به گزارش سرویس فرهنگی ایسکانیوز در چند روز گذشته خبرهای امیدوار کننده و هر چند ساده ای به تعبیر دکتر صالحی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی از برداشته شدن نرده های فاصله انداز میان مسئولان و مردم در صفوف نماز جمعه در اولین حضور امام جمعه جدید تهران منتشر شد.
در رسانه و فضای مجازی به سرعت و فراوان منتشر شد که حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری امام جمعه موقت و جوان تهران که اینجانب توفیق شاگردی از محضر ایشان را داشته ام و فروتنی و خضوع وصف ناپذیر وی را به خاطر دارم، از درب عادی و بدون هیچ محافظی و در کمال سادگی وارد شبستان نماز شده است که البته انتظاری به غیر از این هم از وی نبود.
باید دست مریزاد گفت به این اقدام که توانست در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه، بازتاب مثبت و ارزنده ای را بر جای گذارد.
البته چندی قبل هم تصویری از دکتر صالحی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی در خیابان های مشهد به قصد زیارت حرم مطهر و مقدس امام رضا(ع) با پای پیاده و بدون محافظ منتشر شد و هر از گاهی هم در رسانه ها و فضای مجازی تصاویر و مطالبی اینچنین از مدیران و مسئولان کشور منعکس می گردد که یکی در مترو در کنار مردم دیده شده، آن یکی در صف اتوبوس و دیگری در حال دوچرخه سواری و ...
همه این موارد و انعکاس اخبار و تصاویر بسیار خوب و امیدوار کننده هستند تا جامعه را اندک امیدی ببخشد برای تحقق آرزوها و آرمان های انقلابی که با هدف فرهنگی و عمل به ارزش های اسلامی که مهمترین آن نزدیکی و رابطه صمیمانه و مستقیم مردم و مسئولین و برداشتن فاصله ها بوده است.
اما باید گفت این اخبار از سوی دیگر ناراحت کننده هم هستند چرا که در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب مبتنی بر آموزه های اسلامی و فرهنگ اهل بیت (ع)، امروز به واسطه دیده شدن مسئولی در میان مردم تا این مقدار شگفت زده و تعجب برانگیز تلقی می شود.
مگر نه این که اصل در نظام مردم سالار دینی به تعبیر امام علی(ع) حق مردم بر مسئولین و پاسخگویی و زندگی در حد و اندازه اقشار عادی و معمولی جامعه است و مگر نه این که مسئولین باید خود را خادم و خدمتگزار مردم بدانند و قدرت، مسند و جایگاه را امانتی الهی بدانند که به تعبیر امام علی(ع) ' ان عملک لیس لک لطعمة و لکنه فی عنقک امانة ' که مدیریت و حکمرانی برای تو طعمه نیست، بلکه امانتی بر گردن تو است (نهج البلاغه، نامه 5) و این همان تفاوت نگاه در جمهوری اسلامی ایران با نظام های متداول و از جمله سرمایه داری در دنیا است.
تعبیر زیبای دیگری از امام علی (ع) در نامه 46 نقل شده که ' پر و بالت را برابر رعیت بگستران، با مردم گشاده روی و فروتن باش و در نگاه و اشاره چشم، در سلام کردن و اشاره نمودن با همگان یکسان باش تا زورمندان در ستم تو طمع نکنند و ناتوانان از عدالت تو مأیوس نگردند' و این همان توجهی است که امام در رابطه نزدیک و بدون تکلف برای مدیران ترسیم می فرمایند و باید دید با این نگاه ها و آموزه ها تا چه میزان فاصله افتاده است.
سردار شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در سخنانی که چندی قبل در رسانه ها منتشر شد به صراحت اعلام می کند که در کشور هیچ تهدید امنیتی متوجه مسئولان کشور نیست و محافظین و به تعبیری فاصله ها را به منظور تشریفات برای مسئولان قلمداد می کند که نمی خواهند از دست بدهند، اما به خاطر داشته باشیم که همین تشریفات و پروتکل ها مدیران را از مردم جدا و فاصله معناداری را ایجاد می نماید و جایگاه و محبوبیت آنان را نزد افکار عمومی و مردم خدشه دار می سازد.
مدیران در دفاتر خاص و ویژه خود فاصله ها را روز به روز بیشتر کرده اند و در این میان البته نقش اطرافیان که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی علیرغم طنز آمیز بودن بیان نموده بی تاثیر در ایجاد فرهنگ فاصله ها برای مدیرانی با پروتکل های ویژه و خودساخته نیست.
یکی پذیرایی صبحانه و ناهار و شام ویژه دارد، آن دیگری ساعات مخصوص میوه و دمنوش تعریف کرده است، فردی میلیون ها تومان برای زیبایی دفتر هزینه کرده است، مدیری به مسئولان زیر مجموعه خود حتی اجازه تماس تلفنی برای انجام امورات نمی دهد، دیگری در جلسات برای حفظ شان و جایگاه باید حتما دقایقی دیر بیاید، آن یکی برای حفظ غرور مدیریتی باید حتما مخالف خوانی کند، دیگری لبخند و مهربانی را مساوی با کستاخ تر شدن می داند، آن دیگری که باید با چندین محافظ و پیش رو و پس رو در جایی شرکت کند، مدیری که به کمتر از مدل ماشین لوکس خارجی برای داخل شهر و اتومبیل ویژه برای سفرهای برون شهری رضایت نمی دهد، آن یکی خانه سازمانی چند صد متری می خواهد، دیگری که خانه ویلایی باید برایش تهیه شود، برنامه ورزشی و تفریحات فصلی و سفرهای نوبه ای برای تجدید روحیه برای ارائه خدمات بهتر برای مدیر دیگری باید در برنامه باشد، مدیری دیگر که تنها با پرواز بیزنس و فرست سفر می کند و آن دیگری که باید برای رفت و آمدهایش حتما پاویون رزرو شود و هزاران پروتکل و تشریفات خود ساخته دیگر که امروز خبر ' مدیری در میان مردم' این گونه فضای مجازی و رسانه ها را پر می کند از این رویدادی که باید همواره تکرار و تکرار و تکرار می شد و به رویه عادی بدل می گردید.
البته حتما با بسیاری از موضوعات تشریفاتی یا برنامه هایی همچون پاویون، منشی، خدمات و ... برای مدیران مخالفتی وجود ندارد برای این که کار و فعالیت آنان با کمترین زمان ممکن، استفاده بهینه از فرصت ها و با برنامه ریزی و دقت بالا همراه باشد اما تا جایی که این ها اصل نباشد و خدمت به مردم فرع تلقی گردد و به خاطر داشته باشد همه این ها برای آن است که خدمتی برساند و کشور و نظام را در تحقق توسعه ای و دستیابی به هدفی همراهی نماید.
مردم ایران ملتی بزرگ، شریف، همراه نظام و رهبری و همیشه پشتیبان کشور و نظام بوده وهستند و البته خیلی هم زود خوشحال می شوند و خبری اینچنینی می تواند فضای آنان را تغییر دهد و مدیران دلسوز کشور بیایند و قدر این ملت بزرگ را بیشتر و بیشتر بدانند و خود را بار دیگر در میان آنان ببینند که رمز ماندگاری آنان و خدماتی که می دهند در همین کم کردن فاصله هاست.
جالب است بسیاری از مدیران که تعداد آنان هم کم است در مقام کارشناس و مطلع وقتی سخن از ساده زیستی، زندگی به مانند مردم، دور بودن از تشریفات و ... در برخی کشورهای صنعتی و توسعه یافته می زنند با آب و تاب یاد می کنند که وزرای فلان کشور اروپایی با دوچرخه به محل کار می روند، نمایندگان فلان کشور صنعتی، خودشان چای برای خود و میهمانان می ریزند، مدیران صنعتی فلان کشور توسعه یافته خودشان تلفن ها را پاسخ می دهند و هزاران شاهد مثال زیبای دیگر اما تا به منصبی می رسند به یک باره تعریف جدیدی از مدیریت ارائه می دهند و تشریفات مخصوص را از ابتدای حضور آغاز می کنند.
از فرصت این رویداد و خبر استفاده کنیم و مروری هر چند کوتاه داشته باشیم به بیانات امیرالمومنین علی(ع) که نامه 53 نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر زمامدار مصر، مفصل‌ترین منشور حکومتی و اداری را ترسیم می فرمایند و در آن به معیارها و ویژگی های مدیران می پردازند که می تواند چراغ راهی روشن برای رفتار، عملکرد و فعالیت مدیریتی قلمداد گردد.
از جمله مهمترین این ویژگی ها برای محک و سنجش می توان به مواردی همچون پیروی از الگوهای ارزشمند پیامبر اسلام و ائمه(ع)، پرده پوشی نسبت به عیوب مردم، نیکی کردن به مردم، خوش سابقه ‌تر بودن نزد مردم صلابت در مقابل قدرتمندان، سخاوت و بخشش‌گری، دیرخشم بودن، صدق و راستی، عاقل‌تر بودن نزد مردم، داشتن تقوای الهی و پرهیزکاری، تسلط بر هوای نفس، ترس از خدا، رعایت عدالت و انصاف، گذشت و پرهیز از انتقام جویی، تواضع علمی، پرهیز از شتاب در امور، صلح دوستی، پرهیز از گفتار دو پهلو، پرهیز از خودپسندی، پرهیز از منّت گذاری و امتیاز بر مردم، پرهیز از خلف وعده و عهد و پیمان فریبنده، سعی و کوشش، یاری خواستن از خدا، صبر و شکیبایی در امور و استقامت و پایداری در کارها، فروتنی در برابر خدا، پرهیز از فاصله گرفتن از مردم و تشریفات، اختصاص بهترین وقت به مناجات با خدا و انجام دادن واجبات، تعهد به انجام امور در وقت خود، برپا داشتن حدود الهی، فروتنی در برابر مردم، عالم‌تر بودن نزد مردم وتوانمندتر بودن نزد مردم اشاره نمود.
امید آن که با عمل به این آموزه ها بتوان رابطه ای دقیق تر، صمیمی تر و بهتر را در سطوح مختلف مدیریتی با زیر مجموعه ها از یک سو و مردم از سوی دیگر شاهد باشیم تا هم خلاقیت ها بیش از پیش شکوفا گردد و هم امید به آینده ای روشن تر در میان جامعه رشد و تعالی یابد .ان شاءالله.

نویسنده : دکتر حسین دیوسالار

جامعه شناس سیاسی