به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، کشور با عقب ماندگیهای شدیدی در بخشهای مختلف از جمله آموزش عالی مواجه بود و کمبود نیروی انسانی متخصص و تحصیلکرده به شدت در ایران احساس میشد، به طوری که تا چند سال پس از پیروزی انقلاب در برخی شهرهای کشور، پزشکانی از کشورهای جهان سوم مشغول به کار بودند. بعد از تحولات سیاسی در کشور، تغییرات کلی در نظام آموزش عالی ایجاد شد و به دنبال آن پیشرفت و توسعه با تکیه بر باور ما میتوانیم در بدنه علمی و دانشگاهی کشور شکل گرفت به این ترتیب ایران اسلامی، همپای کشورهای مطرح جهان به توسعه علوم مختلف از جمله علم پزشکی پرداخت، گزارش پیش رو به بررسی توسعه علم پزشکی ایران بعد از انقلاب پرداخته که مشروح آن در زیر آمده است:
حضور پزشکان وارداتی پیش از انقلاب
پیش از انقلاب پزشکان وارداتی، تنها در برخی شهرهای بزرگ کشور حضور داشتند که به ارائه خدمات درمانی میپرداختند که به دلیل اختلاف زبانی و فرهنگی با مردم کشور مشکلاتی نیز به وجود میآمد، در آن زمان در زمینه محصولات دارویی و تکنولوژی نیز تنها مصرفکننده بودیم. این پزشکان بیشتر از کشورهای هند، پاکستان و بنگلادش وارد کشور میشدند که معمولا با سیستم درمانی و بیماری مردم کشور آشنایی نداشتند. پس از انقلاب اسلامی تحول بزرگی در کشور ایجاد شد که به واسطه آن اکنون به یکی از قطبهای تحقیقات، فناوری، سلامت و آموزش بهداشت در منطقه تبدیل شدهایم و در بسیاری از شاخهها در ردههای بالای جهانی هستیم.
در بخش آموزش پزشکی پس از انقلاب به تدریج با توسعه کمی و کیفی در این زمینه دانشجویان بسیاری در رشتههای مختلف پزشکی تربیت شدند که دیگر هیچ نیازی به وارد کردن فارغ التحصیل از کشورهای دیگر نداریم. اکنون به مرحلهای رسیدهایم که پزشکان متخصص ایرانی به کشورهای دیگر مسافرت میکنند و نیازهای آنها را در زمینه بهداشتی تامین میکنند؛ همچنین بیمارانی از کشورهای دیگر تحت عنوان توریسم درمانی به کشور سفر کرده و خدمات درمانی را در سطوح بالاتری دریافت میکنند.
در زمینه خدمات کیفی نیز تغییرات چشمگیری در حوزه پزشکی به وجود آمده است به طوری که در سالهای پیش از انقلاب بیماران برای دریافت خدمات سلامت مجبور بودند به خارج از کشور بروند، این موضوع علاوه بر هزینههای درمانی بالا در زمینه دریافت خدمات درمانی مناسب نیز دغدغههای اصلی بیماران محسوب میشد. سفرهای درمانی مردم به کشورهای دیگر تنها برای گروه محدودی امکان پذیر بود و افراد محروم جامعه معمولا از بیماری رنج میبردند. امروزه به دلیل پیشرفتهایی که در حوزه پزشکی داشتهایم خدمات کامل سلامت در کشور ارائه میشود. بسیاری از عملهای جراحی در سطح کشور در سطوح بسیار بالایی انجام میشود که علاوه بر مردم کشورمان برای مردم منطقه نیز تبدیل به یک پایگاه امید برای دریافت خدمات درمانی شده است.
در راستای بررسی وضعیت علم پزشکی در ایران قبل و بعد از انقلاب دکتر سید علی ابطحی رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران در گفتوگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، گفت: اگر به اوایل انقلاب برگردیم در تمام شبکههای بهداشت و درمان کشور از پزشک عمومی تا متخصص، حضور پزشکان خارجی از کشورهای اطراف سهم چشمگیری داشت و تعداد فارغالتحصیلان ما به قدری اندک بود که نیاز کشور را تامین نمیکرد و تعداد بسیار محدودی از بیمارستانهای دانشگاهی هم در تربیت دکتری تخصصی برنامه داشتند.
ابطحی تاکید کرد: در دوران قبل از انقلاب، تربیت پزشک در ایران منحصر به دانشگاههای علوم پزشکی مادر بود؛ اما در حال حاضر، به برکت انقلاب و توسعه کلی در کشور علاوه بر دانشگاهها و مراکز پزشکی در شهرهای بزرگ، در تمام مراکز استانها، دانشکدههای پزشکی در حوزههای مختلف دایر شده و علاوه بر رفع نیاز به پزشک عمومی در بسیاری از رشتههای تخصصی هم موفق به پاسخگویی نیاز جامعه در عرصههای مختلف درمانی و پزشکی شدیم.
وی خاطر نشان کرد: درحال حاضر، ایران در عرصه پزشکی علاوه بر جایگاه مناسب جهانی بسیاری از نیازهای پزشکی کشورهای همسایه را نیز رفع میکند، این در صورتی که در دوران قبل از انقلاب برای درمان بسیاری از بیماریها برخی از بیماران مجبور میشدند برای مداوا به خارج از کشور بروند؛ اما خوشبختانه، امروز آنقدر در عرصه پزشکی در کلیه امور تخصصی پیشرفت کردیم که دیگر نیازی به این کار نیست و گسترش شبکه بهداشت و درمان و به دنبال آن، پیشرفت علم پزشکی در ایران بعد از انقلاب یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی ایران است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران یاد آور شد: ادغام شبکههای بهداشت و درمان و تشکیل آن در وزارت بهداشت بعد از انقلاب اسلامی، یک اقدام موثر در توسعه علم پزشکی بود تا جایی که یک انسجامی در تربیت نیروهای متخصص به وجود آورد و امکانات خوب آموزشی و درمانی شکل گرفت که به دنبال آن بیمارستانهای تخصصی آموزش پزشکی هم در جهت تریبت پزشکان، در سراسر کشور تاسیس شد.
گفتنی است، پیش از انقلاب تنها چند بیمارستان تخصصی در سطح کشور داشتیم که دسترسی مردم به آنها برای دریافت خدمات سلامتی، تخصصی و فوق تخصصی بسیار دشوار بود. حدود ۲۰ سال پیش تنها چند متخصص در مراکز شهر استانها وجود داشتند در حالی که امروز در بسیاری از شهرهای کشور متخصصانی حضور دارند که خدمات سلامتی مطلوبی را به مردم ارائه میدهند. خوشبختانه در دوران پس از انقلاب، توانستهایم با ایجاد یک شبکه درمانی منظم بسیاری از بیماریهایی که به دلیل بیتوجهی به بهداشت فردی به وجود میآیند و موجب مرگ و میر میشوند را ریشه کن کنیم. ایجاد سیستم واکسیناسیون در سطح کشور یکی دیگر از خدمات حوزه پزشکی است که با ایجاد مراکز بهداشتی در سطح شهرها و روستاهای مختلف خدمات بهداشتی و سلامتی را ارائه میدهند.
پیشگیری از ابتلا به بیماری ارزانترین درمان است، امروزه با ایجاد سیستمهای بهداشتی در سطح کشور بسیاری از بیماریهای واگیردار مانند فلج اطفال و سرخک که موجب مرگ بسیاری از افراد میشد ریشه کن شدهاند. امروز به نقطهای رسیدهایم که واکسن پنج گانه را در کشور تولید کردهایم و با یک واکسن میتوانیم از ایجاد پنج نوع بیماری جلوگیری کنیم.
خوشبختانه در حوزه آموزش پزشکی نیازی به اینکه افرادی را برای تحصیل به خارج از کشور برای حل مشکلات خود بفرستیم نداریم؛ چرا که دانشجویانی که در کشور تربیت میشوند، از نظر تعداد و قابلیت تمامی نیازهای ما را جواب میدهند. پیش از انقلاب در زمینه تجهیزات پزشکی تنها یک واردکننده بودیم ولی امروز در زمینه تولید برخی داروها و واکسن پیشرفتهای چشمگیری داشتیم اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم.
افزایش قابل توجه پزشک در کشور
بر اساس آمار سازمان نظام پزشکی تاکنون 213 هزار نفر در سراسر کشور، عضو این سازمان هستند که به تفکیک عبارتند از 78 هزار نفر پزشک عمومی، 36 هزار نفر پزشک متخصص و فوق تخصص، 24 هزار نفر دندان پزشک عمومی، 2 هزار نفر دندان پزشک متخصص، 19 هزار نفر دکترای داروسازی، 1200 نفر دکترای علوم آزمایشگاهی، 35 هزار نفر ماما، 15 هزار نفر گروه های پروانه دار (از شامل فیزیوتراپیست، متخصص تغذیه، بینایی سنج، شنوایی سنج و…) و 700 نفر اتباع خارجی.
همچنین بر اساس آمارهای بانک مرکزی در دو دهه اخیر کشور رشد سریعی در تعداد پزشکان داشته است و این مسئله باعث جلوگیری از خروج ارز از یک طرف و از طرفی دیگر موجب جذب بیوتوریسم از کشورهای منطقه و خارج از منطقه شده است.
آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که در سال 1370 تعداد پزشکان ایرانی حدود 20 هزار نفر بوده است؛ با گسترش زیرساختهای آموزشی حوزه پزشکی عزم ملی برای بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی امروزه بیش از 110 هزار پزشک عمومی، متخصص و فوق تخصص در کشور وجود دارد.
تحریم ها مانع پیشرفت نشدند
آنچه مسلم است، آمادگیها در ارائه خدمات پزشکی در وضعیتی صورت گرفته که سایه تحریم بر کشور وجود دارد البته گفتنی است که نه تنها این تحریمها آسیب جدی به حوزه پزشکی وارد نکرده بلکه کشور ما میزبان تعداد زیادی توریسم سلامت در اقصی نقاط جهان بوده است. از این رو هم اکنون زمینه حضور بیماران خارجی برای درمان به خصوص جراحیهای پیچیده در کشور فراهم شده است. به عنوان مثال، هم اکنون تعداد زیادی از شهروندان عراقی به منظور دریافت خدمات پیچیده پزشکی به کشور ما مراجعه میکنند. همچنین اکثر بیمارستانهای دولتی خصوصی میزبان بیمارانی از منطقه شمال دریای خزر هستند.
فعالیتهای پزشکی در ایران بر قله خود اتکایی است؛ چرا که روزی ما برای خدمات پزشکی خود نیازمند پزشکان بنگلادشی و هندی با تمام شرایط سخت بودیم اما امروز به مرحلهای رسیدیم که برای درمان و جراحیهای پیچیده به مردم کشورهای دیگر خدمت رسانی میکنیم. این تفاوت ارائه خدمت پزشکی در قبل و بعد از انقلاب، تفاوت بسیار چشمگیری است که غرور ملی ما را بر می انگیزد.
هم اکنون به پشتوانه انقلاب اسلامی و حمایتهای امام خمینی(ره) و ادامه راه و روش آن پیر فرزانه توسط مقام معظم رهبری در کشور، هر ساله بیش از 4 الی 5 هزار پزشک در رشتههای مختلف علوم پزشکی فارغ التحصیل و جذب سیستم بهداشت و درمان میشوند که در مقایسه با قبل از انقلاب این آمار با افزایش 15 برابری رو به رو شده است و از سوی دیگر نیز هم اکنون میزان امید به زندگی با رشد 10 الی 20 سال به بیش از 70 سال افزایش یافته و امروز در خصوص جلوگیری از مرگ و میر نوزادان و درمان آنها به نحو چشمگیری هم ردیف با استاندارد جهانی شدهایم.
انتهای پیام/