به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری ایسکانیوز، با توجه به گسترش و فراگیری فضای مجازی و تغییر سبک زندگی جوامع مختلف در کمتر از چند سال و پیش بینی ورود تکنولوژی های جدید به این حوزه من جمله بلاک چین و به کارگیری هوش مصنوعی انتظار می رود تغییرات در این حوزه ها بیش از گذشته و بسیار چشمگیر باشد. در همین راستا و برای تبین اهداف و تعیین مسیر حرکت در این راه؛ کلید واژه های رهبر انقلاب پیرامون فضای مجازی؛ فرصت ها و تهدیدهای پیش روی آن مورد بررسی قرار گرفته است.
حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی و عضو شورای عالی فضای مجازی نقل کرده است که: رهبر انقلاب، این حوزه[فضای مجازی] را به اندازه‌ی انقلاب اسلامی مهم دانستند و در مقام تشبیه فرمودند که «این فضا مثل یک رودخانه‌ی پر از آب و خروشان است که می‌آید و دائما هم بر آب آن افزوده و خروشان‌تر می‌شود. اگر ما برای این رودخانه تدبیر کنیم و برنامه داشته باشیم؛ زه‌کشی کنیم و هدایت کنیم این رودخانه را تا به سد بریزد، می‌شود فرصت. اگر رهایش کنیم و برنامه‌ای برای آن نداشته باشیم، می‌شود یک تهدید. ایشان تأکید بسیاری بر اهمیت این فضا و لزوم مدیریت آن داشتند؛ به گونه‌ای که همه‌ی ارکان نظام باید نقش خاص خود را با حضوری فعال در این فضا ایفا کنند.»
اهمیت فضای مجازی
در همین راستا تعداد مقالات زیادی در حوزه مربوط به فضای مجازی تالیف و منتشر شده است که بخشی از آنها به تعاریف جدیدی که فضای مجازی ارائه کرده و در واقع از مفاهیم معمول آشنایی زدایی کرده است پرداخته اند. بخشی نیز به آثار سوء و آثار مفید این شکل جدید از ارتباط توجه کرده اند و یبرخی نیز به آینده نگری این حوزه و آینده ارتباطی جهان پرداخته اند. در حقیقت فضای مجازی تعریف ما از دنیای پیرامون را دستخوش تغییر کرد، اما این بدان معنا نیست که سایر لوازم و ابزار کارکرد خود را از دست داده اند. در همین راستا رهبر انقلاب در دیدار روحانیان و مبلغان در آستانه‌ی ماه محرم‌فرموده اند: «من به منبر خیلی عقیده دارم. امروز اینترنت، ماهواره، تلویزیون و ابزارهای گوناگون ارتباطىِ فراوان هست، اما هیچ‌کدام از اینها منبر نیست؛ منبر یعنی روبه‌رو و نفس‌به‌نفس حرف زدن؛ این یک تأثیر مشخص و ممتازی دارد که در هیچ‌کدام از شیوه‌های دیگر، این تأثیر وجود ندارد.»
اما ذکر این موارد هیچ کدام توجه ایشان به فضای مجازی را تحت الشعاع قرا نداده است تا حدی که از فضای مجازی به عنوان فضای حقیقی یاد کرده اند: «اسم این فضا؛ فضای مجازی است درحالی‌که واقعا فضای حقیقی است»؛ یعنی این فضا درون زندگی بسیاری از مردم حضور دارد. خب همین فضای مجازی یک ابزار است؛ یک ابزار بسیار کارآمد برای اینکه شما بتوانید پیامتان را به اقصی نقاط دنیا برسانید، به گوش همه برسانید. این [امکان] دیروز نبود، امروز هست.» بیانات در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران.
ایشان در ادامه همین فرمایشات در جای دیگری فرموده اند: «این فضای مجازی امروز از فضای حقیقیِ زندگی ما چند برابر بزرگ‌تر شده؛ بعضی‌ها اصلا در فضای مجازی تنفّس می کنند؛ اصلا آنجا تنفّس میکنند، زندگی‌شان در فضای مجازی است. جوانان هم سروکار دارند با فضای مجازی، با انواع‌واقسام چیزها و کارها، با برنامه‌های علمی‌اش، با اینترنتش، با شبکه‌های اجتماعی‌اش، با مبادلات و امثال اینها سروکار دارند؛ خب، اینجا لغزشگاه است. هیچ‌کس نمی گوید آقا جادّه نکش. اگر شما در یک منطقه‌ای جادّه‌ای لازم دارید، خیلی خب، جادّه بکش، جادّه‌ی اتوبان هم بکش امّا مواظب باش! آنجایی که ریزش کوه محتمل است، آنجا محاسبه‌ی لازم را بکنید. ما به دستگاه‌های ارتباطی خودمان، به مجموعه‌ی وزارت ارتباطات و شورای عالی مجازی -که بنده از آن هم گله دارم- سفارشمان این است.»
هجمه دشمن
ایشان در سخنرانی های مختلف خود در مورد فضای مجازی صحبت کرده اند و هر بار از زاویه ای جدید به آن نگاه کرده اند. «شما ببینید الان در فضای مجازی چه خبر است! چقدر «مُضِلّاتُ الفِتَن» در این فضای مجازی و در ماهواره‌ها و در این تشکیلات وجود دارد و جوان در معرض همه‌ی اینها است....» در ادامه ایشان به مقایسه این هجمه ها با حضور پر رنگ جوانان در مناسکی همچون اربعین و اعتکاف پرداخته اند.
رعایت اخلاق
همچنین در مورد رعایت اخلاق در فضای مجازی فرموده اند: «الان در فضای مجازی معمول شده، کار عادی و رایجی است که به همدیگر بدگویی کنند، این به آن، آن به این تهمت بزنند، یک ضعف کوچک را بزرگ کنند، آبروی مؤمن را ببرند که معلوم هم نباشد چه کسی است؛ خب خیلی چیز بدی است. در بین جوان های ما یک‌چنین چیزهایی وجود دارد که باید جلویش گرفته بشود؛ این با تربیت معنوی [ممکن است].»
در جای دیگری ایشان فرموده اند: «در مورد فضای مجازی این را می گوییم؛ می گوییم مواظب شلّیک توپخانه‌ی دشمن باشید در این فضا؛ حواستان باشد. از این فضا، دشمن علیه هویّت شما، موجودیّت شما، نظام شما، انقلاب شما استفاده نکند.» «دشمنان این‌همه در فضای مجازی و در رسانه‌ها فعّالیّت می کنند، میلیاردها خرج می کنند برای اینکه بتوانند از جوان ایرانی اخلاق را، ایمان را، پایبندی به شریعت را، حیا را سلب کنند و بگیرند؛ چرا؟ چون اینها مایه‌ی اقتدار کشور است. با جوان مؤمن متشرّعِ با‌حیای باایمان که در مقابل این وسایل شهوت‌انگیز نمی لغزد و می تواند خودش را نگه دارد، و برای کشور مایه‌ی اقتدار است؛ دشمنند.»
فرصت ها
رهبر انقلاب در دیدار با رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت فرمودند: «من می خواهم خواهش کنم از جناب آقای رئیس جمهور این [را دنبال کنند]؛ چون فضای مجازی واقعا یک دنیای رو به رشدِ غیرقابل توقّف است، ابزارهای تسهیل‌کننده، مثل رایانه‌ها و ارتباطات اینترنتی و فضای مجازی و سایبری هم که الان در اختیار شماست. اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید، می توانید یک کلمه حرف درستِ خودتان را به هزاران مستمعی که شما آنها را نمی شناسید، برسانید؛ این فرصت فوق‌العاده‌ای است؛ نبادا این فرصت ضایع شود.»
آنچه از کلام رهبر انقلاب در رابطه با فضای مجازی برداشت می شود آنست که ایشان این فضا و قابلیت بوجود آمده را یک فرصت بی نظیر برای بهره برداری و تاثیر گذاری بر جامعه درونی ایران و همچنین بر جوامع خارجی می دانند و در عین حال از رعایت نشدن اخلاق در این فضا بسیار نگران هستند. اخلاقی که عموما با نقل جملات و خبرهای نادرست در این فضا زیر پا گذاشته می شود؛ «دشمن در تلاش است با شایعه سازی و تهمت پراکنی مردم را به جان یکدیگر بیاندازد که البته نمی تواند اما مردم باید با این شگرد ها مقابله کنند.»
آگاهی بخشی به عموم مردم
آگاهی بخشی به عموم مردم وظیفه همه است و هر کس به هر میزان که اثرگذار است باید نسبت به افزایش سطح آگاهیهای مردم و آشنایی آنها با شگردهای دشمنان و مقابله با آنها تلاش کند و نگذارند مردم تحت تاثیر شایعات مکارانه آنها قرار بگیرند.
وظیفه مـا چیسـت؟ اولیـن وظیفـه مـا ایـن اسـت کـه ایـن نقـش روحانیـت اصیـل را جـدى بگیریـم. مـن بارهـا گفتـه ام کـه بـا همـه ایـن وسـایل ارتبـاط جمعـى اى کـه وجـود دارد؛ البتـه روحانیـت بایـد از همـه ایـن وسـایل ارتبـاط جمعـى اسـتفاده کنـد؛ از اینترنـت و فناوری هـاى جدیـد ارتباطاتـى بایـد همـه روحانیـت بـراى دیـن اسـتفاده کنـد؛ همچنانـى کـه از رادیـو و تلویزیـون و بقیه چیزهـا اسـتفاده مىکنـد. در عیـن حـال، مسـجد، جلسـه مذهبـى، نشسـتن روبــه روى مــردم، دهان به دهــان بــا مــردم حــرف زدن، یــک نقــش بى بدیـل دارد و هیچ چیـزى جاى ایــن را نمى گیرد و ایــن هــم مــال شماست.
جمع بندی
ایشان در مورد تحدید و مقابله با این امکان پیش آمده فرمودند: «ما نمی گوییم این راه را ببندید؛ نه، اینکه بی‌عقلی است. یک کسانی نشسته‌اند، فکر کرده‌اند، یک راهی باز کرده‌اند به‌عنوان این فضای مجازی و به قول خودشان سایبری؛ خیلی خب، از این استفاده کنید منتها استفاده‌ی درست بکنید؛ دیگران دارند استفاده‌ی درست می کنند؛ بعضی از کشورها طبق فرهنگ خودشان این دستگاه‌ها را قبضه کرده‌اند. ما چرا نمی کنیم؟ چرا حواسمان نیست؟ چرا رها میکنیم این فضای غیرقابل کنترل و غیرمنضبط را؟ مسئولند، یکی از مسئولین هم همین ها هستند؛ دستگاه وزارت ارتباطات است.» بیانات در دیدار معلمان و فرهنگیان.
بررسی و بازخوانی صحبت های رهبر انقلاب در مورد فضای مجازی نشان می دهد ایشان بر استفاده از این ظرفیت تاکید بسیار دارند و تنها بر رعایت ضوابط، قوانین و اخلاق در این فضا هستند. ایشان در دیدار با اعضای شورای عالی فضای مجازی فرمودند: « رهبر انقلاب همچنین برنامه‌ریزی و حمایت دولت به‌ویژه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای گسترش صنایع مرتبط با فناوری ارتباطات را بسیار ضروری خواندند و تأکید کردند: گسترش این صنایع از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان، تأثیر بالایی در اشتغال‌زایی و تحول در اقتصاد کشور خواهد داشت.»
*حسین نوری
انتهای پیام/