به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، شاید نام نقشه جامع علمی کشور را در اخبار تلویزیون شنیده باشید، شاید نام آن از طریق استادان دانشگاه به گوشتان خورده باشد،شاید هم برای بار اول است که نام نقشه جامع علمی کشور را می شنوید، این نقشه با هدف طراحی راه‌بردهای مشخص برای اهداف علمی و فناوری،اقتصاد وصنعت در افق چشم انداز بیست ساله نظام تدوین شده است. این نقشه در چارچوب رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب اسلامی(ره) و مقام معظم رهبری و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است و با پیش بینی سازوکارهای لازم به‌روز رسانی، توانایی تبیین ساخت علمی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت را دارد.
در گزارش زیر می خواهیم برخی از اهداف علم و فناوری این سند را در حوزه آموزش عالی، آموزش پرورش و دانشگاه ها را بررسی کنیم و میزان تحقق آن را با ذکر مثال بسنجیم.
سند نقشه جامع علمی کشور در حوزه علمی و فناوری، ایران را کشوری می داند که در افـق 1404 می تواند با توکل به خدا و احیای فرهنگ و برپایی تمدن نوین اسلامی-ایرانی در راستای پیشرفت ملی، گسترش عدالت و الهام بخشی در جهان، از انسان های صالح،فرهیخته و تربیت شده و مکتب اسلام و انقلاب برخوردار باشد. در این سند تاکید شده است که کشورمان در راستای تولید و توسعه علم، فناوری و نوآوری و به کارگیری آن توانا است و می‌تواند در مرزهای دانش و فناوری با مرجعیت علمی در جهان پیشتاز باشد.
بررسی اهداف کلان نظام علم و فناوری سند نقشه جامع علمی کشور
در بند دوم از فصل دوم این سند اهداف کلان نظام علم و فناوری کشور ذکر شده است که از جمله آن می توان به دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام، استقرار جامعه دانش بنیان و عدالت محور، تعمیق و گسترش آموزش های عمومی و تخصصی، افزایش سهم تولید محصولات و خدمات مبتنی بر دانش و داخلی کشور به بیش از 50 درصد ناخالص داخلی کشور، ارتقای جایگاه زبان فارسی و گسترش همکاری در حوزه علوم و فناوری با مراکز علمی معتبر بین المللی اشاره کرد.
*ارتقای جایگاه زبان فارسی در عرصه بین المللی
زبان فارسی در حوزه مقالات نمایه شده اسکوپوس رتبه 22 را کسب کرده است
همان طور که پیش تر به آن اشاره شد، ارتقای جایگاه زبان فارسی از جمله مهم‌ترین اهداف کلان نظام علم و فناوری کشور به شمار می رود، همچنین مقام معظم رهبری نیز در بیانات خود بارها بر اهمیت بین المللی سازی زبان فارسی تاکید کرده‌اند.
بر اساس بررسی داده های پایگاه Scopus، می توان دریافت انتشار مدارک علمی به زبان فارسی در بازه 1997 تا 2017، بیش از 40 برابر شده است، همچنین رتبه جهانی زبان فارسی از رتبه سی ام 15 پله رشد داشته و توانسته رتبه 15 را کسب کند.
بررسی داده های پایگاه استنادی اسکوپوس حاکی از آن است که زبان فارسی طی بازه زمانی 2016-2017 رتبه 15 را کسب کرده و در دو دهه گذشته در مجموع رتبه 22 را از نظر تعداد مقالات نمایه شده به خود اختصاص داده است.
*دسترسی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام
ایران در تولید علم میان 25 کشور برتر دنیا در سال 2017 رشد و رتبه اول را کسب کرد
دستیابی به جایگاه اول علم و فناوری در جهان اسلام و احراز جایگاه برجسته علمی و الهام بخشی در جهان از جمله اهداف کلان نظام علم و فناوری سند نقشه جامع علمی کشور است. بررسی های خبرنگار ایسکانیوز نشان می دهد ایران در حوزه علمی نه تنها در جهان اسلام بلکه در جهان پیشرفت قابل توجهی داشته است.
براساس اعلام پایگاه Wos، میزان رشد تولید علم ایران در میان 25 کشور برتر تولید کننده علم دنیا در سال 2017 نسبت به 2016، 8.9 درصد بوده است. رشد تولید علم در روسیه و چین 6.7 و 4.3 بوده است،به گونه ای دیگر می توان گفت ایران در زمینه رشد تولید علم در میان 25 کشور برتر دنیا، رتبه اول را کسب کرده است.
اهداف بخشی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور
در بند سوم این سند اهداف بخشی نظام علم و فناوری و نوآوری ذکر شده است که از جمله آن می توان دستیابی آحاد جامعه به سطح مناسب دانش عمومی و از بین رفتن بی سوادی، پوشش کامل دوره آموزش عمومی، ایجاد نظام آموزشی، دستیابی به سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور متناسب با معیار جهانی، کسب رتبه نخست در رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام، دستیابی به نسبت مطلوب تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان و ارتقای سطح مطلوب تولید علم در علوم انسانی اشاره کرد.
همچنین ایجاد نظام آموزشی مناسب برای هدایت دانش آموزان از جمله اهداف بخشی نظام علم و فناوری است که ابعاد مختلفی دارد، از جمله این ابعاد می تواد به کسب فضایل، شناخت مسئولیت ها و وظایف در برابر خدا-جامعه و خلقت، تقویت قدرت تفکر و خردورزی، کسب آمادگی برای ورود به زندگی مستقل و تشکیل خانواده، حضور مسئولانه و موثر در نظام اجتماعی، پرورش استعدادهای شغلی و پدید آوردن آینده شغلی برای برآوردن نیازهای جامعه و پرورش استعدادهای علمی برای ورود به دوره تخصصی اشاره کرد.
*دسترسی آحاد جامعه به سطح مناسب دانش عمومی و از بین رفتن بی سوادی
رشد 2.28 درصدی باسوادی در بازه زمانی 90-95
در کودکی همیشه به ما می گفتند «به مدرسه که بروی با سواد می شوی.» این روزها اینترنت و شبکه های مجازی می توانند به عنوان ابزاری برای افزایش دانش عمومی محسوب شود، البته در صورتی که استفاده صحیح از آن را بلد باشیم.
علاوه بر وزارت آموزش پرورش که در راستای آموزش و ارتقای سطح علم و سواد دانش آموزان همواره پیشگام بوده، سازمان نهضت سواد آموزی و سایر سازمان های مردم نهاد در این راستا تلاش می کنند. در همین راستا وزارت آموزش پرورش در راستای ارائه خدمات آموزشی به دورافتاده‌ترین نقاط کشور در سال تحصیلی 97-98، تلاش کرده است، به گونه ای که حدود 200 مدرسه کشور تنها با یک دانش آموز فعال هستند.
بر اساس آخرین آمار نهضت سواد آموزی(7 آذر 97)، دربازه زمانی 90 تا 95، باسوادی 2.86 درصد رشد داشته است؛ همچنین تعداد بی سوادان کشور حدود یک و نیم میلیون نفر کاهش یافته است.
*کسب رتبه نخست در رتبه بندی دانشگاه های جهان اسلام و احراز جایگاه شاخص در بین دانشگاه های دنیا؛
کسب رتبه اول دانشگاه های ایران در میان دانشگاه های کشورهای اسلامی
همان طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، کسب رتبه نخست در رتبه‌بندی دانشگاه های جهان اسلام و احراز جایگاه شاخص در بین دانشگاه‌های دنیا، از جمله اهداف بخشی نظام علم،فناوری و نوآوری کشور است که در بند سوم فصل دوم سند نقشه جامع علمی کشور ذکر شده است.
اگر نگاهی به نتایج رتبه بندی بین المللی تایمز 2019 بیندازیم در می‌یابیم دانشگاه‌های ایران از لحاظ تعداد دانشگاه‌ها در میان کشورهای اسلامی توانسته است رتبه اول را کسب کند.
در تحقق اهداف سند نقشه جامع علمی کشور موفق بوده‌ایم
مواردی که پیش‌تر بررسی شد، چه در حوزه اهداف کلان و چه در حوزه اهداف بخشی نظام علم و فناوری سند نقشه جامع علمی کشور، تنها به‌عنوان مثال و به‌طور موردی ذکر شده است.
به عنوان مثال توانسته ایم از لحاظ تعداد دانشگاه‌ها، رتبه اول جهان اسلام را کسب کنیم؛ اما شاید در حوزه‌های مختلف در حد کسب رتبه اول دانشگاه‌های کشورهای جهان اسلام آن طور که باید تلاش نکرده باشیم.
این موضوع در سایر موارد این اهداف که تنها به ذکر عنوان آن بسنده کردیم نیز صدق می کند؛ اما به طور کلی می توان گفت در تحقق اهداف حوزه علمی و فناوری (شامل دانشگاه ها،آموزش پرورش و ...) سند نقشه جامع علمی کشور پیشرفت خوبی داشته‌ایم.
انتهای پیام/