به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، همان طور که می دانید پس از انقلاب اسلامی، تربیت دانشجویان معتقد به تمدن اسلامی و ایرانی همواره از جمله اهداف مهم سیاست‌گذاران بوده است، همچنین همواره تلاش شده است تا دانشجویان به گونه ای تربیت شوند که نسبت به تمدن غربی منتقد و غیر منفعل باشند.
نمی توان تقلید از سبک زندگی غربی را در جامعه کتمان کرد، بررسی ها نشان می‌دهد بیش‌ترین میزان تقلید از این سبک زندگی در جوانان دیده شده است. حال که در آستانه چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی قرار گرفته‌ایم، این پرسش مطرح می‌شود که سیاست‌های در نظر گرفته شده در این راستا، تا چه اندازه‌ای موفق بوده است. برای پاسخگویی به این سوال باید برداشت ذهنی دانشجویان از تمدن غرب مورد بررسی قرار گیرد.
در همین راستا پژوهشی توسط رضا کاوند، استادیار جامعه شناسی دانشگاه آیت الله بروجردی، غلامرضا خواجه سروری دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه و رضا صمیم استادیار جامعه شناسی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم انجام شده است.
لازم به ذکر است داده‌های این پژوهش براساس نظرسنجی از دانشجویان دانشگاه‌های دولتی تهیه شده است.
مطالب زیر به بررسی دیدگاه دانشجویان درباره غرب به صورت بخشی نگر پرداخته است:
غرب گریزی بخشی نگر
موسیقی غربی آرامش روحی‌ام را به هم می‌ریزد
یاسر 23ساله؛ دانشجوی رشته مشاوره است و با مطالعات تخصصی ای که انجام داده، با غرب ناآشنا نیست، او در مورد موسیقی غربی می‌گوید: «حس بدی به من منتقل می‌شود، اگر این موسیقی را گوش بدهم، بر خلاف قواعد خودم عمل کرده‌ام. این موسیقی معمولا حس هیجان و انرژی کاذب در افراد ایجاد می کند و آرامش روحی مرا به هم می‌ریزد.»
با نام معماری غربی،حس عدم آرامش پیدا می‌کنم
سعید 28ساله؛ در رشته حقوق تحصیل می کند، وی از طریق مطالعات تخصصی باغرب آشنا شده است، او درباره معماری غربی می‌گوید: «وقتی می‌گویند معماری و شهرسازی غربی، به یاد آلودگی، وارونگی هوا، دنیای بی طبیعت می افتم، کلا مدرنیته به ذهنم می‌آید، مدرنیته نیز با این صفاتی که گفتم، در ذهنم آمیخته شده است؛ خانه‌هایی که دیگه حیاط ندارند، باغچه ندارند. خانه های کوچک آپارتمانی که سعی شده تمامی امکانات در آن ایجاد شود، شهرهایی که هر لحظه در حال تغییر هستند،ساختمان هایی که خراب و ساخته می‌شوند، این آرامش مرا می‌گیرد.»
او ادامه می دهد: «من با نام معماری غربی،حس عدم آرامش پیدا می‌کنم، این حس به علت غیرطبیعی بودن و تضاد داشتن با طبیعت است.»
همان طور که از موارد بالا مشهود است، دانشجویان با بخشی از موارد غربی مانند معماری و موسیقی مخالف هستند، به نوعی دیگر می‌توان عنوان غرب گریزی بخشی نگر را به این موارد نسبت داد.
غرب پسندی بخشی نگر
معماری امروز غرب بر مبنای تکنولوژی است
محمد 23ساله که در رشته صنایع دستی مشغول به تحصیل است و از راه مطالعات تخصصی با غرب آشنا شده است، او درباره معماری غربی می گوید: «معماری امروز غرب بر مبنای تکنولوژی است، به عنوان مثال در برج لندن تکنولوژی پررنگ است، یعنی از تکنولوژی به عنوان یک اهرام برای خلاقیت هنری استفاده شده است.»
بهره مندی از تکنیک بالا در فیلم های غربی
زهرا 29ساله که در رشته مترجمی زبان انگلیسی مشغول به تحصیل است و تنها از طریق رسانه‌ها با غرب آشنا شده است، او می‌گوید: «بعضی فیلم های غربی را دوست دارم و نگاه می‌کنم. فیلم های آن ها از تکنیک بالایی بهره برده و من صرف نظر از اینکه چه پیامی دارند، بیشتر از تکنیک و تخیل زایی آن لذت می‌برم.»
برخی از کارشناسان به این افراد غرب شیفته می‌گویند، البته غرب شیفته به فردی اطلاق می‌شود که معتقد است جامعه در تمامی موارد باید غربی باشد؛ اما افرادی که اظهار نظرات آن در فوق موجود است؛ تنها به بخشی از آن ابزار علاقه کرده‌اند.
غرب گزینی بخشی نگر
تکنولوژی هم خوب است هم بد
زهرا 29ساله، دانشجوی رشته زبان انگلیسی است و بیشتر از طریق رسانه ها با غرب آشنا شده است، او درباره تکنولوژی می‌گوید: «تکنولوژی هم خوب است هم بد. شما می توانید از آن استفاده خوب داشته باشید یا استفاده بد. ما می توانیم نحوه استفاده از تکنولوژی را خودمان مشخص کنیم و با استفاده از فرهنگ و شرایط اجتماعی و فرهنگی خودمان از آن استفاد کنیم.»
تکنولوژی، تولید یک تمدن مادی نیست
نازنین 21ساله دانشجوی زبان خارجی است و با غرب از طریق تجربه دوستان و اقوامش آشنا شده است، می‌گوید: «من معتقد نیستم که تکنولوژی، تولید یک تمدن مادی است. چون شرق نیز در تولید آن تأثیرگذار بوده است. همه مردم تأثیرگذار بوده اند. تکنولوژی تنها یک ابزار است که می‌توانیم از آن استفاد های گوناگونی داشته باشیم.»
نمی‌توان گرایش ذهنی دانشجویان را در نظام های مشخص تعریف کرد
جدول زیر بیانگر مدل مفهومی گرایش ذهنی دانشجویان در مورد تمدن غرب است:
محققان این مقاله انتظار داشتند که بتوانند دانشجویان را در زمینه های فرهنگی و سایر متغیرهای تاثیرگذار دیگر، دسته بندی کنند؛ اما مشاهدات میدانی بیانگر آن است که گرایش ذهنی دانشجویان نظام مند و منسجم نیست که بتوان آن را باتوجه به تفکرات و معانی ذهنی آن ها تحلیل و بررسی کرد.
به گونه ای دیگر می توان گفت باتوجه به علل و زمینه های تاثیرگذار برمعانی ذهنی افراد بر تمدن غرب، آن ها نگاهی نظام‌مند به تمدن غرب ندارند. به عنوان مثال فردی که دین دار است و در غرب زندگی کرده است، درباره مظاهر مختلف تمدنی مانند خانواده غرب گریز، اخلاق غرب پسند و موسیقی غرب پسند است.
به عبارت دیگر افراد مورد مطالعه در هر مورد،برداشت های متفاوتی داشته اند، بخشی را مطلقا طرد و بخشی دیگر را مطلقا می‌پذیرند، در بخشی به صورت نسبی می‌اندیشند و بخشی دیگر را خنثی می‌خوانند.
به هیچ وجه نمی‌توان گرایش ذهنی افراد مورد مطالعه را درون قالب‌ها، مدل‌ها و نظام های مشخص تعریف کرد. این گرایش ذهنی تنها متاثر از عوامل متفاوت و متمایز از یکدیگر است. شاید تولید مقوله اصلی نسبی گرایی انتخابی نیز به این سبب است؛ زیرا نمی توان هیچ قانون و نظامی را برای فهم و تشریح گرایش های ذهنی افراد ایجاد کرد.
نویسنده: دکتر رضا واعظی
انتهای پیام/
