به گزارش خبرنگار علم وفناوری ایسکانیوز، زبان هر کشور در انتقال اندیشه و فرهنگ سازی آن نقش بسزایی دارد. کشوری که خواهان افزایش ضریب نفوذ خود در سطح بین المللی و خارج از مرزهایش است باید اهمیت نفوذ زبانی خود را بشناسد.

در دوره ای از تاریخ زبان فارسی، نفوذ آن به امپراتوری های بزرگ کشیده شده بود. زبان رسمی، اصلی و اولیه تمام شهرهای منطقه شامل کشورهای شمال ایران و شرق ایران تا بخش هایی از هندوستان و حتی شهرهایی از ترکیه نیز زبان فارسی بود.

اما در زمان حاضر این گستردگی به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. اولا نفوذ خود را در کشورهای مانند هند و ترکیه به طور کامل از دست داده است و از طرفی در کشورهایی مانند افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان این گستردگی نیز به خاطر نفوذ زبان و فناوری های غربی در حال افول و در معرض خطر است.

در حال افول بودن به این معنی نیست که زبان فارسی در این کشورها از بین می رود بلکه جایگزین شدن با دیگر زبان ها و از دست دادن مرجعیت زبانی در آن مناطق است. برای جلوگیری از افول این گستردگی، نیاز به برنامه ریزی و هدف گذاری در این زمینه است.

در این زمینه دکتر ناصرقلی سارلی که حدود یکسال و نیم است در مالزی به عنوان دانشیار زبان و ادبیات فارسی مشغول تدریس است و در این کشور از طرف وزارت علوم، مسئولیت کرسی زبان فارسی و مطالعات ایران را در دانشگاه پوترای(یو پی ام) مالزی، برعهده دارد در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسکانیوز گفت:

استقبال دانشجویان مالزی از زبان فارسی خوب است

سارلی در ارتباط با علاقه و کشش مردم مالزی به یادگیری زبان فارسی خاطر نشان کرد: در دانشگاه مالزی استقبال دانشجوها از زبان فارسی خوب بوده است به طوری که از ترم اول که دانشجویان ۱۰ یا ۱۵ نفر بودند در حال حاضر به حدود ۱۲۰ نفر دانشجو رسیده اند؛ اما مردم مالزی بیشتر با آثار ادبی و فرهنگی ما از طریق زبان انگلیسی آشنایی دارند و تعداد کسانی که زبان فارسی می دانند بسیار کم است.

استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه پوترای با اشاره به وضعیت آموزش زبان و ادبیات فارسی در مالزی گفت: در مالزی غیر از دانشگاه به طور رسمی در جای دیگری زبان فارسی تدریس نمی شود. از طرفی فقط همین دانشگاهی که من در آن هستم کرسی زبان و ادبیات فارسی دارد و فارسی تدریس می شود. ما در این زمینه برنامه هایی را پیش می بریم تا در دیگر دانشگاه ها هم این کرسی راه بیفتد. مالزی شرایط فرهنگی خاصی دارد تا آموزش زبان، فرهنگ یا تخصصی، فایده و نتیجه ملموسی نداشته باشد، آنها خیلی میل و علاقه ای به آن نشان نمی دهند؛ همچنین به دلیل اینکه کشور ما روابط اقتصادی گسترده ای با مالزی نداشته که خوشبختانه در حال حاضر این روابط رو به گسترش است، خود مزید بر علت است. از طرفی زبان رایج در مالزی انگلیسی است و بیشتر مردم انگلیسی می دانند.

معرفی زبان فارسی به عنوان زبان دوم دنیای اسلام

وی با تاکید بر سخن رهبر معظم انقلاب در مورد اینکه ما باید زبان فارسی را گسترش دهیم تا دیگر کشورها مجبور باشند آن را یاد بگیرند، اظهار داشت: ما در مالزی زبان فارسی را به عنوان زبان دوم دنیای اسلام بعد از زبان عربی که زبان قرآن است، معرفی کرده ایم. چون در خیلی از مناطق دنیا مردم از طریق زبان فارسی با اسلام آشنا شدند به طوری که در حال حاضر اسم هر کدام از نماز­های پنجگانه بین مسلمانان چین فارسی است و به نماز عشاء، نماز خفتن می گویند. در کشور مالزی نیز کلمه بانگ که از همان بانگ فارسی گرفته شده به معنای اذان است. ما همیشه رویکردمان این بوده است. به دلیل آنکه مسلمانان مالزی علاقه زیادی به اسلام دارند، بتوانیم زبان فارسی را از این طریق معرفی کنیم که قطعا تاثیرگذارتر هم خواهد بود.

سارلی افزود: در مالزی چندین دانشگاه وجود دارد، از جمله دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی که با بعضی از بزرگان ما مثل دکتر محقق ارتباط دارند؛ یعنی اینها به دنبال آشنایی با فلسفه و علوم اسلامی هستند و در واقع اهمیت زبان فارسی را می ­دانند. اما مسئولان این کشور به مسئله آموزش زبان فارسی با دید اقتصادی نگاه می­ کنند؛ یعنی بایستی هر چیزی که با هزینه دانشگاه دولتی مالزی انجام می شود، نتیجه اش کاملا مشخص باشد و خود این برای ما محدودیت ایجاد می‌کند.

این استاد دانشگاه با ذکر کارهای در زمینه گسترش زبان فارسی در کشور مالزی انجام گرفته، خاطر نشان کرد: ما در این کشور چندین روز فرهنگی برگزار کرده ایم ازجمله مراسم روز فرهنگی ایران که شامل یک نمایشگاه کتاب های دو زبانه است که به زبان فارسی و انگلیسی چاپ شده است. مانند دیوان حافظ، گلستان سعدی و کتاب های دیگر و صنایع دستی کشورمان را نیز به نمایش گذاشته ایم.

سارلی با تاکید بر اینکه در زمینه زبان فارسی یکی از جمعیت‌های هدف ما در مالزی ایرانی­ هایی هستند که در آنجا زندگی می­ کنند، افزود: ما جمعیت قابل توجهی حدود ۱۰ هزار نفر ایرانی در مالزی داریم که با فرستادن بچه هایشان به مدرسه بین المللی و یا حتی به دلیل اینکه از کشور دور هستند، ارتباط فرهنگی شان قطع می شود و این به معنی این است که شاید در آینده ایرانیان خارج از کشور اصلا فرهنگ خود را نشناسند. اگر ما بتوانیم اینها و فرزندانشان را آموزش دهیم، چون در آن کشور نیز زندگی خواهند کرد، می توانند به عنوان سفیران فرهنگی برای کشور باشند. بنابراین بخشی از کار ما با هدف تحت پوشش قرار دادن ایرانیان مقیم مالزی بوده است. ما به بهانه های مختلف ایرانیان مقیم آنجا را جمع می­کنیم، مثل شب یلدا، حافظ خوانی، برگزاری روز فردوسی یا حتی در حال حاضر ما دوره مثنوی خوانی داریم.

زبان همراه فناوری وارد کشورها می شود

دانشیار زبان و ادبیات فارسی با اشاره به تفاوت گستره زبان فارسی در غرب و شرق از گذشته تا حال افزود: ایران را اینگونه تعریف می کنیم؛ ایران آنجایی است که زبان فارسی در آنجا صحبت می‌شود یعنی ایران فرهنگی مورد نظر ماست. ایران فرهنگی شامل تاجیکستان، ازبکستان، افغانستان، پاکستان و یا حتی دولت عثمانی که امروزه به ترکیه شناخته می شود، است. در این مناطق زبان فارسی به عنوان زبان معتبر ادبی، درباری و حتی دیوانی بوده است ولی در دوره های جدید زبان فارسی موقعیت خود را از دست داده است. دلیل آن کشورهایی است که صاحب فناوری‌های جدید بوده‌اند. آنها زبان شان انگلیسی و فرانسوی بوده و همراه با فناوری های جدید زبان خود را هم به این کشورهای وارد کرده اند و جای زبان فارسی را گرفتند.

ایشان در مورد اینکه چه نهادهایی می­ توانند در گسترش زبان فارسی کمک کنند، افزود: من در این زمینه اصلا به کار دولتی اعتقاد ندارم. دولت باید در این زمینه‌ها بسترسازی بکند؛ یعنی فقط فضا را باز کند تا خود به خود و خود جوش شکل بگیرد. تا الان در همین زمینه به زبان فارسی به شکل دولتی نگاه کرده‌ایم و گفته‌ایم که بنیاد سعدی، سازمان ارتباطات یا وزارت علوم متولی هستند. ما باید از این حوزه خارج شویم و یک سیاست گذاری کلان انجام گیرد. و این به شکل غیر دولتی و حتی به شکلی پیش برود تا کسانی که متصدی این کار هستند مثلاً زبان فارسی درس می‌دهند این را مانند آموزشگاه های زبان انگلیسی تبدیل به یک کار اقتصادی بکنند.

وی خاطر نشان کرد: ما در حوزه زبان فارسی مشکلاتی داریم که باید حکومت و دولت ورود کنند. از جمله اینکه ما مواد آموزشی به ­روز نداریم و باید آن را تولید کنیم و بدون اینکه چشم داشت مالی داشته باشیم، این را به صورت اینترنتی در اختیار عموم قرار دهیم. از طرفی ما در زمینه سایت­ های آنلاین آموزش زبان فارسی نیز مشکل داریم یا خیلی کم داریم. هر کسی اراده کند می ­تواند انگلیسی یا فرانسوی یا زبان­ های دیگر را به راحتی آموزش ببیند و یاد بگیرد، ولی در زبان فارسی چنین چیزی را نداریم. ضمن اینکه من به عنوان استادی که در دانشگاه کشور خارجی تدریس می­کنم مشکل تأمین منابع آموزش دارم و این مهم‌ترین کاری هست که باید انجام گیرد.

زبان و ادب فارسی از نگاه رهبری

رهبر انقلاب اسلامی جزو کسانی هستند که در حوزه گسترش زبان و ادبیات فارسی تاکیدها و رهنمود های فراوانی را به مسئولان این امر کرده اند. این رهنمودها در قالب کتابی به نام «امین زبان و ادب فارسی» چاپ شده است. این کتاب نشان دهنده اهمیت گسترش و ترویج زبان فارسی از منظر رهبر انقلاب اسلامی است تا از این طریق توجه جوانان را به جایگاه رفیع این زبان جلب کنند و نقش آن را در گسترش فرهنگ ایرانی و نفوذ آن در سایر کشورها نمایان سازند.

این کتاب 260 صفحه ای شامل دو مقدمه و 7 فصل درباره زبان و ادبیات فارسی، به همت دکتر محمد حسن مقیسه در سال 95 گردآوری شده است.

در این کتاب و از کلام رهبر انقلاب اسلامی راهکارهایی برای گسترش زبان فارسی مطرح شده است که از جمله آن عبارتند از:

-واژه سازی برای واژه های بیگانه

-استفاده نکردن از واژه های بیگانه

-زبان فارسی به عنوان زبان علم توسعه یابد

-توسعه علم و صنعت و رابطه آن با گسترش زبان فارسی

-استفاده از ادبیات غنی فارسی برای گسترش زبان فارسی

امید است با توجه به رهنمودهای رهبر انقلاب و شناخت و استفاده از ظرفیت های زبان فارسی بتوانیم جایگاه این زبان را در منطقه احیا کرده و به فرموده رهبری زبان فارسی را به زبان علمی تبدیل کنیم تا دیگران لاجرم به یادگیری آن مبادرت ورزند.

انتهای پیام/