان باز کرده است و از این مسیر پلی است میان کشورها و فرهنگ های متفاوت تا از زاویه دیگری با یکدیگر روبرو شوند.
در دنیای ادبیات کشور اسپانیا و بالاخص زبان اسپانیایی مترادف با بزرگانی چون مارکز، بورخس و لورکا است که شاهکارهای زیبایی را از خود به یادگار گذاشته اند. هنرمندان نام آشنایی که آثارشان به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده است و در ایران هم طرفداران خود را دارند.
اما نام فوتبال این بار باعث شده که با نگاهی ویژه به تاریخچه این کشور نظر کنیم. کشور اسپانیا و زبان اسپانیایی، کشورهای اسپانیاییزبان کشورهایی هستند که در آنها زبان اسپانیایی زبان رسمی اول کشور، یا زبان ملی یا پرکاربردترین زبان بین مردمان آن کشور است. در فارسی معمولاً به این کشورها کشورهای لاتین گفته می شود.
اکثر این کشورها در آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی قرار دارند که در گذشته توسط دریانوردان اسپانیایی کشف یا فتح شدهاند و در بعضی از آنها نیز به سبب فعالیت مبلغین مذهبی اسپانیایی این زبان گسترش پیدا کردهاست.
این کشورها شامل کلمیا، اسپانیا، پرو، ونزوئلا، اکوادور، گواتمالا، کوبا، بولیوی، هندوراس، الساوادور، پاراگوئه، کاستاریکا، پاناما، گینه استوایی، مکزیک، آرژانتین، شیلی، دومینیکن ، نیکاراگوئه و اوروگونه به زبان اسپانیایی صحبت می کنند.
ادبیات اسپانیا با نام اوران این عرصه به دنیا معرفی شده است و بزرگانی چون گابریل گارسیا مارکز، پابلو نرودا، فدریکو گارسیا لورکا با ادبیات خود به این مسیر جهت داده و آنرا به جهانیان شناسانده اند.
شاخص ترین کتاب های ادبیات لاتین
از شاخص ترین نویسندگان این کشورها می توان به ایزابل آلنده از کشور شیلی، کارلوس فوئنتس، اکتاویو پاز از کشور مکزیک، خورخه لوئیس بورخس، آریل دورفمان کشور آرژانتین و گابریل گارسیا مارکز از کشور کلمبیا اشاره کرد.
اما کتابهای نویسندگان کشورهای آمریکای لاتین همواره برای مخاطبان کشورهای مختلف جذاب بوده و در ادامه به بهترین آثار منتشر شده از این نویسندگان در سال گذشته میلادی اشاره می کنیم. البته بعد ازنام ادبیات آمریکای لاتین به طور حتم در اذهان عمومی چهرههای شاخصی مانند گابریل گارسیا مارکز یا نویسندگانی چون پائولو کوئلیو نقش میبندد، ولی باید گفت نویسندگان بسیاری از این منطقه همیشه از سوی انتشارات بزرگ دنیا مورد توجه بودهاند که در ادامه به بهترین آثار چاپ شده از نویسندگان آمریکای لاتین توسط انتشارات انگلیسی زبان در سال 2017 میلادی آورده شده است:
«به من بگو چطور تمام میشود»/ نوشته والریا لوئیسلی / انتشارات کافی هاوس
این کتاب مستند، قصه کودکان مهاجری از کشورهای آمریکای لاتین را روایت میکند که معضلی همهگیر در جهان است. این کودکان در کشورهای دیگر به خصوص ایالات متحده بیشتر به عنوان پناهنده زندگی میکنند و در کتاب تجربههای دست اولی از زندگی این کودکان ارائه میشود. البته ضعف کتاب نیز مانند عنوانش است که نمیگوید راه حل درست برای حل شدن این مشکل چیست.
«همراهی نشده» / نوشته خاویر زامورا / انتشارات کوپر کانیون
این کتاب نیز مانند کتاب پیشین روی موضوع مهاجرت تکیه کرده، اما به طور صمیمانه و غیررسمیتری مخاطب را احوال این کودکان آگاه میسازد. زامورا اهل السالوادور است و همراه خانوادهاش در سن 9 سالگی به ایالت کالیفرنیا آمریکا مهاجرت کرده است. در اصل کتاب داستان این مهاجرت و شعرهای موجود در کتاب نیز درباره خانواده اش است، ولی به دیگر جمعیت مهاجر نیز تعمیم داده میشود.
«در دوردست» / نوشته هرنان دیاز/ انتشارات کافی هاوس
رمان درباره مردی سوئدی به نام «هاکان» است که به کالیفرنیا مسافرت میکند. او درحالی میخواهد در این کشور بماند که نه پولی دارد و نه زبان انگلیسی را خوب صحبت میکند. او به برادرش در نیویورک متوسل میشود. نویسنده هرچند خودش اهل آمریکای لاتین است، ولی تجربه یک خارجی در یک کشور خارجی را روایت میکند.
«فریدا کالو و حیواناتش» / نوشته مونیکا براون و تصویرگری جان پارا / انتشارات نورثساوت بوکس
این کتاب بیوگرافی مصور درباره زندگی «فریدا کالو» نقاش مشهور مکزیکی است که در اصل برای نسل جوان نوشته شده است. کتاب ماجرای زندگی این نقاش و حیوانات خانگیاش است که فریدا به آنها وابسته بود. در این کتاب نحوه استفاده این نقاش مکزیکی از حیوانات در آثارش روایت میشود. حتی گفته میشود او دوست داشته به رنگ طوطی لباس بپوشد و مثل گربهاش استقلال داشته باشد.
«سقوط خانه تاریکی» / نوشته دانیل خوزه اولدر / انتشارات آرتور لوئینی
این کتاب سری دوم مجموعه «شکارچی تاریکی» است که توسط این انتشارات منتشر میشود. در این کتاب دنیای جادویی به تصویر کشیده میشود که جنگ بین شیطان و فرشته به صورت تخیلی و فانتزی برای نوجوانان روایت میشود. اولدر قدرت عجیبی در مطرح کردن داستان زندگی واقعی در ماجراهای تخیلی دارد. او در این کتاب برای داستانگویی به مخاطب آمریکایی از بروکلین شهری جادویی ساخته میشود.
«مخالفان پادشاه» / نوشته یوری هرنا/ انتشارات اندآدراستوریز
این کتاب سومین قسمت از یک مجموعه سهگانه با همین عنوان است که داستان شهری مرزی را روایت میکند که در دورانی به سر میبرد که جنگ در حال اتمام است. شخصیت اصلی داستان شاعر و آوازهخوانی است که علیه پادشاه قیام میکند و در میان فضای جنگ و خشونت به دنبال برقراری صلح در کشور است.
«تروپیکو» / نوشته مارسلا هوئرتا / انتشارات متاترون
داستان این کتاب که نویسنده از شعرهایش برای روایت آن استفاده کرده است، ماجرای حقیقی والدین خود نویسنده را روایت میکند که از کشور شیلی به کانادا مهاجرت میکنند. نویسنده خاطرات دوران کودکیاش را با وجود پدری سختگیر و حکومتی سختگیرتر برای مخاطب غربی روایت میکند.
«چیزهایی که در آتش از دست دادیم» / نوشته ماریانا انریکوز/ انتشارات ریورهد بوکس
کتاب مجموعه داستانهای کوتاه از کشور آرژانتین است. انریکو داستانهای تخیلی را با زندگیهای واقعی مردم گره زده است. در این داستانها مسائل و مشکلات کشور آرژانتین مانند معضل مواد مخدر و مافیا نیز در قالب داستان بیان میشود.
«هزیان» / نوشته سامانتا شوبلین / انتشارات ریورهد بوکس
این کتاب موضوعات مشترک زیادی با کتاب پیشین دارد و مشکلات کشور آرژانتین را مطرح میکند. این دو کتاب توسط دو نویسنده زن آرژانتینی نوشته شده است. در این کتاب علاوه بر طرح این مسائل، به مشکلاتی مانند نابودی محیط زیست و روابط خانوادگی در این کشور نیز پداخته شده است.
«انقلابیها دوباره برخیزید» / نوشته مائورو خاویر کاردناس / انتشارات کافی هاوس
کاردناس نویسنده اکوادوری در این رمان تاثیر وضعیت سیاسی و شورشهای سالهای اخیر بر مردم کشورش را به خوبی روایت میکند. کتاب ماجرای یک گروه دوست صمیمی است که در مدرسهای کاتولیک درصدد ایجاد تغییر و تحول در سرنوشت خود و کشورشان هستند.
روز جهانی کتاب و تولد سروانتس
23 آوریل تاریخی نمادین برای دنیای ادبیات است. 23 آوریل سال 1616 بود که ویلیام شکسپیر، نمایشنامهنویس و شاعر شهیر انگلیسی و سروانتس، داستاننویس شناختهشده اسپانیایی از دنیا رفتند. البته تولد و مرگ بسیاری دیگر از نویسندگان مانند موریس دروم، جوزف پلا، و ولادیمیر ناباکوف در این روز رخ داده است. همین موضوع یونسکو را بر آن داشت تا اهمیت آن را نادیده نگیرد و 23 آوریل را در اذهان مردم کتابخوان ماندگار کند.
از آنجا که روز جهانی کتاب و کپیرایت همزمان با مرگ سروانتسِ اسپانیایی است، مسئولین این کشور برنامههای ویژهتری را طراحی کردند. قرار است «دن کیشوت»، اثر ماندگار سروانتس در طی دو روز به صورت کامل برای عموم خوانده شود. علاوه بر این پادشاهی اسپانیا برنده جایزه «سروانتس» را به نویسندهای اسپانیایی زبان اهدا خواهد کرد.
یونسکو در کنفرانس رسمیاش در سال 1995 در پاریس تصمیم گرفت این روز را به علاقهمندان به کتاب و همچنین تجلیل از تلاش و هنر نویسندگان اختصاص دهد تا همگان به ویژه جوانان را تشویق کند تا لذت کتابخوانی را دریابند و قدر کسانی را که در تمام قرون و اعصار تلاش کردند موجب پیشرفت فرهنگی و اجتماعی دنیا شوند، بیشتر بدانند. این چنین بود که «روز جهانی کتاب و کپیرایت» شکل گرفت.
آیا اسپانیاییها کتابخوانند؟
آمار کتابخوانها در اسپانیا نسبت به سالهای قبل بیشتر شده اما اسپانیاییها نسبت به گذشته تمایل کمتری برای خرید کتاب نشان میدهند.
جای هیچ شگفتی نیست که اسپانیاییها بیشتر از قبل کتاب و مجله میخوانند. بر طبق گزارشی که اخیرا اتحادیه ناشران اسپانیایی زیر نظر وزارت فرهنگ این کشور منتشر کرده تعداد افراد کتابخوان در اسپانیا در سال 2017 میلادی از 63 درصد به 65 درصد رسیده است. این آمار نشان میدهد که عادتهای مطالعه در بین مردم این کشور تغییراتی داشته است.
47 درصد بین گروه سنی 35 تا 44 سال، نداشتن وقت کافی برای مطالعه را دلیل اصلی کتابنخوانی خود ذکر کرده و 35 درصد هم اعتراف کردهاند که اساسا علاقهای به مطالعه ندارند.
شهر مادرید، پایتخت اسپانیا بیشترین تعداد کتابخوانها را دارد و بخشهای خودمختار در این کشور مانند (اندلس، آراگون، آستوریاس و موریسا) رشد معناداری را از سال 2011 میلادی در میزان مطالعه و تعداد خوانندگان ثبت کردهاند.
از طرفی دیگر، 76 درصد از اسپانیاییهای بالای 14 سال، کتابهای الکترونیک میخوانند که تعداد خوانندگان آن بهطور چشمگیری در حال افزایش است؛ به طوری که از 11 درصد در سال 2012 به 27 درصد در سال 2017 رسیده است؛ با این همه کتابهای الکترونیک در اسپانیا محبوبیت کمتری از کتابهای کاغذی دارد.
طبق آمار منتشر شده، 43 درصد از جمعیت اسپانیا فقط کتابهای کاغذی را برای خواندن انتخاب میکنند. این درحالی است که 20 درصد از دستگاههای کتابخوان استفاده میکنند. اما نکته جالب اینجاست که در طی یک سال در اسپانیا کتاب دیجیتال بیشتری در مقابل کتابهای کاغذی خوانده میشود که دلیلش البته رایگان بودن 80 درصد از کتابهای الکترونیک در این کشور است.
به طورکلی تمایل اسپانیاییها به خرید کتاب در سالهای اخیر کاهش یافته است، بهگونهای که فروش کتاب از 10 نسخه در سال 2016 به 9 نسخه در سال 2017 رسیده است. دلیل آن هم به تمایل روزافزون اسپانیاییها به تهیه کتاب از کتابخانهها برمیگردد.
نظرسنجی اخیر همچنین نشان میدهد 80 درصد نوجوانان 10 تا 14 ساله از خوانندگان پروپاقرص کتاب هستند که بین آنها نیز علاقهمندی به کتابهای الکترونیک در حال افزایش است.
502