اخبار جعلی امنیت کشورها را به خطر می‌ندازد

یکی از اصلی ترین انتقادها به رسانه ها، به ویژه رسانه های برخط در عصر اطلاعات و ارتباطات، عدم توانایی مخاطبان در تشخیص اخبار واقعی و تفکیک آن از اخبار جعلی است.

به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز، عبارت اخبار جعلی(fake news ) اصطلاحی است که در کشمکش انتخاباتی سال 2016 ایالات متحده آمریکا در زمان کاندیاتوری دونالد ترامپ بر سر زبان ها افتاد. اصطلاحی که یک جنگ رسانه ای بود برای بی اعتبار خواندن وسایل ارتباط جمعی، رسانه های جریان اصلی، سازمان های خبری و مقابله کردن با آنها از طریق قدرت روزافزون شبکه های اجتماعی. کاربرد این اصطلاح در این چند سال با رشد زیادی همراه بوده است.

فارغ از رویکرد ترامپ نسبت به اخبار جعلی، نگرانی از توسعه این موضوع در سال های اخیر به حدی بوده که سازمان ملل متحد و اتحادیۀ اروپا نسبت به گسترش اخبار جعلی و عواقب ناگوار آن هشدار داده، برخی کشورها، نهادها و سازمان ها تمهیداتی برای مبارزه با آن در نظر گرفته و اجرا کرده اند. این نگرانی ها بی مورد نیست، چرا که اخبار جعلی با مختل کردن گردش صحیح اطلاعات و گمراه سازی افکارعمومی این قابلیت را دارد که امنیت کشورها را به خطر انداخته و مخاطبان را از حق دسترسی آزاد به اطلاعات واقعی محروم سازند. به گونه ای که سد بزرگی برای اجرای صحیح دموکراسی خواهد بود. بر این اساس فوکویاما یکی از نظریه پردازان معروف، رشد اخبار جعلی را یکی از ثمرات اینترنت می داند و معتقد است که نهاد های رسانه ای و اطلاعاتی در گذشته همیشه تحت کنترل نخبگان بوده اند و این نهادها و کنترل نخبگان بر آنها با حضور اینترنت ضعیف شده است و شاید دموکراسی ها بدون میزانی از کنترل از سوی نخبگان نمی توانند عملکرد خوبی داشته باشند.

وقتی خبری انتشار پیدا می کند یا اطلاعاتی به مخاطبان داده میشود به خاطر سرعت باور نکردی گردش اطلاعات که اکنون وجود دارد، قدرت تحلیل منتقدانه از مخاطب گرفته می شود. به عبارتی بمباران اطلاعات در فضای ایجاد شده به واسطه رسانه ها و شبکه های اجتماعی، امکان تشخیص درستی و نادرستی خبر و اطلاعات را از مخاطب می گیرد و تا مخاطب بخواهد نقدی بر مطلب مورد نظر داشته باشد، در فضای مارپیچ بازنشر قرار می گیرد به گونه ای که با افزایش میزان بازنشر آن توسط کاربران، دیگر مخاطب میلی برای درست سنجی آن را پیدا نمی کند و به این واسطه یک اعتماد کاذب شکل می گیرد. و این گفته چرچیل که« تا حقیقت بیاید شلوارش را بالا بکشد، دروغ به آن ور دنیا رسیده» می تواند مصداقی برای وضعیت کنونی درباره رشد اخبار و اطلاعات جعلی باشد.

شبکه های اجتماعی؛ فضایی برای افزایش اخبار جعلی

شبکه های اجتماعی به عنوان پیش قراول عصر جدید در حوزه تولید اطلاعات و اخبار مازاد، فضای را ایجاد کرده است که واسطه های که پیش از این بین مخاطب و یک رسانه فراگیر قرار داشت، از بین برود. وقتی در گذشته خبری تولید می شد این خبر از فیلترها و دروازه بانان خبری سازمان های رسانه ای مربوطه گذر می کرد که به این واسطه تا خبری مورد تایید قرار نمی­گرفت برای انتشار فرستاده نمی شد و نسبت اعتبار این اخبار از درجه بالایی برخوردار بود. ولی اکنون این فیلترها و دروازه بانان خبر در این رسانه ها از بین رفته اند و هر مخاطب و کاربری در عین حال که خود مصرف کننده است به تولید کننده ای تبدیل شده است که بدون واسطه ای به نشر افکار و اطلاعات و اخبار خود می پردازد.

کاهش هزینه های دسترسی به اطلاعات، اخبار و برقراری ارتباط، ایجاد فرصت های جدید برای مشارکت از طریق گروه های تازه شکل گرفته، تولید حجمی زیاد از اطلاعات در رسانه های اجتماعی در دقیقه، و از طرفی کاربران نیز تلاش می کنند توجه دیگران را با لایک کردن، اشتراک گذاری، نظر دادن و ... جلب کنند و سعی می شود مطلب، نظر و خبری به اشتراک گذاشته شود که به نوعی با ساختار متعارف خبر متفاوت باشد و ساختار های شناختی و معرفتی مخاطب را به چالش بکشد. همه اینها از مواردی است که تاثیر شبکه های اجتماعی در افزایش اخبار جعلی را نشان می دهد.

اخبار جعلی منافع گروه خاص را در نظر می گیرد

از طرفی اخبار جعلی اثرات مخربی را بر روی سطوح مختلف مدیریتی در یک کشور خواهد داشت. تصمیم های که در دولت، مجلس و چه در سایر قوا گرفته می شود متاثر از اخبار جعلی است. در نتیجه ابعاد مختلف یک جامعه اعم از اقتصاد، سیاست، فرهنگ و ... تحت تاثیر این پدید قرار می گیرند. یکی از مهم ترین اثراتی که در رشد اخبار جعلی ظهور پیدا می کند به حاشیه رفتن خٍیر عمومی و منافع عمومی کلی جامعه و در عوض توجه به منافع افراد خاص است؛ زیرا این پدیده فقط برای حداکثر کردن منافع افراد خاصی از جامعه که آن را ایجاد کرده اند، کاربرد دارد.

راه های برای مقابله کردن با این پدیده وجود دارد که می توان به بالا بردن سواد خبری، بصری، اطلاعاتی و سواد رسانه ای اشاره کرد. اگر مخاطب و کاربر رسانه بتواند این مهارت ها را کسب کند دیگر در مقابل هر خبر و اطلاعاتی که به او می رسد منفعل نخواهد بود، توانایی تجریه و تحلیل مسائل مختلف را خواهد داشت و در این موارد کاربر همیشه مراقب خواهد بود که چیه چیزی را به عنوان خبر مصرف می کند و حساسیتی که در خرید کالاهای روزانه مصرفی خود دارد مبنی بر عدم گذشت تاریخ مصرف آن، باید در این زمینه هم توجه کند که هر خبری را چشم بسته نپذیرد.

- سلطانی، سلیمی و فلسفی. اخبار جعلی و مهارت های مقابله با آن.1396. فصلنامه رسانه

- http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=144632

انتهای پیام/

کد خبر: 999587

وب گردی

وب گردی