به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، مصاحبه با معاونین دانشگاه آزاد از برنامه‌های ویژه ایسکانیوز برای آغاز سال ۱۴۰۰ است. در این راستا، با احمد حیدری معاون امور مجلس و ارتباطات اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی درباره سهم دانشگاه آزاد از بودجه ۱۴۰۰ و حواشی سیاسی مطرح شده برای این دانشگاه گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن را در ادامه خواهید خواند:
با توجه به اتمام بررسی بودجه ۱۴۰۰، چه خبرهای خوشی برای دانشگاه آزاد در این بودجه درنظر گرفته شده؟ قرار بود در سال گذشته دانشگاه آزاد در حوزه پژوهشی و تسهیلات دانشجویان ذی نفع باشد؛ اما محقق نشد.
با آرزوی پربرکت بودن سال جدید برای خانواده بزرگ دانشگاه آزاد، همانطور که مستحضر هستید دانشگاه آزاد مولود انقلاب اسلامی است و این دانشگاه به عنوان یک شبکه بزرگ اجتماعی حجم عظیمی از آموزش و پژوهش را در اختیار جامعه اسلامی قرار داده است.
دانشگاهی که با دستان مردم و حمایت مسئولین ایجاد شده است و هم‌اکنون ۴۰۰ واحد دانشگاهی در کشور دارد. ۲۴ هزار نفر اعضای هیئت علمی و یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در این دانشگاه مشغول به فعالیت هستند. دانشگاه آزاد ۲۰ میلیون متر مربع فضای ساخته شده و ۱۷ هزار هکتار زمین در اختیار دارد که همه این موارد، مواهب انقلاب اسلامی هستند و در اختیار دانشگاه آزاد به عنوان خادم ملت ایران قرار گرفته است.
همانطور که می‌دانید دانشگاه آزاد بودجه دولتی ندارد و به عنوان یک نهاد غیردولتی از لحاظ درآمد و هزینه مستقل است، به این معنا که هر چه درآمد کسب کند، هزینه می‌کند. به علاوه این دانشگاه، مالیات و بیمه هم به دولت پرداخت می‌کند، در حالی که یک ریال بودجه دولتی ندارد.
در مورد سوالی که مطرح شد باید بگویم که مجلس در بودجه ۱۴۰۰ نگاه خوب و مثبتی به دانشگاه آزاد داشت. به همین دلیل از رئیس مجلس و اعضای کمیسیون‌ها تشکر می‌کنیم. امسال برای اولین بار در مجلس یازدهم، با ورود فعالانه کمیسیون آموزش و تحقیقات، فراکسیون دانشگاه آزاد تشکیل شد. پیش از این معمولا فراکسیون‌های دانشگاه آزاد با سایر دانشگاهیان بود؛ اما در این دوره فراکسیون دانشگاه آزاد به طور مستقل به ریاست کیوان مرادیان نماینده قائم شهر تشکیل شد.
بیش از ۷۰ نماینده عضو این فراکسیون هستند که حدود ۳۰ نفر از این اعضا به نحوی با دانشگاه آزاد مرتبط هستند، به این معنا که عضو هیئت علمی، هیئت امنا یا عضو همکار دانشگاه آزاد هستند.
بر اساس قانون مجلس و مصوبه هیئت دولت، حدود ۱۰۰ هزار نفر دانشجوی بنیاد شهید در دانشگاه آزاد به صورت رایگان تحصیل می‌کند. تحصیل رایگان این دانشجویان به حق است چرا که ما مدیون فداکاری آن‌ها هستیم و نظام باید به آن‌ها خدمت کند.
بنیاد شهید به لحاظ قانونی موظف است که شهریه این دانشجویان را به دانشگاه آزاد پرداخت کند؛ اما این شهریه‌ها از سال ۹۲ پرداخت نشده بود. در این راستا، پارسال در بودجه ۹۹ مصوب شد و قسمتی از آن با همکاری رئیس بنیاد شهید پرداخت شد اما قسمت اعظم آن یعنی حدود هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان همچنان باقی ماند.
به همین دلیل در بودجه ۱۴۰۰ که اسفند ۹۹ مورد بررسی قرار گرفت در تبصره پنج بند (ه) قید شده است که دولت باید ۵۰ هزار میلیارد تومان به طلبکارهایش پرداخت کند. دانشگاه آزاد تنها دستگاهی بود که با عنایت کمیسیون تلفیق، اسمش قید شد و نوشتند که پرداخت بدهی دولت با اولویت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به دانشگاه آزاد پرداخت شود.
این قدم بسیار بزرگی است هم برای تحصیل آن فرزندان در دانشگاه آزاد و هم طلبی که دانشگاه آزاد از دولت دارد. البته لازم به ذکر است که دولت به همان نرخ سال ۹۲ تا ۹۴ پول دانشگاه آزاد را می‌دهد و اگر بخواهد تورم را درنظربگیرد، بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان می‌شود.
چه تسهیلات دیگری برای دانشگاه آزاد در بودجه ۱۴۰۰ لحاظ شده است؟
صندوقی در همه دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد تحت عنوان صندوق رفاه دانشجویی وجود دارد که وظیفه آن پرداخت وام یا تسهیلات تغذیه برای دانشجویان است. هر سال مبلغی بر اساس پیشنهاد دولت و مصوبه مجلس در اختیار وزارت علوم و وزارت بهداشت قرار گرفته و به این صندوق واریز می‌شود؛ اما مبلغی که برای صندوق رفاه دانشگاه آزاد با توجه به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو، درنظرگرفته شده بود، بسیار ناچیزی بود.
در راستای برطرف کردن این مشکل و با توجه به این که بیش از ۳۸ درصد دانشجویان کشور در دانشگاه آزاد تحصیل می‌کنند، در تبصره ۹ مصوب شد که صندوق رفاه دانشجویی دانشگاه آزاد در کنار صندوق رفاه وزارت علوم و بهداشت به رسمیت شناخته شود و در نتیجه مبلغی که دولت پیشنهاد می‌دهد و مجلس تصویب می‌کند و نهایی می‌شود به صورت سرانه بین همه دانشجویان کشور تقسیم شود.
دانشجویان دانشگاه آزاد، بیشتر نیازمند وام هستند چون شهریه پرداخت می‌کنند و این درست نیست که این پول تنها در اختیار چند دانشگاه یا وزرات علوم قرار بگیرد. به همین دلیل امسال مصوب شد که آن پول به صورت سرانه تقسیم بشود. برای مثال اگر ۵۰۰ میلیارد تومان باشد، نزدیک ۲۰۰ میلیارد تومان در اختیار دانشگاه آزاد قرار خواهد گرفت.
مورد دیگر به رسمیت شناخته شدن سرای نوآوری دانشگاه آزاد بود که در زمان ریاست دکتر تهرانچی با هدف حرکت دانشگاه به سمت حل مسئله آغاز شد. بر این اساس دانشگاه باید بتواند از ظرفیتهای علم و پژوهش برای رفع نیازهای کشور استفاده کند.
همه واحدهای دانشگاه آزاد ملزم هستند که ظرفیت‌ها و نیازها را شناسایی کنند، ظرفیت و توانمندی گروه‌های علمی خود را پای کار بیاورند و معضلات و مشکلات را حل کنند. در راستای این هدف، سراهای نوآوری در کشور به همت معاونت تحقیقات و فناوری تاسیس شد.
دانشگاه آزاد خواستار چه تسهیلاتی برای سراهای نوآوری در واحدهای این دانشگاه است؟
هویت سراهای نوآوری دانشگاه آزاد برابر با پارک‌های علم و فناوری در وزارت علوم است. به همین دلیل دانشگاه آزاد می‌خواهد سراهای نوآوری هم مشابه خدمات پارک‌های علم و فناوری را دریافت کنند.
در این راستا در یکی دیگر از بندهای تبصره ۹ مصوب شد که سراهای نوآوری دانشگاه آزاد به رسمیت شناخته شوند و همچنین این سراهای نوآوری می‌توانند مانند پارک‌های علم و فناوری و سایر دانشگاه‌هایی که کار پژوهشی انجام می‌دهند، از خدمات استفاده کنند.
سراهای نوآوری متشکل از شرکت‌های دانش بنیان، مراکز رشد و شرکت‌های تحقیقاتی هستند که دانشجویان یا استادان یا هر دو تشکیل می‌دهند.
دانشگاه آزاد ۲۴ هزار نفر اعضای هیئت علمی بسیار توانمند در کل کشور دارد که این افراد از ۳ درصد پژوهشی که باید در همه اعتبارات دستگاه‌ها برای کار پژوهشی و تحقیقاتی استفاده شود، بی‌بهره شده بودند. پس از این استادان دانشگاه آزاد هم می‌توانند از ۴۰ درصد این ظرفیت و در راستای همکاری با دستگاه‌های مطرح شده در ماده ۵ خدمات کشوری قرارداد ببندند که در نتیجه هم کار تحقیقاتی انجام می‌شود و هم علم استادان در اختیار حل مسائل جاری کشور قرار می‌گیرد.
واقعیت این است که اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد از این ظرفیت محروم شده بودند؛ اما با تلاش‌های صورت گرفته مجلس سال ۹۸ و ۹۹ مجوز دادند که استادان دانشگاه آزاد بتوانند از چهار تا پنج هزار میلیارد تومان اعتباری که در این زمینه وجود دارد، استفاده کنند. سال ۹۸ استادان دانشگاه آزاد توانستند بیش از هزار میلیارد تومان قرارداد ببندند و امسال هم در تبصره آمده و امیدواریم که مورد استفاده استادان قرار بگیرد.
بودجه ۱۴۰۰ چه تسهیلات دیگری برای دانشگاه آزاد دارد؟
دولت در یکی از بندهای تبصره چهار این بحث را مطرح کرده که دانشگاه‌ها تا سقف یک میلیارد دلار بتوانند از فاینانس استفاده کنند که تجهیزات کارگاهی و آزمایشگاهی‌شان را به‌روز کنند. برای دانشگاه‌های دولتی این خدمات از محل تضمین دولت پرداخت می‌شود.
این تسهیلات ابتدا برای دانشگاه آزاد در نظرگرفته نشده بود؛ اما هم‌اکنون اضافه شده و دانشگاه آزاد می‌تواند از این اعتبار و فاینانس استفاده کند. البته تضمین پرداخت آن بر عهده خود دانشگاه است. نمایندگان مجلس از درخواست‌های همه معاونت‌های دانشگاه آزاد به خوبی استقبال و پیگیری کردند.
مورد دیگری که در بند (دال) تبصره ۹ وجود داشت، پیشنهاد دولت مبنی بر تغییر کاربری آموزش و پرورش، وزارت علوم و وزارت بهداشت بود که بر این اساس، این دستگاه‌ها از پرداخت عوارض به شهرداری معاف باشند. وقتی کمیسیون تلفیق تشکیل شد، دانشگاه آزاد با رای ۲ سوم اعضای کمیسیون اضافه شد؛ اما پس از رد لایحه بودجه در صحن مجلس و بازگشت آن به دولت، به طور کلی بند دال تبصره ۹ حذف و از دستور کار خارج شد. بعد از حذف این بند، ما به شوخی گفتیم؛ ما نمی‌خواهیم حداقل این امکان را به وزارت علوم و بهداشت بدهید.
این‌ها اقداماتی بودند که در بودجه ۱۴۰۰ برای دانشگاه آزاد پیگیری شد. البته نمایندگان مجلس در طول سال ۹۹ هم برای پرداخت بدهی بنیاد شهید به دانشگاه آزاد پیگیری‌های خوبی انجام دادند. برای مثال حدود ۵۰ نفر از نمایندگان به رئیس جمهور نامه نوشتند که مطالبات دانشگاه آزاد را پرداخت کنید و نایب رئیس مجلس هم این نامه را کتبا به رئیس جمهور ابلاغ کرد.
فرمودید که بخشی از طلب دانشگاه آزاد از بنیاد شهید وصول شده، اما به‌نظر می‌رسد دانشگاه یک زمین ۸۵۰ میلیاردی گرفته که گفته می‌شود؛ فروش نمی‌رود تا جایی که حاضرند با ۱۰ درصد ضرر به خود بنیاد شهید برگردانند. چرا کار کارشناسی حقوقی و عمرانی برای این زمین انجام نشده که الان دانشگاه این ضرر را متحمل نشود؟
اولین اقدام من پس از قرارگیری در معاونت، بررسی فعالیت‌های گذشته معاونت و دانشگاه بود. در نتیجه متوجه شدم که دانشگاه از یک طرف با کمبود نقدینگی مواجه است و از طرف دیگر هم طلب خوبی از بنیاد شهید دارد. به همین دلیل با تشکیل کارگروه به بررسی این موضوع پرداختیم و روشن شد که از سال ۹۲ دانشجویان بنیاد شهید در دانشگاه آزاد درس می‌خوانند اما پولی پرداخت نشده است.
اولین جلسه کاری در این زمینه را با کمیسیون آموزش و تحقیقات برگزار کردیم که محمدمهدی زاهدی رئیس وقت کمسیون بود و در جلسه از معاونین بنیاد شهید هم دعوت شد. این معاونین ابتدا اصلا نمی‌پذیرفتند که به دانشگاه آزاد بدهکار هستند و مبلغ بدهی را هم نمی‌دانستند. در تیرماه ۹۸ برای اولین بار مشخص شد که هزار و ۶۰۰ میلیارد دانشگاه آزاد طلب دارد و همانجا صورت جلسه و به سازمان مدیریت اعلام شد.
با پیگیری‌های انجام شده از این هزار و ۶۰۰ میلیارد مصوب شده، در بودجه سال ۹۹ هم در تبصره پنج بند (ه) ذکر شدکه دولت ۲۰ هزار میلیارد تومان به طلبکارهایش بدهد و دانشگاه آزاد تنها دستگاهی بود که اسمش آنجا آورده شد. بر اساس آن پیگیری‌ها، بنیاد شهید ۲۰۰ میلیارد تومان پول نقد در شهریور ۹۹ پرداخت کرد و ۸۷۰ میلیارد تومان زمین دادند.
برآورد قیمت و کم و کیف زمین بر عهده معاونت عمرانی و معاونت توسعه مدیریت بوده که باید کارشناسی می‌کرده و بر عهده معاونت مجلس نیست. قرار شد ۶۰۰ میلیارد تومان هم اوراق بدهند که در سازمان مدیریت تاکنون اقدام خاصی برای آن صورت نگرفته است.
در مورد طرح غیرکارشناسی که از لحاظ حقوقی مشکلات فراوانی داشت و در صحن رد شد اما رای بالایی آورد، میخواستم بپرسم که پشت پرده های این طرح چه بود و این فشار سیاسی روی دانشگاه آزاد از کجا نشات می‌گیرد؟
برخی نمایندگان مجلس اعتقاد دارد که دانشگاه آزاد باید از نظر ساختاری تغییر کند و شفافیت حاصل شود. واقعیت این است که دانشگاه آزاد از نظر ساختاری هیئت امنایی است. هیئت امنای آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده و این دانشگاه در مصوبه شورا غیرخصوصی و غیردولتی عنوان شده است.
اموال دانشگاه در اختیار شخص خاصی نیست، در اختیار نظام جمهوری اسلامی است. ما این توضیحات را دادیم، خودشان هم در جریان هستند و ضمن این که شورای انقلاب فرهنگی بر دانشگاه آزاد نظارت دارد.
به علاوه شرکت حسابرسی مفید راهبر که حسابرسی دستگاه‌های زیر مجموعه مقام معظم رهبری را انجام می‌دهد، دو سال است همه حسابرسی‌های دانشگاه آزاد را دقیق، بااقتدار و بدون مسامحه انجام می‌دهد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم رسما اعلام کرد که نظارت بر دانشگاه آزاد جز وظایف ماست و ما این نظارت را طبق روال انجام می‌دهیم.
با این وجود برخی از نمایندگان امضا جمع کرده بودند که ما می‌خواهیم دانشگاه آزاد را بومی ودلتی کنیم و زیرمجموعه دیوان محاسبات ببریم تا حسابرسی دولتی هم روی آن صورت بگیرد. این نامه با امضای ۲۱ نفر به بودجه ۱۴۰۰ ارائه شد. ما به دوستان توضیح دادیم که اولا دیوان محاسبات برای جایی است که بودجه دولتی داشته باشد اما دانشگاه آزاد بودجه دولتی ندارد و این خلاف قانون اساسی است.
حسابرسی هم مخصوص دستگاه‌های زیرمجموعه دولتی است یا دستگاه‌هایی که به نحوی از بودجه دولت استفاده کنند؛ اما دانشگاه آزاد اساسنامه مستقل دارد. وقتی این استدلال‌ها مطرح شد، برخی نمایندگان گفتند ما امضا کردیم چون فکر می‌کردیم به نفع دانشگاه آزاد است. ما هم به آن‌ها گفتم ما به دنبال نفع و ضرر نیستیم و در خدمت هر مرجعی برای شفاف‌سازی هستیم؛ اما موارد این نامه مغایر قانون اساسی است.
وقتی این استدلال‌ها ارائه شد، کمیسیون تلفیق هم این نامه را برای بررسی نپذیرفت. با این وجود، مجدد در صحن مجلس این پیشنهاد مطرح شد. البته چون این پیشنهاد خلاف قانون اساسی و قانون برنامه است، نباید اجازه طرح می‌گرفت.
نامه مورد طرح و بررسی قرار گرفت اما حتی نتوانست رای نصف اعضای مجلس را به دست بیاورد. البته حتی اگر تصویب هم می‌شد، در شورای نگهبان مورد تایید قرار نمی‌گرفت چون خلاف قانون است.
واقعیت این است که دانشگاه آزاد می‌خواهد مستقلا فقط به کار آموزشی خود بپردازد و به عنوان دانشگاه حل مسئله در کشور شناخته شود و منویات مقام معظم رهبری را اجرا کند.
انتهای پیام/
نظر شما