به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز؛ اگر اخبار علم و فناوری را دنبال کنید، با نام ISI و اسکوپوس غریبه نیستید، اگر در خیابان انقلاب قدم زده باشید، کم نیستند افرادی که در خیابان انقلاب جیبتان را سبک و سنگین می کنند و مطابق آن برایت مقاله ISI می نویسند؛ حتی حاضرند چند صد هزار تومانی اضافه‌تر دریافت کرده و خودشان نسبت به پذیرش مقاله‌تان اقدام کنند.

همان طور که می دانید موسسه ISI (مخفف Institute for Scientific Information)به دلیل استانداردهای بالای علمی و ارزیابی یکی از معتبرترین موسسات جهان به شمار می‌رود، معیارهای ارزیابی این موسسه توسط تمامی مراکز پژوهشی و علمی دنیا پذیرفته شده و مقالات و نشریاتی برای پذیرفته شدن در این موسسه باید فیلترهای زیادی را طی کنند. پایگاه Scopus نیز به عنوان بزرگ‌ترین پایگاه اطلاعاتی چکیده و استنادی جهان شناخته می شود، در این پایگاه می توان به مقالات معتبر دسترسی پیدا کرد همچنین فعال ترین مراکز تحقیقاتی، نویسندگان، سازمان توسط این پایگاه رتبه‌بندی می شوند.

هرساله این موسسات بر اساس شاخص هایی که مد نظر دارند، به رتبه بندی کشورها در حوزه های مختلف می پردازند. اگر به رتبه بندی هایی که طی چند سال گذشته توسط موسسات ISI و اسکوپوس منتشر شده است، نگاهی بیندازید درمی‌یابید این رتبه بندی ها یکسان نیستند،‌ به همین منظور در گزارش ضمن بررسی رتبه و سهم ایران در تولید علم جهانی،‌ می خواهیم عدم یکسان بودن معیارهای این 2 پایگاه را با ذکر مثال بیان کنیم.

ایران در تولید علم جهانی چه رتبه ای دارد؟

داده های زیر بر اساس بررسی رتبه تولید علم ایران در پایگاه Scopus و ISI تهیه شده است:

جایگاه تولید علم ایران در جهان بر اساس اسکوپوس

بر اساس داده های پایگاه Scopus؛ نمودار زیر بیانگر رتبه تولید علم ایران در جهان از سال 2013 تا سال 2017 است:

با توجه به نمودار فوق می توان دریافت ایران در سال 2013 رتبه 18 را کسب کرده است، این رتبه در سال 2014 کاهش یافته به 16 رسیده است؛ اما در سال 2015 بار دیگر به 17 رسیده است. رتبه تولید علم ایران در جهان در سال 2016 کاهش یافته و بار دیگر به 16 رسیده، این روند در سال 2017 نیز تکرار شده است.

به طور کلی می توان دریافت رتبه تولید علم ایران از سال 2013 تا 2017، 2 رتبه کاهش داشته و به 16 رسیده است. کاهش این رتبه موفقیت مناسبی برای کشور ما محسوب می شود.

جایگاه تولید علم ایران در جهان بر اساس ISI

بر اساس داده های پایگاه ISI؛ نمودار زیر بیانگر رتبه تولید علم ایران در جهان از سال 2013 تا سال 2017 است:

با توجه به نمودار فوق می توان دریافت ایران در سال 2013 و 2014 رتبه 21 را کسب کرده است، این رتبه در سال 2015 کاهش یافته به 19 و در سال 2016 به 18 رسیده است. رتبه تولید علم ایران در جهان در سال 2017 کاهش یافته و به 16 رسیده است.

به طور کلی می توان دریافت رتبه تولید علم ایران (براساس پایگاه ISI) از سال 2013 تا 2017، 5 رتبه کاهش داشته و به رتبه 16 رسیده است. کاهش این رتبه را می توان موفقیت مناسبی برای کشور در نظر گرفت.

ایران در تولید علم جهانی چه سهمی دارد؟

داده های زیر بر اساس بررسی سهم ایران در تولید علم جهانی‌ست که توسط پایگاه Scopus و ISI تهیه شده است:

افزایش سهم ایران در تولید علم جهانی براساس اسکوپوس

بر اساس داده های پایگاه Scopus؛ نمودار زیر بیانگر سهم تولید علم ایران در جهان از سال 2013 تا سال 2017 است:

با توجه به نمودار فوق می توان دریافت سهم تولید علم ایران در جهان (براساس پایگاه اسکوپوس) طی سال 2013، 1.48 بوده که در سال 2014 به 1.54 و در سال 2015 به 1.56 رسیده است. سهم تولید علم ایران در جهان در سال 2016 نسبت به سال 2015،‌ رشد 0.21 داشته است و به 1.77 رسیده است. سهم ایران در تولید آثار علمی طی سال 2017 به 1.83 رسیده است.

به طور کلی سهم ایران در تولید علم جهانی از سال 2013 تا 2017، روند صعودی داشته و به میزان 0.35 افزایش یافته است.

سهم تولید علم ایران در جهان بر اساس مقالات ISI

بر اساس داده های پایگاه ISI؛ نمودار زیر بیانگر سهم تولید علم ایران در جهان از سال 2013 تا سال 2017 است:

با توجه به نمودار فوق می توان دریافت سهم تولید علم ایران در جهان (براساس پایگاه ISI) طی سال 2013، 1.27 بوده که در سال 2014 به 1.32 و در سال 2015 به 1.42 رسیده است. سهم تولید علم ایران در جهان در سال 2016 نسبت به سال 2015،‌ رشد 0.19 داشته است و به 1.61 رسیده است. سهم ایران در تولید آثار علمی طی سال 2017 به 1.76 رسیده است.

اختلاف رتبه‌ها ناشی از معیارها و شاخص های هر پایگاه است

از مقایسه رتبه تولید علم ایران در پایگاه ISI و اسکوپوس می توان دریافت رتبه تولید علم در سال 2016 در هر 2 پایگاه 16 بوده است؛ اما در سال 2014 ،‌ رتبه تولید علم ایران توسط اسکوپوس 16 اعلام شده،‌ این در حالی است که این رتبه در ISI، بیست و یک ثبت شده است؛ همچنین سهم تولید علم در ایران در سال 2017 بر اساس پایگاه ISI و اسکوپوس به ترتیب 1.76 و 1.83 بوده است.

طبیعتا رتبه بندی در هر پایگاه بر اساس معیارها و شاخص های خاصی در نظر گرفته می شود، به عنوان مثال در پایگاه ISI شاخص هایی مانند Impact Factor (فراوانی استنادهایی یک مقاله چاپ شده در یک نشریه)، JIF (میانگین فاکتورهای تاثیر مجله در طول سالیان فعالیت در ISI) و ... است؛ اما در پایگاه اسکوپوس مقالات علمی بر اساس شاخص IPP (میزان استنادها به هر مقاله منتشر شده در مجله)، SNIP (ضریب تاثیر به هنجار شده بر اساس منبع) و ... است.

همان طور که مشاهده می کنید، شاخص Impact Factor در پایگاه ISI و شاخص IPP پایگاه اسکوپوس یکسان است و بر اساس آن فراوانی استناد‌های یک مقاله در مجله سنجیده می شود؛ اما شاخص هایی مانند JIF و IPP متفاوت هستند. به همین منظور تفاوت رتبه ها (مانند اختلاف 5 رتبه ای تولید علم سال 2014 در این دو پایگاه) امری طبیعی به نظر می رسد.

نویسنده: محمودرضا کریمی

انتهای پیام/