مسئولیت بین المللی رژیم سعودی بدلیل ارتکاب جنایات بین المللی در یمن

از دید حقوق جنگ، تجاوز سعودی به یمن محرز است و آثار حقوقی آن هم این است که باید عربستان سعودی جبران خسارت کند

به گزارش سرویس بین الملل ایسکانیوزبه نقل از معاونت برون مرزی صداوسیما ؛ یکی از موضوع های مهم حقوق بین ­الملل در دوران معاصر، مسئولیت بین ­المللی دولت ها است. این موضوع رابطه نزدیکی با دیگر حوزه‌های حقوق بین­ الملل، به ویژه مبحث صلح و امنیت بین­ المللی دارد. مسئولیت، بدیهی ­ترین و جدی­ ترین نتیجه هرگونه نقض تعهد است. در واقع، مسئولیت بین­ المللی دولت، موجب توسعه ضمانت اجرای حقوق بین ­الملل است. لزوم جبران خسارت مادی و حتی در مواردی معنوی، نمونه بارزی از آثار مفید مسئولیت بین المللی است. توسعه این اصل حقوقی، سبب تضمین منافع کشورهای ضعیف در مقابل کشورهای قدرتمند در جهان خواهد بود. در حقوق بین­ الملل کلاسیک، دولت‌ ها از اختیارات وسیعی در مقابل همدیگر و سایر واحدهای نظام بین الملل برخوردارند و حقوق بین الملل کلاسیک بیشتر منافع دولت‌ های بزرگ را تأمین می‌کند. در نتیجه، دولت‌ های قدرتمند، حقوق دولت‌ های ضعیف و سایر اعضای جامعه بین ­المللی را نقض می کنند. به همین علت، حقوق بین ­الملل معاصر به منظور جبران خسارت زیان دیدگان، اصل مسئولیت دولت‌ ها را وارد اصول حقوق بین­ الملل کرده است.

مسئولیت بین ­المللی دولت‌ ها، ضرورتی برخاسته از این واقعیت است که دولت‌ ها گاها با ارتکاب اعمالی که از نظر بین­ المللی تخلف محسوب می شود، موجب وارد شدن خسارت به دیگران می ­شوند و از اینرو باید مسئولیت اعمال خود را پذیرفته و به جبران آن اقدام کنند. با این حال، دولت‌ها مسئولیت کیفری اقدامات خود را قبول ندارند و تاکنون هیچ سند بین ­المللی مبنی بر قبول چنین مسئولیتی به تصویب دولت ها نرسیده است. کمیسیون حقوق بین­ الملل سازمان ملل متحد از سال 1969 میلادی، بررسی طرح مواد راجع به مسئولیت بین ­المللی کشورها را آغاز کرد. در نوامبر سال 2001 میلادی، طرح مذکور به تصویب این کمیسیون رسید. در پیش نویس این طرح به مسئولیت کیفری دولت‌ها اشاره شد اما این موضوع عمدتا به دلیل مخالفت قدرت های بزرگ ، به تصویب نهایی کمیسیون حقوق بین الملل نرسید. اما این مسئله به معنی نادیده انگاشتن مسئولیت کیفری دولت‌ها در حقوق بین­ الملل نیست و دستِ کم، اصل مسئولیت مدنی دولت‌ ها مورد پذیرش جامعه بین المللی است. در واقع کافی است که عمل ارتکابی دولت، بر خلاف مقررات و تعهدات بین ­المللی باشد تا مسئولیت محرز گردد.

در بند های 2 و 3 ماده 19 پیش ­نویس طرح کمیسیون حقوق بین­ الملل راجع به مسئولیت بین المللی دولت ها در سال 2001 ، جنایت بین المللی تعریف شده است. طبق این تعریف، نقض تعهدات بین المللی در زمینه : حفظ صلح و امنیت، منع تجاوز، حفاظت از حق حاکمیت ملت ها، حفاظت از نوع بشر، منع کشتار جمعی و تبعیض نژادی و حفاظت از محیط زیست انسانی موجب مسئولیت بین المللی می شود. بر اساس ماده 1 پیش ­نویس طرح کمیسیون حقوق بین ­الملل راجع به مسئولیت دولت­ ها،هر تخلف بین ­المللیِ دولت، موجب مسئولیت بین ­المللی آن دولت می ­شود. بر اساس ماده 40 طرح مذکور ، مسئولیت بین ­المللی، ناشی از نقض جدی قواعد آمره حقوق بین ­الملل عام از سوی یک دولت است.

بر اساس اصول حقوق بین ­الملل بشردوستانه عرفی، اماکن درمانی چون بیمارستان ­ها، اماکن مذهبی و تاریخی و تاسیسات زیربنایی کشورها، مصون از حمله و تخریب می­ باشند و طرف مرتکب، مشمول جرایم جنگی می­ شود. در یمن شاهد آن هستیم که ائتلاف سعودی بارها به بیمارستان ­ها، مساجد و مراکز فرهنگی و تاریخی یمن و همچنین تاسیسات زیربنایی این کشور حمله کرده­ است که این حملات، عربستان سعودی را مشمول مسئولیت ­های بین ­المللی ناشی از جرایم جنگی قرار داده است. قتل افراد غیرنظامی از جمله کودکان و زنان مهم ترین اعمالی هستند که به موجب ماده 7 اساسنامه دیوان بین المللی کیفری، به عنوان مصداق جنایت علیه انسانیت محسوب می شود که این جنایت نیز به کرات توسط رژیم سعودی در یمن ارتکاب یافته است. بنابراین، عربستان سعودی در قبال آنها دارای مسئولیت بین ­المللی است و باید مورد پیگرد قرار گیرد. زیرا، مطابق با ماده 40 طرح مسئولیت بین المللی دولت ها ، عربستان سعودی مرتکب نقض جدی تعهدات ناشی از نقض قاعده آمره حقوق بین­ الملل عام شده و دارای مسئولیت بین ­المللی است.

دکتر محمد آقایی، استاد دانشگاه و کارشناس حقوق بین الملل در ایران می گوید: از دید حقوق جنگ، تجاوز سعودی به یمن محرز است و آثار حقوقی آن هم این است که باید عربستان سعودی جبران خسارت کند، هم جبران معنوی و دلجویی از قربانیان جنگ و هم خسارت ناشی از جنگ را باید پرداخت کند. حقوق دانان بین المللی، عمل عربستان سعودی را تجاوز دانسته و آثار حقوقی آن را هم مترتب می دانند. کشورهای عضو سازمان ملل باید در قبال منشورملل متحد تعهد داشته باشند که صلح و امنیت بین المللی را حفظ کنند و اختلافات خود را از راه مسالمت آمیز حل کنند. از منظر حقوق بشردوستانه در زمان جنگ نیز، عربستان سعودی اصلا این حقوق را رعایت نمی کند. اصلِ تفکیک نظامیان از غیرنظامیان توسط عربستان سعودی بارها نقض شده است ، بیشتر بمباران ها علیه شهرها و مردم غیرنظامی و کودکان و زنان و علیه زیرساخت های شهری و مساجد یمن شده است. عربستان سعودی مانع بسیاری از کمک های انسان دوستانه ای که در زمان جنگ باید به غیر نظامیان صورت بگیرد ، شده است. از دید حقوق جنگ و نیز حقوق بین الملل بشردوستانه، سران عربستان سعودی جنایتکار جنگی هستند و باید محاکمه شوند. برای نقض حقوق بشر توجیهی وجود ندارد. آنها مانع کمک های انسان دوستانه به یمن می شوند، حفظ محیط زیست را رعایت نمی کنند و به علاوه مناطق دینی و فرهنگی یمن را نیز بمباران می کنند، در حالی که حقوق بین الملل از این مراکز حمایت می کند.

ائتلاف سعودی با حملات هوایی برنامه‌ ریزی شده به غیرنظامیان، زیرساخت‌های یمن را ویران و بحران انسانی در این کشور ایجاد کرده است. در این میان انگلیس و آمریکا هم با تامین تجهیزات نظامی مورد نیاز عربستان سعودی در فاجعه یمن نقش دارند. در حملات وحشیانه به یمن، بسیاری از بیمارستان‌ها، مدارس، تاسیسات آبرسانی، مزارع، بازارها و حتی بندر اصلی الحدیده به ویرانه تبدیل شده اند. بر اساس ماده 8 و 7 اساسنامه دیوان بین ­المللی کیفری، جنایات ائتلاف سعودی در یمن، جنایت جنگی و جنایت علیه انسانیت می باشند. با توجه به نقض قواعد و اصول حقوق بین­ الملل در پی حمله عربستان سعودی و متحدانش به یمن، می­ توان گفت عربستان سعودی و دیگر حمله­ کنندگان به یمن طبق مواد 2 و 12 پیش­ نویس طرح مسئولیت بین ­المللی دولت ها و نیز به سبب نقض آشکار قواعد آمره ،دارای مسئولیت بین ­المللی هستند. ضمن اینکه سران عربستان سعودی به دلیل ارتکاب جنایات بین المللی در یمن در صورت ارجاع موضوع از سوی شورای امنیت به دادستان دیوان بین المللی کیفری ، می توانند تحت محاکمه کیفری قرار گیرند.

کد خبر: 990190

وب گردی

وب گردی