به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، رکود، تورم و بیکاری حاصل از رکود، شرایط اقتصادی بدی در جامعه ایجاد کرده است. بسیاری این شرایط را نتیجه سیاستهای پولی و بانکی میدانند و معتقدند با این سیستم بانکی نمیتوان تغییر تحولی در اقتصاد کشور ایجاد کرد. پولطلا ایدهای است که نظریهپردازان آن معتقدند به راحتی میتواند تورم را کنترل کند و شرایط کنونی را تغییر دهد. برای بررسی ایده پولطلا و کارکردهای آن با محمد حسن غلامی، مدیر گروه معیشت و اقتصاد موسسه تحقیقات راهبردی تمدن اسلامی «متا» گفتوگو کردهایم.
غلامی معتقد است؛ پولطلا برای کنترل تورم به صورت خود کنترل عمل کرده و خلق پول توسط بانک مرکزی را عامل اصلی تورم میداند. او به این موضوع اشاره میکند که طلا را نمیتوان مانند پولهای اعتباری به صورت دستوری خلق کرد، در نتیجه پولطلا تورم ایجاد نمیکند. غلامی در این گفتوگو موضوعاتی چون پشتوانه نظریه پولطلا، کارکردها و نحوه کار با این واحد پولی، خیانت آمریکا در کاهش ارزش دلار و صادر کردن تورم ناشی از دلار به سایر کشورها را مطرح میکند. متن کامل این گفتوگو به شرح زیر است:
لطفا توضیح دهید ایده پولطلا به چه صورت عمل میکند و چه مزایایی نسبت به پولهای رایج دارد؟
وقتی سیستم پولی روی ریال، دلار یا هر پول اعتباری دیگری تنظیم شده باشد، مدیران این نوع سیستم (بانک مرکزی و دیگر بانکها) میتوانند، حجم پول را زیاد کنند و ارزش پول را تغییر دهند. تغییر ارزش پول باعث مشکلاتی مثل تورم و کاهش سرمایههای مردم میشود که در کشور شاهد این موارد هستیم و در نهایت نیز شکاف طبقاتی را در جامعه ایجاد میکند.
نوسان پولی در یک بازه زمانی ارزش اقتصادی صادرات را افزایش میدهد و بعد از مدتی برعکس شده و واردات ارزش اقتصادی پیدا میکند و این مانند یک چرخه ادامه پیدا میکند. در چنین شرایطی تولیدکنندگان و دیگر ارکان بازار نمیتوانند، برنامهریزی داشته باشند. سیستم پولی و بانکی کنونی بعد از تورم، باعث رکود هم میشود. رکود اقتصادی و تورم نتیجه وضعیتی است که سیستم پول اعتباری ایجاد کرده است.
اگر قصد تغییر این سیستم را داشته باشیم باید از سیستمی استفاده کنیم که امکان نوسان پولی در آن وجود نداشته باشد. برای تغییر سیستم پولی راهها و طرحهای مختلفی وجود دارد. برای کشور ما بهترین طرح اینست که از طلا در کارکردهای پولی استفاده کنیم. سیستم پولطلا علاوه بر اینکه ویژگیهای پولی را تامین میکند به راحتی قابل اجرا است. پولطلا هم نیازهای جامعه را برطرف میکند و هم به صورت خود کنترل تورم را از بین میبرد.
تمام کارکردهای پولی را میتوان از ریال و دلار به طلا منتقل کرد. دریافت طلا از ونزودئلا به ازای صادرات بنزین یک کارکرد پولی است، در حالی که میشد از دلار، یورو، ریال و یا پول ونزوئلا هم استفاده کرد. این کار یک کارکرد ساده پولطلاست که برای تحریمگریزی از آن استفاده شد.
ما معاملات بخش کوچکی از جامعه را به صورت نمونه روی پولطلا فعال کردهایم. این گروه دستمزدشان با طلا محاسبه میشود و مبادلات پولی خود را با طلا انجام می دهند. در وضعیت فعلی که تورم و گرانی به اوج رسیده است، هیچ یک از این افراد با مشکلات ناشی از تورم روبرو نیستند. برای این نمونه از جامعه نه مسکن گران شده نه خودرو؛ افزایش قیمتی که در حوزههای مختلف شاهد آن هستیم، برای کسانی قابل لمس است که از ریال استفاده میکنند.
در حال حاضر پولهای کاغذی رواج دارد، اگر واحد پولی به پولطلا تبدیل شود مردم به چه شکل کارهای خود را باید انجام دهند؟
تمام کارکردهای پولی به طلا منتقل میشود. به طور مثال پسانداز یک کارکرد پولی است. وقتی پسانداز با طلا انجام بگیرد، یعنی پولطلا در کارکرد پسانداز یا ذخیره ارزش به کار گرفته شده است. برای مبادلات هم میتوان از همین سیستم شتاب فعلی استفاده کرد. شتاب این قابلیت را دارد که در کنار ریال، طلا را هم جابهجا کند. به طور مثال یک سوت طلا یا یک هزارم گرم طلا یا هر وا حد دیگری که برای پولطلا در نظر بگیریم در کارت بانکی موجود است و فرد میتواند آن را انتقال دهد یا از هر فروشگاهی کالای موردنیاز خود را بخرد. اگر سیستم همکاری کند میتوان به راحتی این کار را انجام داد، اگر هم همکاری صورت نگیرد، میتوان یک اپلیکیشن یا سیستم الکترونیک گردش طلا ایجاد کرد.
ریال خود یک واحد اعتباری است اگر این واحد اعتباری را به طلا تغییر دهیم چه تفاوتی ایجاد میشود؟
ارزش طلا ذاتی و ثابت است و مانند پولهای رایج ارزش آن اعتباری نیست. هزاران سال است که طلا ارزش خود را حفظ کرده و در آینده نیز این ارزش را خواهد داشت. اگر انقلاب یا جنگی رخ دهد و حتی حکومت عوض شود؛ طلا ارزش خود را از دست نمیدهد. ارزش پولهای اعتباری مثل دلار، یورو و ریال وابسته به اعتبار یک سیستم بانکی و حکومتی است. این نوع پولها همواره نوسان دارند و ارزش آنها رو به صفر شدن پیش میرود اما طلا اینگونه نیست.
یک تکه طلا از 2 هزار سال پیش تاکنون ارزش خود را حفظ کرده است و حتی قیمت ها نسبت به طلا ثابت است. بنا بر روایتی در صدر اسلام، قیمت یک گوسفند بین یک تا 2 دینار بوده است. هر دینار معادل 4.2 گرم طلا است، در همین زمان هم با 4 گرم طلا میتوان یک گوسفند خرید. در طول 1400 سال سطح قیمتها نسبت به طلا ثابت بوده است؛ بدون اینکه هیچ حکومتی این تعادل را ایجاد کند. میتوان گفت در نظام خلقت خدا، طلا به عنوان پول در نظر گرفته شده است.
در حال حاضر طلا به یک کالای سرمایهای تبدیل شده و مردم با این انگیزه طلا را میخرند که با گذشت زمان قیمت آن افزایش پیدا کند، با این شرایط چطور پولطلا میتواند از ایجاد تورم آن هم به صورت خودکنترل جلوگیری کند؟
در واقع قیمت طلا افزایش نیافته و این ارزش پول است که کاهش پیدا کرده است، ارزش طلا در طول زمان ثابت میماند. این دلار یا ریال است که ارزش آن تغییر میکند اما این احساس در جامعه ایجاد میشود که طلا گران شده است.
سیسنم بانکی با خلق پول تورم تولید میکند. افزایش حجم پول هم چند دلیل دارد؛ یکی از دلایل اصلی آن بهرههای بانکی است. وقتی بانک میخواهد سالی 20 درصد بهره بانکی بدهد، چاره ای ندارد جز اینکه حجم پول را سالی 20 درصد افزایش دهد. علت دیگر خلق پول هم به جبران کسری بودجه دولت مربوط میشود. در یکسال گذشته 31 درصد به حجم نقدینگی کشور اضافه شده است و این یعنی اینکه حداقل 31 درصد از ارزش پول کم شده است.
بانکها برای پرداخت بهره چارهای جز خلق پول ندارند. هر چه حجم پول اعتباری را زیاد کنیم (چه با تایپ کردن چه با چاپ پول) ارزش آن کم میشود و اینگونه تورم ایجاد میشود. پولطلا تورم ندارد چون نمیتوان آن را خلق کرد؛ با یک دستور میتوان هزار میلیارد تومان به حجم نقدینگی اضافه کرد اما نمیشود به صورت دستوری هزار گرم طلا به حجم پول جامعه اضافه کرد.
برای افزایش حجم پولطلا باید متناسب با میزان افزایش کار انجام گیرد و تولید افزایش پیدا کند. وقتی اقتصاد گردش واقعی داشته باشد همواره تناسب بین پولطلا و اقتصاد برقرار است و هیچگاه تورم ایجاد نمیشود، در واقع طلا بخشی از خود اقتصاد است.
مبنای ارزهای فعلی هم طلاست، چه تضمینی وجود دارد با نغییر واحد پولی همین اتفاقات برای پولطلا پیش نیاید؟
در سال 1944 در پیمان «برتونوودز» آمریکا متعهد شد که رابطه دلار با طلا را ثابت نگه دارد. طبق این تعهد هر اونس طلا باید 35 دلار باشد و همیشه هم این نسبت را باید حفظ میکردند، بر همین اساس هم دلار به عنوان پول جهانی انتخاب شد. بنابراین دلار رسید طلا شد.
بعد از 27 سال و در سال 1971 به این تعهد خیانت کردند که به شوک نیکسون معروف شد. از آن زمان تاکنون قیمت هر اونس طلا به هزار و 775 دلار رسیده است. این اتفاق در حالی رخ داده که آنها تعهد داده بودند؛ نسبت بین طلا و دلار را حفظ کنند. در طی این سالها و بعد از شوک نیکسون، حدود 98 درصد از ارزش دلار کاهش یافته، یعنی در رسید طلا خیانت شده است.
برای ریال هم همین اتفاق افتاده است؛ طبق قانون هر 10 هزار تومان رسید یک کیلوگرم طلای خالص است. امضای رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد روی پول به این معناست که ما تضمین میکنیم هر 10 هزار تومان رسید یک کلیوگرم طلاست اما در این تعهد هم خیانت شده است. پول نسبت به طلا تعریف شده و تمام ارزهای رایج در نسبت با طلا ارزش پیدا کردهاند اما در این رسید خیانت شده است. ایده پولطلا این است که اگر خود طلا به عنوان پول استفاده شود، دیگر نمیتوان در آن خیانت کرد.
ریالی که توسط بانک مرکزی تولید و توزیع میشود، هر روز به ارزش و عیار آن خیانت میشود اما سکه بهار آزادی که از توسط همین بانک ضرب میشود، سالهاست که وزن و عیار آن ثابت است و هیچ کاهش ارزشی نداشته است. وقتی پول خود طلا باشد؛ نمیتوانند به آن خیانت کنند اما وقتی پول رسید طلا باشد به صورت دائم از ارزش و اعتبار آن کم میکنند.
سیستم بانکی ایران تورم بسیار زیادی دارد اما برخی کشور ها مانند ژاپن با همین سیستم بانکی تورم صفر درصد دارند این مساله چگونه قابل توجیه است؟
درباره اینکه برخی کشورها با همین سیستم بانکی توانسته اند تورم را کنترل کنند چند پاسخ میتوان داد؛ اول اینکه ما 40 سال با این سیستم تلاش کردهایم که تورم را به صفر برسانیم و ارزش پول را ثابت نگه داریم اما به این هدف نرسیدهایم. پس حداقل می توان به این نتیجه رسید که این سیستم برای شرایط کشور ما مناسب نیست.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که دیگر کشورها وضعیت خود را در نسبت با دلار ثابت نگه داشتهاند. دلار امروز مانند قایقی است که به سمت دره حرکت میکند و وضعیت این کشورها در نسبت با چنین دلاری ثابت است. در «برتونوودز» علاوه بر اینکه تعهد دادند که دلار نسبت به طلا ثابت باشد، قرار بر این شد که بقیه پولها هم نسبت به دلار ثابت باشند. کشورهایی مثل ژاپن ارزش پول خود را با دلار ثابت نگه داشتهاند، دلاری که خود در گذر زمان بیارزش شده است.
اینکه تورم ژاپن نزدیک به صفر است به این دلیل است که در واقع پول ژاپن همان پول آمریکاست و فقط شکل آن عوض شده است. اتفاقی که اینجا افتاده، این است که آمریکا پول خلق میکند اما کاهش ارزش دلار را دیگر کشورها به خود جذب میکنند. در واقع آمریکا تورم خود را به کشورهای دیگر صادر میکند و باعث میشود تورم آمریکا در دیگر کشورها توزیع شود.
اگر ما در کشورهایی مثل عراق و افغانستان هزینه کنیم، به همان میزان که در این کشورها خرج میکنیم، اگر در کشور ریال چاپ کنیم، تورمی برای ما ایجاد نمیکند. با این کار ارزش پول ما کاهش مییابد اما در کشورهای دیگر توزیع میشود. چند بار هم این کار را انجام دادهایم اما وقتی این پولها به کشور برگشته، ناگهان یک جهش تورمی رخ داده است. این جهش تورمی برای آمریکا هم رخ خواهد داد.
با بررسی شرایط کشور خود به این نتیجه میرسیم که راهی جز اینکه به سمت پولطلا برویم نداریم. اوضاع ریال هر روز بدتر می شود، ریال امروز بدتر از دیروز است و ریال فردا بسیار بدتر از ریال امروز خواهد بود. سیستم پولی و بانکی کنونی در این 40 سال نشان داده است که اصلاح پذیر نیست.
اگر و همکاری خوبی از سوی دولت، مجلس و سیستم بانکی صورت بگیرد، ما تعهد دادهایم که با تعویض سیستم پولی و جایگزینی ریال با پولطلا در 24 ساعت می توان تورم را به صفر رساند. مهمترین ویژگی پولطلا این است که تورم ندارد. پروفسور استیو هانکه (استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز) هم به این موضوع اشاره کرده که میتوان در 24 ساعت تورم را صفر رساند و ارزش پول را ثابت کرد.
ما در حال اجرای این مدل در یک جامعه کوچک به عنوان نمونه هستیم. این جامعه با طلا معاملات خود را انجام میدهند و تورم را در قیمت ها احساس نمیکنند. با چند دستورالعمل ساده میتوان این را به کل کشور تعمیم داد. اگر این اتفاق بیافتد سیستم بانکی ضررکننده اصلی است که علت آن هم برمیگردد به اینکه بانک میخواهد با نرخ بهره بالا کار کند. این دستورالعملها و طرح اجرایی آن را به بانک مرکزی و مشاوران آنها داده شده است ولی متاسفانه به آن توجه نمیکنند و ترجیح میدهند که با تورم پیش بروند که منافع بانکها تامین شود.
مبنای پولطلا چیست؟ آیا صرفا یک نظریه علمی است یا مبانی شرعی هم پشت آن وجود دارد؟
ما در جمهوری اسلامی وقتی یک نظریه میدهیم، باید سه پشتوانه فقهی، علمی و عملیاتی داشته باشد. نظریههای فقهی که پشتوانه عملیاتی ندارند، این ایراد به آنها گرفته میشود که این نظرات قابلیت اجرا ندارد. همین موضوع را میتوان برای نظرات دانشگاهی هم مطرح کرد. اگر نظریات علمی بیان کنند که نرخ ارز و تورم باید اینگونه باشد اما قابلیت عملی کردن حرف خود را نداشته باشند، چه فایدهای برای جامعه دارد.
در 15 سال گذشته نظریه پولطلا را در سه ضلع فقهی، کارشناسی و عملیاتی پیش بردهایم. از صاحبنظران هم خواستهایم که این نظریه را نقد کنند و چند جلسهای هم با بخشهای مختلف تصمیمگیری حاکمیتی مناظره داشتهایم. ضمن اینکه نظریه پولطلا در کل جهان اسلام مطرح است. کتابی هم در این مورد از نظریات اندیشمندان جهان اسلام گردآوری شده که به زودی راهی بازار خواهد شد.
آیا حذف 4 صفر از پول ملی تاثیری در اقتصاد ما خواهد داشت؟
اول باید به این موضوع اشاره کنم که این 4 صفر ایجاد شده است خود یک مدرک جرم است. مسئولان امر باید به این سوال پاسخ دهند که چرا در طول این سالها ارزش پول کاهش یافته است که حالا میخواهند این مدرک جرم را پاک کنند. از طرف دیگر با حذف این 4 صفر بعد از مدتی دوباره همین اتفاقها میافتد و دوباره باید این صفرها حذف شود. از همان زمانی که این موضوع در مجلس مطرح شد تاکنون ارزش ریال تقریبا نصف شده است.
حذف صفر به لحاظ عددی رقم درآمدها را کم میکند که این بار روانی منفی زیادی در جامعه به همراه دارد. به طور مثال حقوق 3 میلیونی به 3 هزار تومان تبدیل میشود و درک این موضوع برای مردم سخت خواهد بود. البته حذف 4 صفر جنبه های مثبتی هم دارد که مهمترین وجه مثبت آن این است که در نگاه بینالمللی جلوه مثبتی برای پول ایران دارد که البته بیشتر یک جنبه رسانه ای است.
انتهای پیام/
نظر شما