به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بر اساس سلسله گزارش های پرونده ای «چالش اشتغال و نسل دانشگاه های کارآفرین» به تبیین چارچوب مفهومی نسل چهارم دانشگاه ها؛ یعنی دانشگاه های کارآفرین پرداخته شد و همچنین به ریشه های معضل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی به خصوص تحصیلات تکمیلی، ایجاد رونق اقتصادی و اشتغال زایی به واسطه کارآفرینی و تجاری سازی ایده های نو و خلاق دانشجویان اشاره شد. از سوی دیگر چالش های کارآفرینی دانشجویان، مهارت های لازمه و فقدان نظام و ساز و کار آموزشی مناسب برای آشنا سازی تجربی دانشجویان با مهارت کار و کارآفرینی مطرح گردید.

در این گزارش تلاش شده است به قوانین و کار ویژه حمایتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از دانشجویانی که قصد کارآفرینی دارند، بپردازیم.

ترویج و توسعه فرهنگ نوآوری در کشور، نقش‌آفرینی در تحقق کارآفرینی مبتنی بر نوآوری، شناسایی و توانمندسازی متخصصین، دانشجویان و استادان خلاق، نوآور و کارآفرین و فراهم کردن زمینه تجاری‌سازی دستاوردهای علمی دانشجویان برای ورود به فعالیت‌های کارآفرینانه، ارتقای نقش نوآوران و کارآفرینان در توسعه و اتقای کشور از طریق خلق و تولید انبوه دانش، فناوری و کسب و کار دانش ‌بنیان و تسریع در تبدیل ایده ‌ها به محصول یا خدمات از جمله حمایت هایی است که مسئولین می بایست در فراهم آوردن آن تلاش کنند.

اما برای ترویج و توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در راستای توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و به منظور ایجاد ارتباط بین نظام آموزش های رسمی کشور با بازار کار و برای کمک به آماده سازی شغلی دانشجویان و تربیت منابع انسانی کارآفرین، نیازمند حمایت و وضع قوانین بالادستی توسط مسئولین است.

وزارت علوم در راستای سیاست‌های کلی علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران ابلاغی مقام معظم رهبری در برنامه های 5 ساله، اسنادی بالادستی مبنی بر حمایت از توسعه شهرک‌های علمی و تحقیقاتی و پارک‌های علم و فناوری و در راستای ایجاد اشتغال و کارآفرینی برنامه‌های توسعه‌ای کشور آیین نامه هایی را به دانشگاه ها ابلاغ نموده است که به برخی از آنان اشاره خواهد شد.

کدام آیین نامه ها از کارآفرینی حمایت می‌کنند؟

در آیین نامه «توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور» با تغییر شاخص های اقتصادی از «مصرف انبوه» به «دانایی انبوه»، نقش منابع انسانی ماهر و خلاق به عنوان عوامل راهبردی، بیش از پیش نمایان شده است و با توجه به اینکه کارآفرینی یک خصیصه ذاتی نیست، از طریق کسب مهارت های خاص و نیز نگرش و ایجاد انگیزه در افراد و به خصوص آموزش های مناسب برای تبدیل ایده های نو به محصولات تجاری یا خدمات، می توان مبادرت به تربیت افراد کارآفرین نمود (5 اسفند 95).

همچنین در این رابطه یک قانون نیز به پیشنهاد دولت و تصویب مجلس وضع شده است؛ در راستای اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (123) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون حمایت از شرکت ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات که با عنوان لایحه حمایت از شرکت های دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری ها و اختراعات به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده بود، توسط رئیس جمهور ابلاغ می‌‌شود (30 آبان 1389).

استارتاپ های پژوهشی حامی کارآفرینان

مظفر شریفی «مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی» وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، گفت: در وزارتخانه آیین نامه های پژوهشی را بعد از نگارش به دانشگاه ها ابلاغ می کنیم، یکی از این آیین نامه ها امور مربوط به دانشجویان دوران تحصیلات تکمیلی است.

شریفی در خصوص حمایت از دانشجویان و فارغ التحصیلان کارآفرین در وزارت علوم تصریح کرد: معاونت پژوهشی در قالب استارتاپ های پژوهشی به صورت خاص از کارآفرینان حمایت می کند.

تامین بودجه کارآفرینی از درون و برون دانشگاه

مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه ریزی امور پژوهشی وزارت علوم تصریح کرد: در حال حاضر ردیف بودجه ما برای حمایت از طرح های پژوهشی کارآفرینان از اعتبارات پژوهشی آموزش عالی وزرات علوم و دستگاه های اجرایی که در امر پژوهش و فناوری دخالتی دارند، تامین می شود.

وی در خصوص درآمدهای خارج از دانشگاه برای حمایت از دانشجویان کارآفرین گفت: طبق قانون، شرکت های دانش بنیان باید 40 درصد از درآمدهای بخش اعتبارات پژوهشی خود را به امور پژوهش و فناوری دانشگاه کمک کنند و در عین حال نیازهای پژوهشی خودشان را از طریق دانشگاه تامین کنند.

شریفی بیان کرد: معاونت پژوهشی وزرات علوم در مبحث استارتاپ های پژوهشی به دنبال ایجاد کارگروه مشترک با دستگاه ها و صنعت است تا با کسب اعتبارات پژوهشی خارج از حوزه وزارت علوم، بتواند در راه حمایت از کارآفرینان استفاده کند؛ بنابراین وزارت علوم از یک سو اعتبارات پژوهشی را تجمیع می کند و از سوی دیگر اولویت و نیازهای دستگاه ها و صنعت را شناسایی می کند.

وی در خصوص کار ویژه حمایت از کارآفرینی یادآور شد: اگر دانشجویان تحصیلات تکمیلی در قالب پایان نامه و رساله دکتری بتوانند طرح یا پروژه نو و جدید داشته باشند در راستای نیازهای جامعه و دستگاه های اجرایی، به صورت خاص و خارج از نوبت از آنان حمایت خواهد شد. حال اگر دانشجویان بعد از فارغ التحصیلی بخواهند طرح خود را تجاری کنند و شرکت تاسیس کنند به وسیله مراکز رشد در دانشگاه ها با آنان گام به گام پیش می رویم تا کسب و کار آنان رونق بگیرد.

شریفی در انتها خاطر نشان کرد: البته خارج از وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز به ایده های دانشجویان در قالب شرکت های داش بنیان و مراکز رشد کمک قابل توجهی انجام می دهد.

لزوم برجسته سازی رسانه ای دانشجویان موفق کارآفرین

مهدی کشمیری «مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور فناوری» وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قائم مقام معاون پژوهش و فناوری این وزارتخانه در امور فناوری در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، گفت: آنچه در مباحث دانشگاهی بیشتر از هر چیزی مورد توجه قرار می‌گیرد تعداد فارغ‌التحصیلان است و متاسفانه کمتر پیش می‌آید تا درمورد موفقیت‌های آنان صحبت شود، لذا بر همین اساس لازم است تا برون‌دادهای خود را از منظر اثرگذاری در حوزه اقتصادی و اجتماعی نسبت به قبل پررنگ‌تر به تصویر بکشیم.

مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص حوزه‌ های نوآوری و فناوری تصریح کرد: حوزه نوآوری و فناوری به دو بخش بیرونی و درونی وزارت علوم تقسیم می‌شود، بخش درونی آن ماموریت اصلی این دفتر است و به سه بخش مراکز دانشگاهی، پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری تقسیم می‌شود، که این دفتر در حال پیشبرد امور تسهیل کارآفرینی در هر سه بخش است.

مراکز نوآوری؛ مسئول تجاری سازی ایده های دانشجویان

مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم با اشاره به اینکه باید در مراکز پژوهشی به بخش نوآوری و تجاری‌سازی به طور جدی ورود کنیم و در بخش مراکز دانشگاهی نیز علاوه بر نوآوری و تجاری‌سازی، کارآفرینی را نیز در نظر گیریم، افزود: در بخش بیرونی وزارت علوم نیز عمدتاً به عنوان یک مشارکت‌کننده حضور پیدا می‌کنیم و یک عنصر در این حوزه، باید در بخش سیاست‌گذاری فعال باشد.

وی افزود: البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که در این کار گروهی، با بخش‌های مختلفی از جمله سازمان مدیریت، معاونت علمی فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و کارگروه ارزیابی دانش‌بنیان، ارتباط تنگاتنگی داریم.

کشمیری در مورد مراکز نوآوری در دانشگاه ها گفت: در سیاست‌گذاری فعلی وزارت علوم، مرکز نوآوری ماموریت همه مباحث تجاری‌سازی و نوآوری دانشگاه‌ ها را بر عهده دارد و مرکز نوآوری از دید ما یک صنعت بزرگ است که با داشتن ظرفیت ‌های بسیار به مباحث توسعه و فناوری می‌پردازد.

فقدان قانون حمایتی الزام آور

کشمیری تصریح کرد: در ایران ما قانون الزام آور برای حمایت دانشگاه از کارآفرینان نداریم و جنس حمایت های دانشگاه از نوع تشویقی و ماموریتی است. دانشگاه در راستای ماموریت کلان خود به مبحث حمایت از کارآفرینان و تجاری سازی ایده های آنان ورود پیدا می کند، بعد از آن کارآفرین مورد حمایت و تشویق قرار می گیرد.

مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه ریزی امور فناوری وزارت علوم، مراکز رشد، پارک های علم و فناوری و مراکز نوآوری در دانشگاه را مسئول حمایت از کارآفرینان تعریف کرد و گفت: اعتبارات دانشگاه برای حمایت از دانشجویان با طرح و ایده نو از ردیفِ مراکز رشد، همکاری با پارک های علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان تامین می شود.

جمع بندی

به عنوان پایان بندی باید نگاشت؛ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در قالب مراکز رشد، همکاری با شرکت های دانش بنیان، تاسیس پارک های علم و فناوری و مراکز نوآوری در دانشگاه ها از دانشجویان با طرح و ایده های جدید و نوآور با هدف کارآفرینی حمایت می کند. همچنین صندوق رفاه دانشجویان، در قالب «اجرای نظام شناسایی دانشجویان مستعد»، «حمایت از کارآفرینی و ایده‌های دانشجویان» از کارآفرینان دانشگاهی حمایت می کند. از سویی دیگر دانشجویان و دانش آموختگان در جستجوی کارآفرینی نیز باید بدانند بروکراسی جزئی از ذات فضای اجرایی است و نباید با کوچکترین مانع اداری در راه کارآفرینی میدان را ترک کنند.

انتهای پیام/