دستاوردهای صنعت فناوری فضایی در یک نگاه

کسب رتبه نخست منطقه‌ای و یازدهمین کشور دارنده چرخه کامل فضایی در دنیا و نیز ثبت بیش از ۳۰ نقطه مداری تنها بخشی از داشته‌های ایران در عرصه فضایی است، اما اقتصاد فضا و بهره‌برداری از آن برای توسعه کشور آن گونه که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است.

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، صنعت هوا فضای ایران مانند صنایع نظامی، نانو و هسته ای، از جمله بخش های توان‌افزای کشور در چند دهه اخیر بوده که توانسته ما را در میان کشورهای صاحب فناوری قرار دهد. یکی از مهم ترین فعالیت های فناورانه پس از انقلاب، توسعه علوم و فنون فضایی بود که هم از جنبه های نظامی و هم از جنبه های تحقیقاتی و صنعتی غیر نظامی، دستاورد های فراوانی برای کشور به ارمغان آورد.

ایران برای دستیابی به فناوری های فضایی پس از انقلاب اسلامی، فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سرگذاشته است تا جایی‌که با تلاش مداوم توانست موفقیت‌های قابل توجهی را در کارنامه خود به ثبت برساند. هم‌اکنون ایران در زمره ۵ قدرت نوظهور فناوری فضا و جایگاه اول منطقه و رتبه 11 دنیا قرار گرفته است.

آمارهایی که طی سال‌های گذشته منتشر شده حاکی از آن است که ایران به چرخه کامل فناوری فضایی دست پیدا کرده است. می‌توان این نکته را متذکر شد که این ارتقاء جایگاه ایران در عرصه فناوری فضایی و پیوستن به جمع کشورهای دارای چرخه کامل فناوری فضایی با دستاوردهایی همچون طراحی، ساخت و پرتاب ماهواره های کوچک و دانشجویی، ماهواره های سنجش از دور و ماهواره برهای داخلی و نیز اعزام موجود زنده به فضا و ساخت ایستگاه‌های زمینی همراه بوده است.

در اینجا می‌توان گریزی به عملکرد فعالیت ایران در عرصه فناوری فضایی اشاره کرد. در سال ۸۸ با پرتاب کاوشگر ۳ اولین محموله زیستی شامل کرم، لاک پشت پرتاب شد ضمن آنکه از ماهواره‌های مصباح، طلوع و نوید رونمایی شد.

همچنین رونمایی از نمونه اولیه ماهواره سیمرغ از دیگر برنامه‌های فضایی است که با عملیاتی شدن این ماهواره بر شاهد پرتاب ماهواره پیام توسط این لانچر بودیم.

در کنار موارد فوق در سال ۸۹ نمونه مهندسی ماهواره‌های ظفر، رصد، فجر و پیام رونمایی شد به طوری که ماهواره رصد و فجر در مدار قرار گرفتند و ماهواره ظفر نیز تا شهریور سال ۹۸ تحویل داده خواهد شد. همچنین در سال ۹۰ ماهواره نوید پرتاب و در مدار قرار گرفت و مدل مهندسی ماهواره‌های زهره و ناهید در سال ۹۱ رونمایی شد. در کنار این رونمایی دومین محموله زیستی ایران که حامل میمونی با نام پیشگام بود پرتاب و مجددا سالم به زمین بازگشت. در سال ۹۲ ماهواره‌های تدبیر و خلیج فارس رونمایی شدند. ضمن اینکه دومین محموله زیستی ایران میمونی به نام فرگام توسط یک کاوشگر پرتاب شد و سالم به زمین بازگشت.

می‌توان این نکته را یادآور شد که در زمینه موجود زنده ۸ پرتاب از سلول تا میمون، طی این سال‌ها انجام شد که در صورت داشتن مدیریت صحیح، می‌توانست ۸۰ پرتاب باشد. البته باید گفت که در زمینه پرتاب موجود زنده و ماهواره و نیز اکتشافات فضایی خیلی خوب و با سرعت بسیار مناسبی جلو رفتیم، مثل اینکه راه تهران - مشهد را به جای ۱۲ ساعت، ۵ ساعته طی کنیم. اما متاسفانه موانعی ایجاد شد که نتوانستیم بیش از این موفقیت کسب کنیم.

در سال ۹۳ ماهواره فجر پرتاب شد. علاوه بر این آزمایشگاه ملی سنجش از دور که با همت سازمان فضایی راه‌اندازی شده بود، در سال ۹۴ توسط رئیس جمهور وقت رونمایی شد. علاوه بر این مدل مهندسی ناهید یک و بلوک انتقال مداری رونمایی شد.

در همین راستا مرتضی براری رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم‌وفناوری ایسکانیوز، در خصوص عملکرد فناوری فضایی ایران اظهار کرد: دستیابی به فضا و خودکفایی در صنایع فضایی آرزوی هر ملتی است و در تلاش هستیم تا با توان داخلی به این عرصه ورود پیدا کنیم و خوشبختانه امروز در بخش فضایی موفقیت‌های خوبی را به دست آورده‌ایم؛ در حال حاضر فضا یکی از مهمترین زیرساخت‌های اقتدار و رفاه و امنیت کشور‌ است و کاربرد‌هایی متعدد در صنعت حمل و نقل اینترنتی، صنعت هواشناسی، برنامه‌های توسعه‌ای و بسیاری خدمات دیگر دارد؛ فضا در زندگی مردم نقش استراتژیکی را بر عهده گرفته و در سبد زندگی مردم نقشی فراوان پیدا کرده است؛ سازمان فضایی امروز در راستای توسعه زیرساخت‌های بومی فضا با سرعت حرکت می‌کند و از جمله اقدامات اولویت دارمان کاهش تصدی‌گری دولت در بخش فضایی است.

براری با اشاره به این‌که در تمام کشورهای دنیا هم اکنون بخش خصوصی وارد عمل شده است و این بخش با تکیه بر نیروهای متخصص و ارزشمند خود می‌تواند چرخه ماهواره و فضایی کشور را به حرکت در بیاورد، افزود:به طور قطع حضور بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان در عرصه فضایی می‌تواند رونق اقتصادی خوب را برای کشور به دنبال داشته باشد. اکنون ۷۶ درصد اقتصاد فضا در دنیا توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و بیش از ۶۱ اپراتور ماهواره مخابراتی و بیش از ۵۰ اپراتور ماهواره سنجشی ایران به کمک بخش خصوصی بوجود آمده است.

وی درباره جایگاه کنونی ایران در عرصه فضایی افزود: طی چهار دهه با تلاش متخصصان توانستیم رتبه اول منطقه و ۱۱ جهان را به دست آوریم و اخیرا در این حوزه ۳ پله رشد داشته‌ایم.

براری با بیان اینکه ایران در توسعه فناوری قرار گرفته، گفت: ساخت و طراحی ماهواره، ماهواره بر و پرتاب آن برای ما اهمیت بسیاری دارد و توانسته ایم ماهواره‌های بسیار خوبی را طراحی کنیم و و مشکل ماهواره پیام که تشعشعات فضایی بود مشخص شده و امیدواریم با برطرف کردن این مشکلات ماهواره‌هایی همچون دوستی هم بتوانند پرتاب شوند.

می‌توان این نکته را یادآور شد که عرصه فضا گرچه دستاوردهای درخشانی برای کشورمان به دنبال داشته و توانسته جایگاه ایران را ارتقا دهد اما این جایگاه هنوز از منظر اقتصادی برای کشور دستاوردی نداشته است، در حالی که می‌توان با توسعه این بخش که فارغ از هرگونه دست‌اندازی قدرت‌های جهانی است، توسعه اقتصادی را برای کشور به بار آورد.

آمارهای جهانی گویای این واقعیت است که اقتصاد فضا در یک دهه گذشته رشدی ۱۳۹ درصدی داشته در حالی که متوسط رشد اقتصاد جهانی ۴/۱۹ درصد بوده است و در عین حال ۷۶ درصد از اقتصاد فضا توسط بخش خصوصی مدیریت شده است.

صنعت اطلاعات مکانی که بخشی از اقتصاد نوظهور فضایی است، طبق آمارهای منتشر شده از سوی سازمان فضایی ایران در سال ۲۰۱۷میلادی با چرخش مالی مستقیم ۲۹۰میلیارد دلار مواجه بوده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۰به ۴۳۹میلیارد دلار برسد.

همچنین سازمان فضایی ایران اعلام کرده است که رشد سالانه ۶/۱۳ درصد در جهان و ۶/۱۷ درصد در خاورمیانه برای این صنعت وجود دارد. طبق آمار منتشر شده از سوی این سازمان در سال ۲۰۱۷ اقتصاد صنعت ماهواره سنجش از دور در جهان ۴۰میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی شده این صنعت در ۲۰سال آینده رشدی یک هزار و ۳۰۰ درصدی داشته باشد؛ بنابراین اقتصاد نوظهور فضا یک ظرفیت و فرصت مهم برای خلق ثروت است که باید از آن به بهترین صورت ممکن استفاده کرد.

ناگفته نماند: گرچه تلاش‌ها و گام‌هایی برای توسعه حضور بخش خصوصی در خصوص بهره‌گیری از اقتصاد نوظهور فضایی برداشته شده است اما به نظر می‌رسد به تلاش‌های بیشتر با همکاری سایر نهادها نیاز است تا بتوان به توسعه هر چه بهتر اقتصادی در سال اقتصاد مقاومتی دست یافت.

انتهای پیام/

کد خبر: 995190

وب گردی

وب گردی