به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، یکی از عمده ترین مشکلاتی که دانشجویان در ایام امتحان با آن دست و پنجه نرم می کنند، استرس و اضطرابی است که در روزهای منتهی به امتحان، وجود دانشجو را فرا می گیرد، در شب امتحان تشدید می شود و سرِ جلسه امتحان به اوج می رسد.

میمون از زیر کار دررو!

در یکی از قسمت های مجموعه همایش های مشهور TED، «تیم اوربان» که خود را یک وبلاگ‌نویس معرفی می کند، توضیح می دهد خصوصیت به تأخیر انداختن امور در وجود همه آدم ها هست. TED مخفف Technology, Entertainment, Design یک مجموعه همایش جهانی است که توسط بنیاد Sapling، سازمان غیرانتفاعی خصوصی، با شعار «ایده‌ها ارزش گسترش دارند» برگزار می‌شود. «اوربان» در یکی از جلسات «TED Talk» با لحنی طنازانه، اصطلاحی را در مقابل حضار مطرح می کند که در مورد دانشجویان به طریق اولی صدق می کند؛ میمون بازیگوشی که استادِ از زیر کار در رفتن است و سکان مغز شما را به دست می گیرد.

در واقع انسان به صورت ذاتی تمایل دارد کارها را به تأخیر بیندازد و تا زمانی که ضرب الاجلی نباشد و هدفی را از دست رفته نبیند، قدم اول را برنمی دارد. «اوربان» مثال های جالبی را مطرح می کند، به عنوان نمونه فردی می خواهد به عزیزانش مانند پدر و مادرش که در شهر دیگری زندگی می کنند، سر بزند ولی هر بار مشغله های کاری سبب می شود ملاقات با والدینش را به تعویق بیندازد، اما وقتی آنها را از دست می دهد، خود را سرزنش می کند. یکی از مهم ترین عواملی که باعث می شود او مدام تصمیمش را به هفته بعد موکول کند، میمونِ از زیر کار درروی ذهنش است که چون تصور می کند همیشه فرصت برای انجام کار هست، انسان را منصرف می کند.

ترس ذهن از انجام کارهای بزرگ

دانشجویان هم در روزهای آغازین ترم تحصیلی فکر می کنند هنوز فرصت زیادی تا امتحانات باقی مانده و به همین خاطر، مطالعه دروس را هر روز به تعویق می اندازند، تا اینکه به یکباره خود را در فاصله چند روز مانده به شروع امتحانات می بینند. از طرف دیگر بنا بر تحقیقات علمی، ذهن انسان از انجام کارهای بزرگ امتناع می کند و علاقه مند است امور را به شکل خُرد و کوچک انجام دهد. در واقع وقتی دانشجو با حجم زیادی از دروس تلنبار شده مواجه می شود، ذهنش دچار ترس شده و اضطراب و استرس، عملکرد مغزش را تا حدودی کاهش داده و اجازه نمی دهد مطالعه مفیدی داشته باشد. به طور مثال بازیگر مشهور تئاتری در آمریکا حدود 500 بار روی صحنه رفت و دیالوگ های خود را درست و کامل بیان کرد اما وقتی به سالن دیگری رفت و با جمعیت زیادی از تماشاگران مواجه شد، بخشی از دیالوگ خود را فراموش کرد. طبق بررسی هایی که متخصصان مغز و اعصاب انجام دادند، استرس و اضطراب سبب شد این بازیگر دیالوگ هایش را بعد از 500 بار اجرا، فراموش کند.

دردسری به نام فراموشی لحظه‌ای

اضطراب و استرس، آسیب هایی لحظه ای به مغز دانشجو وارد می کند که از شایع ترین آنها می توان به «فراموشی لحظه ای» اشاره کرد. بسیاری از دانشجویان مطالب را به خوبی فرا می گیرند و چندین بار هم مرور می کنند اما در جلسه امتحان هر چه تلاش‌شان را به کار می گیرند و به مغز خود فشار می آورند، هیچ نتیجه ای نمی گیرند. نکته جالب و عجیب برای دانشجویان این است که بعد از پایان جلسه، مطالب فراموش شده را خیلی راحت به یاد می آورند. دلیل این اتفاق، استرس و اضطرابی است که مانع از عملکرد صحیح مراکز مغزی مربوط به حافظه اجرایی (مخچه) و حافظه معنایی (نیمکره چپ مغز) می شود.

داروهای آرامبخش نخورید

یکی از اشتباهات دانشجویان برای درمان استرس، مصرف قرص های آرامبخش است، در حالی که برخی از این داروها روی عملکرد حافظه، تأثیر منفی می گذارند. آلپرازولام، کلردیازپوکساید (بیشتر با نام پوکساید شناخته می شود)، کلونازپام، دیازپام، فلورازپام و لورازپام از جمله آرامبخش هایی هستند که می توانند روی نتیجه امتحان دانشجو، اثر مخرب بگذارند. همچنین دانشجویان باید به تغذیه خود حداقل در ایام امتحانات، اهمیت بیشتری بدهند. استفاده از مواد غذایی حاوی ویتامین B12، آزادسازی انرژی را سرعت می بخشد و از سلول های عصبی هم محافظت می کند؛ اتفاقی که به روند تفکر و یادآوری مطالب درسی کمک خواهد کرد.

آرامش خود را حفظ کنید، صبحانه بخورید

دکتر سامان توکلی، روانپزشک و متخصص اعصاب و روان در این خصوص به ایسکانیوز گفت: «هنگام استرس و فشار روانی، هیپوتالاموس (غده‌ای در مغز) به غدد هیپوفیز در جمجمه هشدار می دهد، در ادامه گلبول های قرمز اضافی وارد جریان خون می شوند و سلول های بدن، غذا و اکسیژن بیش از حد نیاز طلب می کنند، ضربان قلب بیشتر شده و تنفس از حالت طبیعی خارج می شود، دمای بدن هم کاهش پیدا کرده و دست ها و پاها رو به سردی می روند. تمام این اتفاقات دست به دست هم می دهند تا مغز نتواند از تمام ظرفیت های بدن برای تمرکز و یادآوری مطالب بهره ببرد. در واقع استرسِ منجر به فراموشی، اتفاقی فیزیکی در بدن است که البته از واکنش های روانی نشأت می گیرد.»

وی ادامه داد: «اگر دانشجویان بتوانند آرامش خود را حفظ کنند، بدن خود را در حالت طبیعی قرار می دهند و در نتیجه عملکرد بهتری سرِ جلسه امتحان خواهند داشت. من به هیچ عنوان مصرف داروهای آرامبخش را توصیه نمی کنم. اگر فکر می کنند به شکل عادی نمی توانند بر اعصاب خود مسلط شوند، بهتر است از نوشیدنی های گیاهی برای رسیدن به آرامش استفاده کنند. همچنین به شدت تأکید می کنم حتما و حتما پیش از رفتن به جلسه امتحان، صبحانه میل کنند. مغز برای فعالیت نیاز به گلوکز دارد و زمانی که گرسنه باشید، قند خون به شدت افت می کند و مغز نمی تواند بازدهی مناسبی در جلسه امتحان داشته باشد. طبق تحقیقات انجام شده دانش آموزانی که صبحانه می خورند 30 درصد موفق تر از دانشجویانی هستند که گرسنه، امتحان می دهند.»

به نتیجه امتحان فکر نکنید

دکتر امین برجعلی، مشاور و برنامه‌ریز تحصیلی هم در این باره به ایسکانیوز، گفت: «استرس در واقع پدیده ای موهوم است که عینیت ندارد اما می تواند تأثیراتی کاملا ملموس بر عملکرد یک دانشجو بگذارد. مهم ترین دلیل ایجاد استرس و اضطراب این است که دانشجویان نمی دانند با چه سؤال هایی سرِ جلسه امتحان روبرو خواهند شد و به همین دلیل مدام با خود فکر می کنند اگر سؤال ها سخت باشد، اگر از قسمتی که نخوانده ام، سؤال بدهند و ...»

وی ادامه داد: «ما چرا از تاریکی می ترسیم چون نمی دانیم در دل تاریکی چه چیزی وجود دارد؟ وقتی چراغی روشن می کنیم و می بینیم چیزهایی اطراف مان وجود ندارد که ما را بترساند، دل‌مان آرام می گیرد. استرس امتحان هم نمونه مشابهی است چون دانشجو نمی داند چه چیزی انتظارش را می کشد. اگر دانشجو آرامش خود را حفظ کند، به نتیجه فکر نکند و تنها روی مطالعاتش تمرکز داشته باشد، قطعا نتیجه خوبی دریافت می کند.»

انتهای پیام/