به گزارش گروه سیاسی ایسکانیوز، این روزها عرصه سیاسی ایران تبدیل به بستر تغییر و تحولات زیادی چه در داخل و چه در خارج شده است. بهگونهای که این موقعیت باعث شده تا اتفاقات زیادی برای جمهوری اسلامی ایران رقم خورده و مسیر تازهای برای آن به وجود بیاورد تا بتواند نقشی پرقدرتتر از قبل را در عرصه بینالملل ایفا کند. از موضوعات مهم مطرحشده در این خصوص موضوع مذاکره است. مذاکرهای که یک سر آن غرب و طرف دیگرش ایران است و این بار مباحث دیگری را برای مطرح کردن در نظر دارد؛ اما از یاد نباید برد 12 سال مذاکره بر سر حقوق هستهای ایران با 1+5 معاهدهای شد که نهتنها به گفته مقامات ایران روح و جسمش نقض شد و از بین رفت بلکه با خروج آمریکا مسیر جدیدی در پیش روی ایران به وجود آورده که نگاهی پر امید به اروپا دارد. این نگاه مبتنی بر مذاکراتی است که چند ماه بعد از نقض برجام توسط آمریکا شروع شده و هنوز ادامه دارد بلکه میخواهد تا خسارات وارد شده به ایران را جبران کند.
مذاکره و دیگر هیچ!
اما وقتی دقیقتر به این موضوع نگاه میکنیم نکات قابلتوجهی را درمییابیم که قابلملاحظه است و هر عقل سلیمی را وادار میکند تا کمی عمیقتر به این بحث نگاه کند. یکی از مواردی که در برجام برای ایران مهم بود و تلاش زیادی هم برای آن انجام شد مبادلات تجاری و مالی با بانکها و شرکتهای خارجی است. این موضوع آنقدر مهم است که اروپاییها را مجبور کرده تا راههای تجاری خود با ایران را به هر طریقی که شده حفظ کنند و حتی طرحهایی را هم برای آن برنامهریزی و اعلام کرده اند که به نظر نمی رسد آنچنان هم قابلیت اجرایی داشته باشد؛ اما باید نکاتی را در این خصوص در نظر داشت و دید که تجارت با اروپا تا چه میزان برای ایران صرفه دارد و می تواند منافع مالی و تجار آن را در شرایطی که تحریم است تامین کند. برای همین هم نگاهی به تجارت ایران با عراق میاندازیم. کشوری که در همسایگی ایران قرار دارد و می تواند سرزمینی از فرصت های تازه برای ما باشد.
عراق سرزمین فرصتها؛
بررسی دادههای آماری گمرک ایران نشان میدهد صادرات غیرنفتی ایران به عراق از دو میلیارد و ۷۶۲ میلیون دلار در سال ۱۳۸۷ به پنج میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار در سال ۹۰، پنج میلیارد و ۹۴۹ میلیون دلار در سال ۹۲ و ۶ میلیارد و ۴۲۴ میلیون دلار در سال ۹۶ رسیده است. این میزان؛ یعنی صادرات ۶/۴ میلیارد دلاری در سال ۹۶ به عراق، ایران را پس از ترکیه با بیش از ۹ میلیارد دلار و چین با ۸/۴ میلیارد دلار در رتبه سوم مبادی وارداتی عراق قرار میدهد.
برای تصور میزان اهمیت بازار عراق در تجارت خارجی ایران همین مقدار کافی است که بدانیم صادرات غیرنفتی ایران به عراق در سال ۹۶ تقریباً ۴/۱ برابر صادرات غیرنفتی ایران بهکل ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا در همین سال است (صادرات ۶ میلیارد و ۴۲۵ میلیون دلاری به عراق در مقابل یک میلیارد و ۵۴۹ میلیون دلار به اروپا). همچنین عراق پس از چین که ۹ میلیارد دلار و امارات که ۶/۷ میلیارد دلار از کالاهای صادراتی غیرنفتی ایران را میخرند، سومین خریدار کالاهای ایرانی با ۶/۴ میلیارد دلار است. درآمد حاصل از خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق نیز ۳/۴ میلیارد دلار است.
صادرات برق به عراق نیز، درآمدی ۲ میلیارد دلاری را جذب کرده است. از سوی دیگر، ۳۲ درصد کل گردشگرانی که به ایران میآیند و هزینه میکنند، عراقی هستند.
با این تفاسیر تجارت ایران با عراق بسیار پرمنفعتتر و بهتر از دادوستد با 28 کشور اروپایی است. در ضمن تجارت با اروپاییها به خاطر ساختار مالی متفاوتی که دارند و به لحاظ تحریمهای دلاری که میتواند بر روابط آنها با ما تأثیرگذار باشد زیاد هم به نفع جمهوری اسلامی ایران نیست تا بتواند منافع خود را از طریق اروپایی ها تأمین کند.
هند جایگزین اروپا؛
اما هند یکی از مواردی بود که می تواند جایگزین مناسبی برای اروپا باشد و از آن نامبرده شد. یکی دیگر از مواردی که میتواند بهخوبی جایگزین اروپا شود دهلینو یعنی هند است. این کشور دارای ظرفیت تجاری و بازرگانی بهمراتب بالاتر از اروپا برای ایران است. بهطوریکه میتواند تجارت پرسودتر و مطمئنتری را برای ایران به ارمغان بیاورد.
شایان ذکر است از مجموع 4663 قلم کالای وارداتی هند، 297 ردیف کالا بیش از 80 درصد از ارزش اقلام وارداتی هند را تشکیل میدهند که ایران در 166 قلم از این کالاها پتانسیل صادراتی دارد؛ اما ایران 60 ردیف از این اقلام را به هند صادر میکند. به نظر میرسد با توجه به وضعیت صادراتی کشورهای امارات، عربستان و عراق به هند و همچنین مدنظر قرار دادن ظرفیتهای صادراتی ایران به این کشور، میتوان گفت در صورت وجود اراده لازم در دولتمردان، میزان صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی ایران به هند میتواند حتی به سهبرابر وضعیت فعلی برسد.
درمجموع علاوه بر صادرات 8.3 میلیارد دلاری نفت و فرآوردههای آن، در سال 96 بیش از 2.7 میلیارد دلار از صادرات غیرنفتی کشور به هند صادرشده است که این میزان با احتساب صادرات خدمات از طریق بندر چابهار، تقریباً دو برابر حجم صادرات 1.5 میلیارد دلاری ایران بهکل 28 کشور عضو اتحادیه اروپا است.
با این آمار ثابت میشود هند هم میتواند جایگزین بسیار خوبی در قبال اروپا برای جمهوری اسامی ایران باشد؛ زیرا نشان داده شد که صادرت ایران با هند دو برابر صادراتش به اروپا است.
بستن راه نفوذ دلار
این نکته را باید در ذهن داشت اگر فقط بخواهیم نگاهمان را معطوف به غرب و اروپا کنیم بسیاری از فرصتهایی را که با کمی تحرک بیشتر میتوانیم تبدیل به ثروت کنیم از دست خواهیم داد. یا اگر توجه بیشتری نداشته باشیم نمیتوانیم حداکثر استفاده را از آنها ببریم که درنتیجه دود چنین کاری به چشم کشور خواهد رفت. این موضوع هوشیاری و تحرک بیشتر مسئولان امر را میطلبد. اگر چنین شود ما میتوانیم حتی تاثیرگزاری دلار در اقتصاد کشورمان را که امروزه درگیر تلاطمهای شدیدی شده کم کنیم و بهجایی برسیم که دیگر تحت سلطه مالی آمریکا نباشیم و استقلال اقتصادی خودمان را هم در اینجا حفظ کنیم.
بهطور مثال اگر کشور ایران بهعنوان اقدامی عملی و مهم در اقتصاد مقاومتی باهدف کاهش وابستگیهای ارزی خود به دلار و ایجاد ثبات در تجارت، با کشورهای اصلی طرف تجاری خود که حدود 16 کشور هستند پیمان دوجانبه پولی منعقد کند، با اجرای این روش بیش از 60 درصد از تجارت کشور بهصورت دوجانبه و بیش از 80 درصد بهصورت چندجانبه قابل تسویه است و نیازی به دلار ندارد. با این کار کشور از زیر سلطه مالی دلار آمریکا بیرون آمده و میتواند در فضای جدیدی که برای خود ایجاد کرده دست به اقداماتی بزند که منجر به رشد و توسعه اقتصاد کشور شود؛ اما در کل باید گفت نگاه به منطقه و شرق بیشتر از نگاه به اروپا برای ما منفعت دارد و غفلت از این موضوع میتواند صدمات جبرانناپذیری به کشور وارد سازد؛ زیرا در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران درگیر جنگ اقتصادی است که میطلبد تا با برنامهریزی دقیق و مدیریتی جهادی اقدامی جدی انجام پذیرد تا مردم از وضعیت بد اقتصادی نجات داده شوند.
خبرنگار: مجید فاضلی
انتهای پیام/