به گزارش ایسکانیوز،به دلیل افزایش روند مرگ ومیر ناشی از بیماریهای غیرواگیر به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سازمان بهداشت جهانی از دو دهه پیش بیماری های غیرواگیر را جزو اولویتهای بهداشتی کشورهای در حال توسعه اعلام کرده است.درحال حاضر بیماری های غیرواگیر علل اصلی مرگ و میر و ناتوانی در جهان هستند به طوری که بخش قابل ملاحظه ای از بارجهانی بیماری ها را به خود اختصاص می دهند. این در حالی است که بار بیماریهای غیرواگیر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط به طور قابل توجهی نسبت به کشورهای پیشرفته بیشتر است.

طراحی و تدوین برنامه آموزشی با کمک سازمان های بین المللی

دکتر افشین استوار، مدیر کل دفتر بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در گفت و گوی اختصاصی با ایسکانیوز در مورد تدوین برنامه های آموزشی درخصوص بیماری های غیرواگیر که در دستور کار وزارت بهداشت قرار دارد گفت: ما برنامه های آموزشی متعددی را برای شهروندان به منظور آموزش پیشگیری از بیماری های غیر واگیردر نظر داریم اما برنامه ای که در وزارت بهداشت در دست اقدام است به منظور آموزش مدیران و کارکنان بخش سلامت است واقعیت این است که ما در حال گذر از اپیدمیولوژیک (همه گیر شناسی)هستیم و از بیماری های واگیر به سمت بیماریهای غیر واگیر می رویم.

وی گفت: نظام سلامت شامل شبکه های بهداشت و درمان هستند و بخصوص در بخش خدمات مراقبت اولیه یا خدمات پیشگیری طراحی شده اند و برای کنترل و پیشگیری از بیماری های غیر واگیر و همچنین برای مبارزه با بیماری های واگیردار ،پرسنل وزارت بهداشت هم در سطح محیط و هم در سطح شبکه های بهداشت و درمان آموزش ببینند.

مدیر کل دفتر بیماری های غیر واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت ادامه داد: پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر شامل مهارت هایی است که ممکن است خیلی متفاوت تر از مهارت های بیماری های واگیر و متفاوت تر از آن چیزی است که در شبکه های بهداشت و درمان از پرسنل انتظار داریم و یا حتی پرسنل توانایی انجام آن را دارند.

دکتر استوار گفت: مسئله مهم دیگر این است که پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر مستلزم ارتباطات بین بخشی و بکارگیری امکانات و تسهیلاتی است که عمدتا خارج از ساختار وزارت بهداشت قرار دارند به همین منظور لازم دانستیم که دست اندرکاران برنامه های پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر را در دانشگاه های علوم پزشکی که در واقع واحدهای محیطی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی هستند برای این موضوع آموزش بدهیم و برنامه های جامعی برای این آموزش طراحی کرده ایم.

وی تاکید کرد: چند ماه است که با کمک سازمان های بین المللی ،دانشگاه های معتبر دنیا و موسسات علمی داخل کشور در حال طراحی و تدوین برنامه آموزشی هستیم تا این افراد مورد آموزش های لازم قرار بگیرند.

چه کسانی آموزش می بینند؟

سرپرست مرکز تحقیقات پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی گفت: در داخل نظام سلامت افراد مختلفی در گیر هستند در داخل دانشگاه علوم پزشکی در واقع معاونت های بهداشت ،درمان،غذا و دارو و معاونتهای اجتماعی دانشگاه ها همگی در گیر برنامه های پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر هستند به علاوه واحدهای تخصصی که در درون ساختار معاونت بهداشت در دانشگاه پیش بینی شده که مدیریت بیماری های غیر واگیر معاونت های بهداشت هستند.

مشاور تحقیقات بالینی، مرکز توسعه تحقیقات بالینی بیمارستان سینا، تهران گفت: ما مدیران این بخش ها را فراخوان کرده و در قالب برنامه های مفصل و جامع آنها را با نیازهای برنامه های پیشگیری و کنترل در حوزه بیماری های غیر واگیر آشنا و آموزش مهارت های لازم را به آنها می دهیم.

وی افزود: برای پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر نوعی ساز و کار بین بخشی لازم است که الزاما در داخل وزارت بهداشت نیست به عنوان مثال برنامه های افزایش تحرک بدنی بایستی با سازمان ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، وزارت کشور، استانداریها، فرمانداری ها، شهرداری ها و ادارات مختلف از طریق سلامت کارکنان سازمان های مردم نهاد کار شود تا بتوانیم به افزایش تحرک بدنی افراد جامعه بیفزاییم و کم تحرکی را در اجتماع کاهش دهیم.

متخصص اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: تلاش در کاهش سوانح رانندگی مثال دیگری است که اهمیت تبادلات و تعاملات بین بخشی را بیشتر نمایان میسازد برای کاهش تلفات و حوادث های رانندگی ذی نفعان بسیاری وجود دارند به عنوان مثال: راهنمایی و رانندگی ،شهرداری ها، وزارت راه و شهر سازی ،صدا و سیما که عمدتا خارج از وزارت بهداشت هستند.

دکتر استوار با اشاره به اهمیت تعاملات بین بخشی بیان کرد: اگر بنا باشد برنامه هایی را برای پیشگیری از بیماری های غیر واگیر برای سلامت مردم انجام دهیم لازم است نهاد های مرتبط با موضوع با ساز و کار های بین بخشی آشنا و مهارت های لازم را برای بازاریابی اجتماعی و حمایت طلبی برای کار گروهی کسب کنند تا بتوانند در این برنامه ها موفق شوند.

رئیس سابق بیمارستان آموزشی فاطمه زهرا در بوشهر ادامه داد: در هر استان کار گروه سلامت و امنیت قضایی با ریاست استانداری و با دبیری دانشگاه علوم پزشکی تشکیل می شود و همکاران ما برای اینکه در این قالب بتوانند فعالیت کنند نیاز به آموزش های جدید دارند در واقع باید طرحی جدید براندازیم در غیر این صورت کنترل بیماری های غیر واگیر سخت می شود.

وی در پایان افزود: ما توانستیم با واکسیناسیون ،کنترل اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی، برنامه های سلامت کودکان و مادران دست آورد های عظیمی در جهات مختلف در حوزه سلامت، افزایش طول عمر، جلوگیری از مرگ و میر و ناتوانی انجام دهیم با این وجود در حال حاضر بیش از 70درصد مرگ و میر در کشور ما به دلیل بیماری های واگیر دار نیست و اگر بر اساس سنت قدیمی بخواهیم به تقابل بیماری های غیر واگیر برویم قطعا موفق نخواهیم بود و نخواهیم توانست این بیماری ها را کنترل کنیم.

به گفته دکتر استوار عواقب انسانی، اجتماعی و اقتصادی بیماری های غیر واگیر در همه کشورها محسوس است اما در کشور های فقیر و جمعیت های آسیب پذیر برجسته تر است و نیز کاهش بار جهانی این بیماری ها یک اولویت مهم و ضروری برای توسعه پایدار است. بیماری های غیر واگیر به عنوان علت عمده مرگ در جهان هستند که تقریبا سه چهارم این مرگ ها و عمده مرگ های پیش از موعد ناشی از بیماری های غیر واگیر در کشورهای با درآمد پایین و متوسط اتفاق می افتد و بسیاری از این مرگ ها قابل پیشگیری هستند. با توجه به اینکه کشور ما نیز از این روند مستثنی نیست؛ لذا تشکیل این هسته با هدف بررسی و تعیین شیوع و بروز بیماری های غیر واگیر و عوامل خطر مربوطه و طراحی و ارائه مداخلات هزینه اثربخش برای پیشگیری و کنترل این بیماریها ضروری به نظر می رسد.

اهمیت نقش بیماران در کنترل بیماری خود

گفتنی است وزارت بهداشت برای پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر در صدد تدوین برنامه های آموزشی است که با تلاش های صورت گرفته، اطلاعات مرتبط با بیماری های غیرواگیر و عوامل خطر آنها در سطوح ملی و استانی انجام می شود.

در همین زمینه چندی پیش دکتر لاریجانی گفته بود: همانطور که وجود اطلاعات در برنامه ریزی های مرتبط با بیماری های غیرواگیر اهمیت دارد، لازم است برای توسعه برنامه ریزی های استانی دوره های آموزشی مرتبط با پیشگیری و کنترل بیماری های غیرواگیر برای دانشگاه های علوم پزشکی کشور نیز برگزار شود.

لاریجانی با اشاره به اهمیت نقش بیماران در کنترل بیماری خود، گفت: باید بسته های آموزشی برای بیماران درخصوص بیماری های غیرواگیر تدوین شود. این امر می تواند کمک شایانی در کنترل این بیماری ها و عوارض ناشی از آن داشته باشد.

دکتر ایازی معاون اجتماعی وزارت بهداشت هم با تاکید بر لزوم تعاملات برون بخشی برای پیشگیری از بیماری های غیرواگیر گفته بود: باید از ظرفیت دستگاه های دیگر به ویژه در حوزه پیشگیری بهره برداری شود.

وی به نقش مردم و مجامع استانی در پیشگیری از بیماری های غیرواگیر اشاره کرد ه و گفت: یکی از برنامه هایی که لازم است در این راستا پیگیری شود، برنامه ریزی برای مشارکت ساختارمند مردم و تشکیل کانون های سلامت محله ها و همچنین مجامع استانی است.

خبرنگار: اکرم جدیدی ممتاز

705